آیا حس چشایی و بویای بعد از عمل بینی تحت تأثیر قرار می‌گیرد؟
-
مجموعه: بیماری ها و راه درمان
حس بویایی و چشایی بعد از عمل بینی ممکن است موقتاً کاهش یابد
حس بویایی و چشایی بعد از عمل بینی: آنچه باید بدانید
عمل بینی یا رینوپلاستی یکی از محبوب‌ترین جراحی‌های پلاستیک در جهان است که با هدف بهبود ظاهر یا عملکرد تنفسی بینی انجام می‌شود. این عمل می‌تواند اعتماد به نفس افراد را افزایش دهد و مشکلات تنفسی ناشی از انحراف تیغه بینی یا آسیب‌های قبلی را برطرف کند. با این حال، یکی از نگرانی‌های رایج بیماران پس از رینوپلاستی، تغییر یا از دست دادن حس بویایی و چشایی است. در این مقاله، به بررسی دلایل این تغییرات، مدت زمان بازگشت این حواس، و نکات مهم برای بهبودی پرداخته می‌شود.
حس چشایی به دلیل ارتباط با بویایی پس از عمل تغییر می‌کند
ارتباط حس بویایی و چشایی
حس بویایی و چشایی ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند. گیرنده‌های بویایی در مخاط بینی قرار دارند و با استنشاق هوا، مولکول‌های بو را تشخیص داده و سیگنال‌هایی به مغز ارسال می‌کنند. حس چشایی نیز، اگرچه مستقیماً در زبان فعال می‌شود، به شدت تحت تأثیر حس بویایی است. وقتی غذا می‌خورید، مولکول‌های بو از طریق بینی به پشت گلو منتقل می‌شوند و طعم غذا را تکمیل می‌کنند. به همین دلیل، هرگونه اختلال در بینی می‌تواند تجربه چشایی را نیز تحت تأثیر قرار دهد؛ همان‌طور که در سرماخوردگی با گرفتگی بینی، طعم غذا کمتر احساس می‌شود.
چرا حس بویایی و چشایی پس از رینوپلاستی تغییر می‌کند؟
رینوپلاستی یک عمل تهاجمی است که ساختار خارجی و داخلی بینی را تغییر می‌دهد. این تغییرات می‌توانند به‌طور موقت حس بویایی و چشایی را تحت تأثیر قرار دهند. دلایل اصلی این پدیده عبارتند از:
• تورم و التهاب: پس از جراحی، بافت‌های بینی متورم می‌شوند و این تورم می‌تواند مجاری تنفسی و گیرنده‌های بویایی را مسدود کند. این انسداد مانع از رسیدن مولکول‌های بو به اعصاب بویایی می‌شود و در نتیجه حس بویایی کاهش می‌یابد.
• تغییر ساختار بینی: در برخی موارد، تغییراتی که در استخوان، غضروف یا تیغه بینی اعمال می‌شود، ممکن است بر مسیر هوا و عملکرد اعصاب بویایی اثر بگذارد.
• آسیب احتمالی به اعصاب: اگرچه بسیار نادر است، اما آسیب به عصب بویایی (عصب اولفکتوری) در حین جراحی می‌تواند منجر به کاهش دائمی حس بویایی شود. این مشکل معمولاً در جراحی‌های پیچیده یا توسط جراحان کم‌تجربه رخ می‌دهد.
• خشکی یا انسداد موقت: استفاده از پانسمان یا تغییرات در رطوبت طبیعی بینی پس از عمل نیز می‌تواند به‌طور موقت حس بویایی را مختل کند. از آنجا که حس چشایی به بویایی وابسته است، کاهش حس بویایی معمولاً با تغییر در درک طعم غذا همراه می‌شود. بیماران ممکن است گزارش دهند که غذا “بی‌مزه” یا متفاوت به نظر می‌رسد.
حس بویایی و چشایی بعد از عمل بینی با کاهش تورم بهتر می‌شود
مدت زمان بازگشت حس بویایی و چشایی
در اکثر موارد، از دست دادن حس بویایی و چشایی پس از رینوپلاستی موقتی است و با کاهش تورم و التیام بافت‌ها برطرف می‌شود. زمان‌بندی معمول بازگشت این حواس به شرح زیر است:
۱٫ هفته‌های اول تا دوم: تورم در اوج خود است و حس بویایی و چشایی ممکن است به‌طور قابل‌توجهی کاهش یابد.
۲٫ سه تا شش هفته: با فروکش کردن تورم و باز شدن مجاری تنفسی، این حواس به تدریج به حالت عادی بازمی‌گردند.
۳٫ شش ماه تا یک سال: روند بهبودی کامل بینی ممکن است تا یک سال طول بکشد. در این مدت، هرگونه ضعف باقی‌مانده در حس بویایی معمولاً برطرف می‌شود.
