خبرگزاری مهر- گروه استان‌ها؛ شهر تاریخی بلقیس اسفراین، یکی از بزرگ‌ترین و ارزشمندترین محوطه‌های باستانی خراسان شمالی است که همچون نگینی در دل تاریخ ایران می‌درخشد. این شهر که به عنوان «ارجان کهن» نیز شناخته می‌شود، از تمدنی دیرینه حکایت دارد و آثار برجای‌مانده از آن، روایتگر شکوه معماری و شهرسازی ایرانی در دوران گذشته است.
تاریخچه‌ای از دل قرون
شهر بلقیس که در نزدیکی شهر اسفراین واقع شده، قدمتی بیش از هزار سال دارد و در دوران اسلامی به یکی از مهم‌ترین مراکز تمدنی و تجاری شمال شرق ایران بدل شد.
این شهر در مسیر جاده ابریشم قرار داشت و همین امر سبب رونق اقتصادی و فرهنگی آن شده بود.
اوایل دوره اسلامی و به‌ویژه در دوران سلجوقیان و خوارزمشاهیان، بلقیس به اوج عظمت خود رسید، اما در قرن هشتم هجری و در جریان حملات مغول، این شهر دچار ویرانی شد. با این حال، بقایای آن همچنان پابرجا مانده و امروز به یکی از مهم‌ترین محوطه‌های باستانی ایران تبدیل شده است.
معماری و شاخصه‌های تاریخی
مهم‌ترین اثر باقی‌مانده از شهر تاریخی بلقیس، ارگ کهن آن است که به‌عنوان دومین بنای خشتی بزرگ ایران پس از ارگ بم شناخته می‌شود. این ارگ با وسعتی بیش از ۵۱ هزار مترمربع، نمونه‌ای بی‌نظیر از هنر معماری و مهندسی دوران گذشته است. دیوارهای بلند، برج و باروهای مستحکم و ساختار منحصربه‌فرد آن نشان از جایگاه راهبردی این شهر دارد.
در کنار ارگ بلقیس، آثار دیگری همچون بازار تاریخی، مسجد جامع، خانه‌های مسکونی و سیستم آبرسانی هوشمندانه‌ای که برای تأمین آب ساکنان شهر طراحی شده بود، به چشم می‌خورد.
کاوش‌های باستان‌شناسی و احیای هویت تاریخی
در سال‌های اخیر، کاوش‌های گسترده‌ای در این محوطه صورت گرفته که منجر به کشف بخش‌هایی از ساختارهای شهری، دیوارهای دفاعی و بناهای مذهبی شده است.
این کاوش‌ها علاوه بر آشکار ساختن شکوه بلقیس، نقش مهمی در احیای هویت تاریخی منطقه ایفا کرده و زمینه را برای جذب گردشگران داخلی و خارجی فراهم آورده است.
جاذبه‌های گردشگری و ارزش‌های فرهنگی
شهر تاریخی بلقیس، علاوه بر ارزش باستان‌شناسی، یکی از مقاصد مهم گردشگری خراسان شمالی به شمار می‌رود. این محوطه، سالانه میزبان علاقه‌مندان به تاریخ و فرهنگ ایران است که برای بازدید از این میراث ارزشمند، راهی اسفراین می‌شوند.
در کنار بازدید از شهر بلقیس، گردشگران می‌توانند از دیگر جاذبه‌های طبیعی و تاریخی اسفراین همچون روستای رویایی «روئین»، آبشار ایزی و پارک ملی ساریگل نیز دیدن کنند.
چشم‌انداز توسعه و گردشگری
با توجه به اهمیت تاریخی و فرهنگی بلقیس، برنامه‌هایی برای مرمت و حفاظت از این شهر در حال اجرا است. ایجاد مسیرهای گردشگری، راه‌اندازی موزه‌های محلی و فراهم کردن امکانات رفاهی برای بازدیدکنندگان از جمله اقداماتی است که می‌تواند به رونق بیشتر این منطقه کمک کند.
شهر بلقیس اسفراین، نمادی از شکوه و تمدن ایرانی است که در دل تاریخ جاودانه مانده است. این شهر، با دیوارهای خشتی، برج‌های مستحکم و بناهای تاریخی خود، گویی راوی داستان‌های هزارساله‌ای است که در هر گوشه آن می‌توان ردپای فرهنگ و تمدن کهن ایران را یافت. با حفظ و معرفی این میراث گران‌بها، می‌توان قدمی در راه شناساندن هرچه بیشتر هویت تاریخی ایران به جهانیان برداشت