ایسنا: پژوهش جدیدی نشان می‌دهد که شبکه‌های عصبی مسئول پردازش درد، طی مراحل مختلفی در هفته‌های پایانی بارداری و ابتدای زندگی تکامل می‌یابند. این امر نشان می‌دهد که نوزادان نارس و حتی نوزادان به موقع متولد شده، درد را بسیار متفاوت از بزرگسالان تجربه می‌کنند.

به نقل از اس‌اف، محققان بریتانیایی با استفاده از اسکن مغزی ۳۷۲ نوزاد و ۹۸ بزرگسال دریافتند که مدارهای مغزی مسئول جنبه‌های حسی، عاطفی و شناختی درد با سرعت‌های متفاوتی بالغ می‌شوند. حتی نوزادانی که به‌طور کامل و در موعد مقرر متولد شده‌اند، تا زمان تولد خود هنوز سیستم کامل پردازش درد بزرگسالان را در اختیار ندارند.

این یافته‌ها می‌تواند نحوه درمان درد در نوزادان نارس را تغییر دهد. نوزادانی که اغلب طی بستری شدن در بیمارستان، ۱۰‌ها روش درمانی دردناک را تجربه می‌کنند. مسیرهای عصبی مغز نوزاد که برای پردازش بالغ درد لازم هستند، در مقایسه با بزرگسالان هنوز کامل نشده‌اند، به‌ویژه در زمینه جنبه‌های احساسی و ارزیابی درد.
نوزادان در نخستین هفته‌های پس از تولد، درد را به‌گونه‌ای متفاوت تجربه و پردازش می‌کنند.

شبکه‌های درد چگونه رشد می‌کنند؟
دانشمندان مدت‌هاست می‌دانند که درد فقط یک احساس فیزیکی نیست. هنگام تجربه درد در بزرگسالی، سه شبکه اصلی در مغز فعال می‌شود: شبکه حسی که مکان و شدت درد را تشخیص می‌دهد، شبکه احساسی که باعث می‌شود درد تهدیدکننده و ناخوشایند به نظر برسد و  شبکه شناختی که درک، ارزیابی و کنترل واکنش ما به درد را مدیریت می‌کند.

محققان از دانشگاه کالج لندن و کینگز کالج لندن با استفاده از تصویربرداری تشدید مغناطیسی عملکردی (fMRI) بررسی کردند که این شبکه‌ها چگونه رشد می‌کنند. آن‌ها اسکن مغزی نوزادانی در بازه ۲۶ تا ۴۲ هفته بارداری بودند را بررسی کردند که شامل نوزادان بسیار نارس تا نوزادان کامل می‌شود.

گروه تحقیقاتی روی ۱۲ ناحیه از مغز تمرکز کردند که در پردازش درد نقش دارند؛ از جمله تالاموس که ایستگاه انتقال سیگنال‌ها در مغز است، قشر حسی‌پیکری که لمس و احساس درد را پردازش می‌کند و قشر پیش‌پیشانی که درگیر در تفکر و تصمیم‌گیری است.

برخلاف تصوری که رشد مغز را یکنواخت در نظر می‌گیرد، پژوهشگران به یک الگوی سلسله‌مراتبی در بلوغ این شبکه‌ها رسیدند.

شبکه حسی درد که مسئول شناسایی و مکان‌یابی درد است زودتر از بقیه بالغ می‌شود و بین هفته‌های ۳۴ تا ۳۶ بارداری به سطحی مشابه با بزرگسالان می‌رسد. از دیدگاه تکاملی، توانایی تشخیص محرک‌های مضر برای بقای نوزاد ضروری است.

شبکه احساسی درد، که شامل نواحی‌ای از مغز می‌شود که درد را ناخوشایند و تهدیدآمیز جلوه می‌دهند، کمی دیرتر بالغ می‌شود در حدود هفته‌های ۳۶ تا ۳۸ بارداری. این نواحی شامل قشر کمربندی قدامی و قشر اینسولای قدامی می‌شود.

شگفت‌انگیزترین بخش مربوط به شبکه شناختی بود که در قشر پیش‌پیشانی قرار دارد. این نواحی مغزی که در درک و کنترل درد نقش دارند، حتی در نوزادان کامل نیز هنوز به‌خوبی رشد نکرده‌اند. برخی از اتصالات در این شبکه حتی تا هفته ۳۶ بارداری قابل‌شناسایی نبودند.

نوزادان نارس و پردازش درد
نوزادانی که پیش از هفته ۳۲ متولد می‌شوند، به‌طور کلی شبکه‌های پردازش درد بسیار ضعیف‌تری نسبت به بزرگسالان دارند. این نوزادان بسیار نارس اغلب به مراقبت‌های پزشکی فشرده نیاز دارند که شامل انجام روش‌های درمانی دردناک مانند خون‌گیری، لوله‌گذاری تنفسی و جراحی می‌شود.

این مداخلات پزشکی اغلب در زمانی انجام می‌گیرد که شبکه‌های پردازش درد هنوز در مراحل اولیه رشد خود هستند. در حالی که این نوزادان قادر به احساس درد هستند، اما مغز آن‌ها ممکن است درد را مانند نوزادان بالغ‌تر یا بزرگسالان پردازش نکند.

نکته جالب این مطالعه این بود که برخی از اتصالات مربوط به درد در نوزادان نارس، در واقع قوی‌تر از بزرگسالان بود. پدیده‌ای که «اتصال‌پذیری بیش‌ازحد» یا hyperconnectivity نام دارد. در شبکه حسی، ۷۰ درصد از این اتصالات در نوزادان نارس در مقایسه با بزرگسالان به‌طور قابل‌توجهی قوی‌تر بودند. این ویژگی ممکن است توضیح دهد که چرا برخی نوزادان نارس واکنش‌های اغراق‌آمیزتری به درد نشان می‌دهند.

با توجه به این تغییرات سریع در رشد مغز، پردازش درد و به‌دنبال آن تجربه درد، طی این دوره رشدی به‌سرعت تغییر می‌کند و حتی در نوزادان بالغ هم مانند بزرگسالان نیستند.

آینده مدیریت درد در نوزادان
در حال حاضر، ارزیابی و درمان درد در نوزادان اغلب به نشانه‌های رفتاری مانند گریه یا حالت چهره متکی است. اما این پژوهش نشان می‌دهد که تجربه عصبی در مغز نوزادان ممکن است با آنچه پزشکان تصور می‌کنند، تفاوت چشم‌گیری داشته باشد.

در نتیجه، درمانگران باید نوزادان را نه به‌عنوان نسخه‌ای کوچک‌تر از بزرگسالان، بلکه به‌عنوان افرادی با نیازهای خاص عصبی و رشدی ببینند. این مطالعه تاکید می‌کند که نوزادان نارس نیاز به مراقبت‌های ویژه و استراتژی‌های خاص برای مدیریت درد دارند.

برای والدین نوزادان نارس و همچنین پزشکان و پرستارانی که از آن‌ها مراقبت می‌کنند، این تحقیق هم نگران‌کننده است و هم امیدوارکننده. نگران‌کننده به‌خاطر آسیب‌پذیری بالا، و امیدوارکننده به‌خاطر امکان طراحی روش‌های بهتر برای کاهش درد.