پاتولوژی؛ قلب تپنده تشخیص و رشته‌ای که باید جدی‌تر دیده شود | ایران مدلبز

رشته پاتولوژی یا آسیب‌شناسی، ستون فقرات تشخیص در نظام سلامت است. در واقع پاتولوژیست‌ها پزشکانی هستند که با بررسی دقیق نمونه‌های بافتی، سلولی و مولکولی، ماهیت بیماری‌ها را مشخص کرده و مسیر درمان را برای سایر پزشکان تعیین می‌کنند. بسیاری از تصمیم‌های درمانی، از جراحی‌ها گرفته تا شیمی‌درمانی، بدون گزارش پاتولوژی امکان‌پذیر نیست. با این حال، متأسفانه جایگاه واقعی این رشته در افکار عمومی و حتی برخی سطوح مدیریتی نظام سلامت به درستی شناخته نشده است.

امروزه متخصصان پاتولوژی با مجموعه‌ای از چالش‌های جدی روبه‌رو هستند. تعرفه‌های پایین خدمات پاتولوژی و تأخیر طولانی‌مدت در پرداخت‌های بیمه‌ای، فشار اقتصادی سنگینی را به این مراکز وارد کرده است. پاتولوژی رشته‌ای پرهزینه است؛ تجهیزات تخصصی، مواد مصرفی و کیت‌های آزمایشگاهی اغلب وارداتی و وابسته به نرخ ارز هستند. از سوی دیگر، حجم بالای نیروی انسانی موردنیاز و هزینه‌های جاری موجب شده است که بسیاری از آزمایشگاه‌های تشخیص طبی و پاتولوژی در معرض تعطیلی قرار گیرند و یا امکان ارتقای کیفیت خدمات و خرید تجهیزات روزآمد را نداشته باشند.

در کنار این مشکلات، کاهش رغبت پزشکان جوان به ورود به رشته پاتولوژی نیز نگران‌کننده است. این موضوع بخشی به تصویر نادرست از این رشته و بخشی به فشار کاری بالا و درآمد نامتناسب با مسئولیت خطیر آن برمی‌گردد. پاتولوژیست‌ها ساعت‌ها در محیط‌های آزمایشگاهی و در معرض خطرات شیمیایی و بیولوژیک فعالیت می‌کنند و صحت تشخیص بیماری‌ها بر عهده آنان است؛ اما این سطح از مسئولیت‌پذیری در نظام تعرفه‌گذاری و سیاست‌گذاری‌های کلان به‌درستی دیده نشده است.

تأخیر در پرداخت‌های بیمه‌ای نیز چرخه مالی این مراکز را مختل می‌کند. این موارد نیازمند بازنگری جدی در سیاست‌های بیمه‌ای و تعامل مستمر نهادهای صنفی با بیمه‌هاست تا از آسیب‌های بیشتر جلوگیری شود.

سازمان نظام پزشکی و انجمن آسیب‌شناسی ایران نقش مهمی در دفاع از حقوق صنفی همکاران دارند. در شورای عالی نظام پزشکی، پیگیری اصلاح تعرفه‌ها، جلوگیری از مداخلات غیرتخصصی، استانداردسازی فرایندهای تشخیص پاتولوژیک و تدوین آیین‌نامه‌های حرفه‌ای شفاف‌تر از جمله اقدامات اساسی است. تحقق این اهداف نیازمند هم‌افزایی میان نهادهای صنفی، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و مجلس شورای اسلامی است تا جایگاه علمی و شغلی این رشته حیاتی حفظ شود.

به مناسبت روز پاتولوژی، به همکاران عزیز پاتولوژیست—که در خط مقدم تشخیص دقیق بیماری‌ها قرار دارند و زحماتشان شاید کمتر دیده شود—تبریک می‌گویم. ستون اعتماد پزشکان و بیماران، بر دوش این عزیزان است و از تلاش بی‌وقفه آنان در شرایط دشوار اقتصادی و کاری صمیمانه قدردانی می‌کنم.

امیدوارم با اتحاد صنفی، پیگیری حقوق حرفه‌ای و حمایت نهادهای مرتبط، بتوانیم شرایطی فراهم کنیم تا آسیب‌شناسان کشور با آرامش و انگیزه بیشتر به خدمت‌رسانی ادامه دهند. سلامت جامعه بدون تشخیص درست معنا ندارد و پاتولوژی قلب تپنده‌ تشخیص است.