اختلال شخصیت هیستریونیک الگویی از رفتارهای نمایشی، توجه‌طلبی، احساسات ناپایدار، اغواگری و نیاز شدید به تأیید دیگران است. این افراد وقتی در مرکز توجه نیستند، احساس ناراحتی و بی‌ارزشی می‌کنند و رفتارهای اغراق‌آمیز و سطحی دارند. عزت نفسشان وابسته به تأیید دیگران است و روابطشان سطحی و غیرواقعی است.

ابه گزارش میگنا اختلال شخصیت هیستریونیک (HPD) یکی از انواع اختلالات شخصیت گروه B (اختلالات نمایشی-احساساتی) در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) است.

شخصیت های هیستریونیک با الگویی فراگیر از عاطفه‌نمایی افراطی، توجه‌طلبی و رفتار اغواگرانه مشخص می‌شوند. هسته اصلی این اختلال، نیاز عمیق و سیری‌ناپذیر به جلب توجه و تأیید دیگران است.

افراد مبتلا به HPD اغلب احساس می‌کنند تنها زمانی ارزشمند هستند که در مرکز توجه قرار گیرند و در صورت نادیده گرفته شدن، به شدت ناراحت یا خشمگین می‌شوند. این نیاز به توجه، محرک بسیاری از رفتارها و ویژگی‌های متمایز آنهاست و بر روابط شخصی، حرفه‌ای و عاطفی آنها تأثیر عمیقی می‌گذارد.

ویژگی بارز و تعیین‌کننده شخصیت های هیستریونیک، رفتار نمایشی و عاطفه‌نمایی اغراق‌آمیز است. احساسات آنها اغلب به سرعت تغییر می‌کند و با شدتی نمایش داده می‌شود که ممکن است با موقعیت تناسبی نداشته باشد. اشک ریختن‌های ناگهانی و پر سر و صدا، ابراز محبت‌های شدید و فیزیکی به افراد نسبتاً غریبه، یا طغیان‌های خشم نمایشی نمونه‌های رایج هستند. با این حال، احساسات بیان‌شده اغلب سطحی به نظر می‌رسند و فاقد عمق و پایداری هستند. این افراد در توصیف احساسات خود از لحن نمایشی و پر زرق و برق استفاده می‌کنند، اما جزئیات عاطفی یا تجربیات درونی عمیق را به ندرت به اشتراک می‌گذارند.

رفتار اغواگرانه و جذابیت ظاهری افراطی یکی دیگر از نشانه‌های کلیدی شخصیت های هیستریونیک است. آنها اغلب انرژی قابل توجهی را صرف جذابیت فیزیکی و ظاهری خود می‌کنند و از آن به عنوان ابزاری قدرتمند برای جلب توجه استفاده می‌نمایند. پوشش اغلب تحریک‌آمیز، آرایش غلیظ یا رفتارهای پر زرق و برق در تعاملات اجتماعی رایج است.

این جذابیت‌نمایی لزوماً جنسی نیست (اگرچه می‌تواند باشد)، بلکه هدف اصلی آن تضمین قرار گرفتن در کانون توجه است. آنها ممکن است به سرعت صمیمیت کاذب ایجاد کنند،

با القاب محبت‌آمیز خطاب کنند یا با غریبه‌ها مانند دوستان صمیمی رفتار کنند، اما این روابط معمولاً سطحی و فاقد عمق واقعی هستند.

شخصیت های هیستریونیک به طور قابل توجهی تحت تأثیر دیگران و موقعیت‌های گذرا قرار می‌گیرند. نظرات، احساسات و رفتار آنها به راحتی تحت تأثیر افراد پیرامون یا رویدادهای جاری قرار می‌گیرد. آنها دیدگاه‌های ثابتی ندارند و عقایدشان ممکن است به سرعت با توجه به مخاطب تغییر کند.

این تأثیرپذیری بالا باعث می‌شود تصمیم‌گیری برایشان دشوار باشد و اغلب در تصمیمات مهم زندگی (مانند انتخاب شریک زندگی یا شغل) به دیگران وابسته باشند. قضاوت آنها اغلب بر اساس برداشت‌های آنی و احساسی است تا تحلیل منطقی و عمیق. این ویژگی آنها را در برابر تأثیرات منفی یا سوءاستفاده آسیب‌پذیر می‌کند.

ویژگی دیگر شخصیت های هیستریونیک، سبک گفتاری نمایشی و فاقد جزئیات است. آنها در بیان خود از ابرازهای کلی و اغراق‌آمیز استفاده می‌کنند (مثلاً “این بهترین/بدترین چیزی بود که تا به حال دیده‌ام!”).

صحبت‌های آنها پر از شور و هیجان و توصیف‌های کلیشه‌ای است، اما وقتی از آنها خواسته می‌شود جزئیات یا احساسات عمیق‌تر را توضیح دهند، اغلب قادر به ارائه توضیحات دقیق نیستند یا به سرعت موضوع را عوض می‌کنند. احساسات واقعی خود را به سختی شناسایی و بیان می‌کنند. این سبک گفتاری در خدمت جلب توجه و حفظ آن است، نه برقراری ارتباط عمیق یا انتقال اطلاعات دقیق.

دکت رمنیر بیگلربیگی رواننشاس و مشاور خانواده در پایان آورده است روابط بین فردی شخصیت های هیستریونیک اغلب پرتلاطم، سطحی و با سوءتعبیر همراه است.

آنها روابط را شدیدتر از آنچه هست تصور می‌کنند و به سرعت احساس صمیمیت شدید یا دشمنی می‌نمایند. نیاز مداوم به تأیید و ترس از نادیده گرفته شدن می‌تواند منجر به رفتارهای کنترل‌گرانه، حسادت‌های شدید یا دستکاری عاطفی شود.

هنگامی که در مرکز توجه نیستند، ممکن است بیمارگونه حسادت کنند یا قربانی جلوه دهند. با گذشت زمان، رفتارهای نمایشی و نیاز افراطی به توجه، می‌تواند باعث خستگی و فاصله‌گیری اطرافیان شود، که این امر به نوبه خود اضطراب و رفتارهای توجه‌طلبانه فرد مبتلا به HPD را تشدید می‌کند. درک این ویژگی‌ها برای شناسایی و درک چالش‌های این اختلال شخصیت ضروری است.