در نشست خبریای که روز یکشنبه پیرامون پروژه دارورسانی اینترنتی برگزار شد، دکتر رامین مقدم، مشاور رئیس سازمان غذا و دارو و مدیر پروژه دارورسانی اینترنتی ترجیح داد بهجای شفافسازی نقش دولت در تنظیمگری، توپ مسئولیت را به زمین وزارت ارتباطات بیندازد.
وی با گلایه نسبت به رتبه پایین ایران در شاخص آمادگی شبکه گفت: بنده به عنوان یک ایرانی خجالت میکشم که رتبه آمادگی شبکه ما ۷۹ است؛ حتی پایینتر از ارمنستان. واقعاً شما میخواهید درباره اقتصاد دیجیتال صحبت کنید وقتی زیرساختش وجود ندارد؟
مقدم در ادامه از وزارت ارتباطات خواست با تعیین پوشش سراسری اینترنت پرسرعت برای ۱۷ هزار داروخانه کشور و ارائه زیرساخت ابری ملی، امکان حضور منسجم و قانونمند آنها در بستر فروش آنلاین را فراهم کند و بیان کرد: «اگر واقعاً به دنبال اقتصاد دیجیتال هستید، کافیست این ۱۷ هزار نقطه را به شبکه پایدار و پرسرعت متصل کنید. ما بقیه راه را میرویم. این یعنی کارآفرینی واقعی برای پلتفرمها، نه انحصار چند سکوی خاص.»
او همچنین به انتقادات اخیر ممنوعیت همکاری داروخانهها با پلتفرمهای فروش دارو آنلاین واکنش نشان داد و تأکید کرد: «مداخله غیرتخصصی را کنار بگذارید، بگذارید هر کسی کار خودش را بکند.»
اما اینجاست که سؤال جدی مطرح میشود: دقیقا چه کسی باید در این کشور «کار خودش را بکند»؟
اگر طبق ماده ۶۶ قانون برنامه هفتم توسعه، توسعه زیرساخت ابری سلامت و اتصال آن به شبکه ملی اطلاعات صراحتاً وظیفه وزارت ارتباطات است، چرا این درخواستها در سطح هماهنگیهای حکمرانی و تصمیمگیری نهادی پیگیری نمیشود؟
از سوی دیگر، دکتر مقدم با آنکه میگوید حضور سکوهای دیجیتال باعث انحصار شده، همزمان پیشنهاد میدهد که کل ۱۷ هزار داروخانه کشور روی یک «پلتفرم مرجع» قرار بگیرند؛ پلتفرمی که خود وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو آن را طراحی کردهاست.
پرسش مهم این است: آیا این، خود ایجاد انحصار نیست؟ اگر گرفتن کمیسیون از داروخانه توسط یک پلتفرم خصوصی «تخلف» است، راهاندازی یک پلتفرم انحصاری دولتی با دسترسی کامل به دادههای سلامت، آن هم بدون رقابت و شفافیت، دقیقا چه چیزی است؟
در اینجا با یک پارادوکس مواجهایم: از یک طرف پلتفرمهای خصوصی را متهم به انحصار میکنیم، از طرف دیگر سعی داریم تمام بازار را از مسیر یک سامانه حاکمیتی عبور دهیم. از یک سو از خطر قاچاق و سودجویی سخن میگوییم، از سوی دیگر حضور بازیگران متخصص دیجیتال را با برچسب «مداخله غیرتخصصی» کنار میزنیم.
اگر اقتصاد دیجیتال در حوزه سلامت اهمیت دارد – که قطعا دارد – راه آن حذف پلتفرمها و گسترش انحصار دولتی نیست.
بلکه،طراحی یک مدل حکمرانی مشترک، با مشارکت وزارت بهداشت، وزارت ارتباطات، و پلتفرمهای بخش خصوصی است؛ با شفافیت، استاندارد، و نظارت، نه انحصار.
در نهایت، توسعه سلامت دیجیتال با تقسیم مسئولیت، گفتوگو، و مشارکت تخصصی ممکن است، نه با ادبیات «برو دنبال کارت» و حاشیهسازیهای غیررسمی.
پلتفرمها، اگر قانونمند عمل کنند، دشمن نیستند؛ هممسیرند.