کم‌خوابی چگونه تمرکز و آرامش نوجوانان را به‌هم می‌ریزد؟ | ایران مدلبز

وقتی کم می‌خوابی، همه چیز به هم می‌ریزد؛ تمرکز کم می‌شود، نمره‌ها از دستت سر می‌خورند، حوصله‌ات اندازهٔ یک نخود می‌شود و از کاه، کوه می‌سازی.

 تصور کن ساعت شش صبح است. نه زنگ ساعت اعصابت را خردکرده، نه با خودت مذاکره می‌کنی که «پنج دقیقه دیگه… فقط پنج دقیقه».چشم‌هایت را باز می‌کنی ولی عجیب است، حالت خوب است. انگار بدنت می‌گوید: «خب، بریم زندگی رو شروع کنیم.» حالا همین تصویر را بگذار کنار صبح‌هایی که شب قبلش تا یکِ نصفه‌شب با گوشی جنگیده‌ای، صبح با چشمانی پف کرده بیدار شده‌ای و کل روز حس می‌کنی روحت را در رختخواب جا گذاشته‌ای. تفاوت این دو سکانس فقط در یک خواب خوب است.قضیه این است که خواب، مثل پشتیبان‌گرفتن گرفتن از مغز است. شب که می‌خوابی، مغز می‌نشیند درس‌ها را مرتب می‌کند، خاطره‌ها را بایگانی می‌کند و احساسات را می‌گذارد سر جایشان.

بر اساس گزارش National Sleep Foundation و Centers for Disease Control and Prevention (CDC)، نوجوانان برای رشد سالم به ۸ تا ۱۰ ساعت خواب شبانه نیاز دارند.وقتی کم می‌خوابی، همه چیز به هم می‌ریزد؛ تمرکز کم می‌شود، نمره‌ها از دستت سر می‌خورند، حوصله‌ات اندازهٔ یک نخود می‌شود و از کاه، کوه می‌سازی. احتمالاً تجربه‌اش کرده‌ای: روزی که خوب نخوابیده‌ای و سر کوچک‌ترین چیز عصبانی شده‌ای یا نصف حرف‌های معلم را اصلاً نشنیده‌ای. خواب خوب اما برعکس عمل می‌کند؛ حافظه را قوی‌تر می‌کند، تصمیم‌گیری را بهتر و حتی سیستم ایمنی را طوری تقویت می‌کند که کمتر مریض شوی.

آرامش و نظم خواب فقط به علم مدرن محدود نمی‌شود؛ در دین ما هم به اهمیت خواب و آدابش اشاره شده است. پیامبر و اهل‌بیت (علیهم‌السلام) خواب را یکی از ضروریات حیات می‌دانستند، مثل خوردن و نوشیدن، و برای آن آدابی هم توصیه شده.

راه‌حل سحرخیزی بعد از یک خواب باکیفیت
نظم، هر شب و هر صبح تقریباً در یک ساعت مشخص خوابیدن و بیدارشدن؛ حتی آخر هفته‌ها. این کار ساعت بیولوژیکی بدن را تنظیم می‌کند. مغز عاشق نظم است. اگر هر شب تقریباً یک ساعت مشخص بخوابی، خودش یاد می‌گیرد چه زمانی باید خاموش شود چه زمانی روشن.قطع رابطه با صفحه‌نمایش‌ها قبل از خواب. نور آبی گوشی و… ترشح ملاتونین، هورمون خواب، را کاهش می‌دهد. حداقل یک ساعت قبل خواب، بگذار گوشی هم استراحت کند و به جایش کتاب بخوان. در اسلام برای کیفیت خواب، آدابی مثل وضو قبل از خواب، مسواک‌زدن، دستشویی رفتن قبل از خوابیدن و قرائت «حمد»، «آیةالکرسی»، آیۀ «شَهِدَ اللّهُ أَنَّهُ لاَ إِلَـهَ إِلاَّ هُوَ وَالْمَلاَئِکَةُ» و تسبیح حضرت زهرا (س) سفارش شده است.محل خواب باید تاریک، خنک و ساکت باشد. رختخواب، جای خواب است نه محل مذاکرات شبانه با اینستاگرام.ورزش منظم در طول روز هم کمک می‌کند خوابت عمیق‌تر شود، اما کافئینِ عصرگاهی را فراموش کن. زنگ ساعت را کمی دورتر بگذار.

ساعت‌های بد برای خوابیدن
خوابیدن قبل از نماز عشاء و بین‌الطلوعین (از سپیده صبح تا برآمدن آفتاب).در روایات نقل شده که فرشتگان بین طلوع فجر و طلوع خورشید، رزق‌وروزی بنی‌آدم را تقسیم می‌کنند و کسی که در آن زمان در خواب باشد، روزی خود را از دست می‌دهد و در واقع این خواب، غفلت از دریافت رزق است.