روانشناسان در زمان بحران‌های طبیعی، انسانی یا اجتماعی، نقشی حیاتی در کاهش آسیب‌های روانی و تقویت مقاومت فردی و جمعی ایفا می‌کنند. اولین مسئولیت آنها فراهم کردن حمایت هیجانی فوری و استفاده از روش‌هایی مانند «کمک‌های روانشناختی اولیه» (PFA) است.

این رویکرد به افراد کمک می‌کند تا احساس امنیت کنند، استرس حاد را مدیریت کنند و ارتباطات اجتماعی خود را بازسازی کنند. به عنوان مثال، روانشناسان در بحران‌ها با استفاده از تکنیک‌های آرام‌سازی و گوش دادن فعال، به بازیابی کنترل بر زندگی فردی کمک می‌کنند و این موضوع به عنوان یکی از اصول اصلی در روند بهبودی شناخته می‌شود . همچنین، آنها اقدام به شناسایی افراد در معرض خطر روانی و ارجاع به خدمات تخصصی می‌کنند تا از بروز اختلالات مزمن مانند استرس پس از سانحه (PTSD) جلوگیری شود .  

به گزارش میگنا یکی از مسئولیت‌های اجتماعی کلیدی روانشناسان، یکپارچه کردن خدمات روانشناختی در برنامه‌های مدیریت بحران است. آنها در سطوح محلی، استانی و ملی در برنامه‌ریزی‌های اضطراری مشارکت می‌کنند تا اطمینان یابند که حمایت‌های روانی-اجتماعی (MHPSS) در پاسخ‌های فوری و بازسازی بلندمدت دیده شود. این کار شامل آموزش کارکنان بهداشت اولیه، مدیران پناهگاه‌ها و داوطلبان برای شناسایی و پاسخگویی به نیازهای روانی است. منابع نشان می‌دهند که یکپارچه‌سازی چنین خدماتی در ساختارهای اضطراری می‌تواند به کاهش آسیب‌های جمعی و تسریع بازگشت به شرایط طبیعی کمک کند.

روانشناسان مسئولیت آموزش و تقویت ظرفیت جامعه را برای مقابله با بحران‌های آینده دارند. آنها اقدام به آموزش مهارت‌های مقاومت روانی (resiliency) مانند حفظ دیدگاه مثبت، پذیرش تغییرات و تقویت ارتباطات خانوادگی و دوستانه می‌کنند. این مهارت‌ها به افراد کمک می‌کنند تا نه تنها در زمان بحران، بلکه در مرحله بازسازی نیز نقش فعالی ایفا کنند. منابع برجسته می‌کنند که تمرکز بر «تقویت منابع داخلی» افراد و جوامع یکی از راهبردهای مؤثر در کاهش وابستگی به کمک‌های خارجی است .  

همکاری با سایر نیروهای پاسخ‌دهنده به بحران، از جمله کارشناسان خدمات اجتماعی و پزشکان، یکی دیگر از مسئولیت‌های اجتماعی روانشناسان است. آنها با ایجاد شبکه‌های هماهنگی، به به اشتراک گذاشتن دانش و منابع می‌پردازند تا پاسخ یکپارچه و چندبعدی نسبت به نیازهای روانی-اجتماعی فراهم شود. به عنوان مثال، گروه‌های تحقیقاتی در زمینه سلامت روان پاسخ‌دهندگان به بحران، راهکارهایی برای حفاظت از روان این افراد در برابر استرس‌های شدید ارائه می‌دهند. این همکاری‌ها به بهبود کیفیت خدمات و جلوگیری از خستگی حرفه‌ای در نیروهای انسانی کلیدی کمک می‌کند .

روانشناسان نقش حیاتی در تقویت امید و مقاومت روانی افراد در برابر بحران‌ها دارند. امید به عنوان یکی از اجزای اصلی سلامت روان، توانایی مقابله با مشکلات و تقویت تاب‌آوری را افزایش می‌دهد . امید می‌تواند به افراد کمک کند تا در برابر فشارهای شدید مقاومت کنند و از فروپاشی روانی جلوگیری کنند، روش‌هایی را برای ایجاد این حس امید توسعه می‌دهند . این امر به انسان‌ها کمک می‌کند تا با تلاش و سعی بیشتر، چالش‌های زندگی را به‌عنوان فرصت‌هایی برای رشد ببینند.
 
تاب‌آوری روانشناختی به معنای توانایی سازگاری با شرایط ناپایدار و بحرانی رویکردی است که به افراد کمک می‌کند تا پس از بحران تعادل خود را بازیابند و حتی از تجربیات سخت به عنوان محرک رشد فردی استفاده کنند .  
روانشناسان با توجه به نظریه‌هایی مانند نظریه آلفرد آدلر که بر اهمیت توانمندسازی فردی و ایجاد احساس معنا در زندگی تأکید دارد، روش‌هایی را طراحی می‌کنند تا افراد از درون انگیزه لازم برای مقابله با بحران‌ها را پیدا کنند . این رویکردها شامل تمریناتی برای افزایش خودآگاهی، بهبود مهارت‌های حل مسئله و تقویت شبکه‌های حمایتی اجتماعی است.  

عفت حیدری روانشناس اجتماعی و دارنده نشان فرهنگ یار تاب آوری ایران در پایان آورده است روانشناسان مسئول طراحی استراتژی‌های بلندمدت برای بازسازی روانی جوامع بحران‌زده هستند. این شامل توسعه برنامه‌های مشاوره گروهی، بازتوانی افراد آسیب‌دیده و ایجاد فضاهای امن برای بیان احساسات است. آنها همچنین به ارزیابی مستمر نیازهای روانی و اصلاح برنامه‌ها بر اساس شرایط محلی می‌پردازند. اهمیت این رویکرد در منابع متعددی برجسته شده است، جایی که تأکید شده است که «تغییرات مداوم» در محیط‌های پسا-بحرانی نیازمند انعطاف‌پذیری و تعهد پایدار روانشناسان است. با این مسئولیت‌های گسترده، روانشناسان به عنوان سازندگان امید و مقاومت در برابر بحران عمل می‌کنند.