اگر پس از سه ماه حس بویایی به‌طور کامل بازنگشت، توصیه می‌شود با جراح یا متخصص گوش، حلق و بینی مشورت کنید تا احتمال آسیب عصبی یا سایر عوارض بررسی شود.
آیا رینوپلاستی می‌تواند حس بویایی و چشایی را بهبود دهد؟
جالب است بدانید که در برخی موارد، رینوپلاستی نه‌تنها این حواس را مختل نمی‌کند، بلکه می‌تواند آن‌ها را بهبود بخشد. افرادی که به دلیل انحراف تیغه بینی یا مشکلات تنفسی عمل می‌کنند، ممکن است پس از جراحی جریان هوای بهتری را تجربه کنند. این بهبود جریان هوا می‌تواند دسترسی مولکول‌های بو به گیرنده‌ها را افزایش دهد و در نتیجه حس بویایی و چشایی را تقویت کند. مطالعات نشان داده‌اند که حدود ۹۸ درصد از بیمارانی که برای بهبود تنفس تحت رینوپلاستی قرار گرفته‌اند، از نتایج مثبت در این زمینه خبر داده‌اند.
آسیب به عصب بویایی ممکن است حس بویایی را دائماً مختل کند
عوارض نادر و دائمی
هرچند از دست دادن دائمی حس بویایی یا چشایی بسیار نادر است، اما ممکن است در موارد زیر رخ دهد:
• آسیب شدید به عصب بویایی در حین جراحی.
• برداشتن بیش از حد غضروف یا استخوان که ساختار بینی را بیش از حد تغییر دهد.
• عفونت شدید یا عوارض پس از عمل که بهبودی را مختل کند.
در چنین مواردی، رینوپلاستی ترمیمی (جراحی اصلاحی) ممکن است توسط جراحان متخصص پیشنهاد شود.
توصیه‌هایی برای بهبودی سریع‌تر
برای کاهش تأثیر رینوپلاستی بر حس بویایی و چشایی و تسریع در بهبودی، رعایت نکات زیر توصیه می‌شود:
• مراقبت‌های پس از عمل: شستشوی بینی با سرم نمکی و پرهیز از دستکاری بینی به کاهش تورم کمک می‌کند.
• انتخاب جراح ماهر: همکاری با یک جراح پلاستیک با تجربه و دارای بورد تخصصی می‌تواند خطرات را به حداقل برساند.
• صبر و حوصله: به بدن خود زمان دهید تا بهبود یابد و از نگرانی بیش از حد در هفته‌های اول اجتناب کنید.
• مشاوره با پزشک: در صورت تداوم مشکل پس از چند ماه، حتماً با متخصص مشورت کنید.
مشاوره با پزشک می‌تواند نگرانی درباره حس بویایی را برطرف کند
سوالات متداول درباره حس بویایی و چشایی بعد از عمل بینی
۱٫ آیا از دست دادن حس بویایی و چشایی بعد از عمل بینی طبیعی است؟
بله، این اتفاق به دلیل تورم و التهاب موقتی در بینی شایع است و معمولاً در چند هفته برطرف می‌شود.
۲٫ چرا بعد از رینوپلاستی طعم غذا تغییر می‌کند؟
حس چشایی به بویایی وابسته است و وقتی حس بویایی به دلیل تورم کاهش می‌یابد، طعم غذا نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
۳٫ آیا ممکن است حس بویایی بعد از عمل بینی برای همیشه از بین برود؟
این بسیار نادر است و معمولاً در صورت آسیب به عصب بویایی رخ می‌دهد، اما با انتخاب جراح ماهر قابل پیشگیری است.
۴٫ چطور می‌توانم حس بویایی خود را بعد از عمل سریع‌تر بهبود دهم؟
شستشوی بینی با سرم نمکی، رعایت مراقبت‌های پس از عمل و صبر کردن به بهبودی کمک می‌کند.
۵٫ آیا همه بعد از عمل بینی حس بویایی خود را از دست می‌دهند؟
خیر، شدت این عارضه به نوع جراحی، میزان تورم و واکنش بدن هر فرد بستگی دارد و برخی اصلاً آن را تجربه نمی‌کنند.
نتیجه‌گیری
تغییر یا کاهش حس بویایی و چشایی پس از عمل بینی یک عارضه جانبی شایع اما معمولاً موقتی است که به دلیل تورم و تغییرات موقتی در ساختار بینی رخ می‌دهد. در اکثر موارد، این حواس طی چند هفته تا چند ماه به حالت عادی بازمی‌گردند. با این حال، انتخاب جراح مناسب و رعایت مراقبت‌های پس از عمل نقش کلیدی در کاهش عوارض و بهبود تجربه شما دارد. اگر قصد انجام رینوپلاستی دارید، با یک متخصص مشورت کنید تا انتظارات واقع‌بینانه‌ای از نتایج و روند بهبودی داشته باشید و از این تحول مثبت در زندگی خود لذت ببرید.
گردآوری:بخش سلامت بیتوته