در سال‌های اخیر، وضعیت سلامت روان نوجوانان در کشورهای مختلف از جمله بریتانیا با روندی نگران‌کننده روبرو بوده است. به‌ویژه در بازه سنی ۱۱ تا ۱۹ سال، بسیاری از نوجوانان با مشکلاتی مانند افسردگی، اضطراب یا سایر اختلالات روانی دست‌وپنجه نرم می‌کنند.

از سوی دیگر، دسترسی گسترده نوجوانان به شبکه‌های اجتماعی، پرسش‌هایی را درباره تأثیر این فضاهای مجازی بر سلامت روان آن‌ها ایجاد کرده است. در بریتانیا، حدود ۹۳ درصد نوجوانان بین ۱۲ تا ۱۷ سال حداقل در یک شبکه اجتماعی عضویت دارند.

ضرورت پرداختن به این موضوع از آنجا ناشی می‌شود که شبکه‌های اجتماعی در عین اینکه می‌توانند ابزاری برای ارتباط و سرگرمی باشند، ممکن است در برخی افراد، اثرات منفی‌تری بر جای بگذارند. نوجوانانی که از قبل دچار مشکلات روانی هستند، ممکن است نسبت به دیگران حساسیت بیشتری نسبت به تعاملات مجازی پیدا کنند. شناخت تفاوت‌های رفتاری این گروه در استفاده از شبکه‌های اجتماعی می‌تواند به طراحی مداخلات درمانی دقیق‌تر کمک کند.

در همین راستا، گروهی از پژوهشگران به سرپرستی لوئیزا فاسی از کالج دانشگاهی لندن (UCL) و همکارانش، مطالعه‌ای را طراحی و اجرا کرده‌اند که هدف آن بررسی رابطه بین سلامت روان و میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی در نوجوانان بریتانیایی بوده است.

برای انجام این تحقیق، داده‌های حاصل از یک نظرسنجی گسترده شامل ۳۳۴۰ نوجوان بین ۱۱ تا ۱۹ سال مورد تحلیل قرار گرفتند. در میان شرکت‌کنندگان، ۱۶ درصد دارای دست‌کم یک اختلال روانی بودند.

پژوهشگران با بررسی زمان صرف‌شده در شبکه‌های اجتماعی، میزان رضایت‌مندی و احساسات افراد نسبت به فضای مجازی، تلاش کردند الگوهای رفتاری متفاوت را شناسایی کنند.

بر اساس یافته‌های این پژوهش، نوجوانانی که دارای مشکلات روانی بودند، به‌طور متوسط روزانه حدود ۵۰ دقیقه بیشتر از دیگران در شبکه‌های اجتماعی وقت می‌گذراندند. همچنین آن‌ها رضایت کمتری از تعداد دوستان مجازی خود داشتند و نسبت به دیگران، بیشتر خود را با کاربران دیگر مقایسه می‌کردند.

در بین نوجوانانی که اختلالات درونی مانند افسردگی یا اضطراب داشتند، استفاده بیشتر از شبکه‌های اجتماعی با تأثیرات شدیدتری همراه بود. آن‌ها بیشتر تحت‌تأثیر بازخوردهایی مانند لایک، اشتراک‌گذاری یا نظر دیگران قرار می‌گرفتند و احساسات واقعی خود را کمتر در فضای مجازی بیان می‌کردند.

این یافته‌ها نشان می‌دهند که تعامل نوجوانان دارای مشکلات روانی با شبکه‌های اجتماعی نه‌تنها بیشتر است، بلکه کیفیت این تعاملات نیز متفاوت و گاه آسیب‌زننده‌تر است. چنین تفاوت‌هایی می‌تواند در طراحی برنامه‌های حمایتی روانی برای این گروه سنی نقش کلیدی داشته باشد.

مجریان این تحقیق، تأکید می‌کنند که برای درک بهتر رابطه بین سلامت روان و شبکه‌های اجتماعی، تحقیقات بیشتری به‌ویژه در کشورهای دیگر لازم است. به گفته آن ها، همچنین باید بررسی شود که آیا استفاده زیاد از شبکه‌های اجتماعی می‌تواند به بروز اختلالات روانی منجر شود یا اینکه افراد دارای اختلالات، بیشتر به این فضاها روی می‌آورند.

این یافته ها در نشریه معتبر Nature Human Behaviour منتشر شده اند. این نشریه زیرمجموعه‌ای از انتشارات بین‌المللی Springer Nature است.