کاهش اضطراب و ترویج زایمان طبیعی با «حضور همسر در اتاق زایمان» | ایران مدلبز

ایسنا: دوران بارداری و زایمان از حساس‌ترین دوره‌های زندگی هر زن است. در این زمان، تغییرات فیزیکی و روحی گسترده‌ای رخ می‌دهد و بسیاری از مادران به دلیل اضطراب و درد ناشی از زایمان، آن را تجربه‌ای ناخوشایند می‌دانند. نگرانی از فضای استرس‌زای بیمارستان، ناآگاهی از روند زایمان و کمبود حمایت عاطفی از مهم‌ترین عواملی هستند که اضطراب مادران را افزایش می‌دهند. این شرایط، باعث می‌شود برخی زنان به جای زایمان طبیعی، به سراغ عمل سزارین بروند؛ روشی که علاوه بر افزایش خطرات جسمی، هزینه‌های درمانی و محدودیت در فرزندآوری را نیز به دنبال دارد.

آمارها نشان می‌دهند بیش از ۶۰ درصد زایمان‌ها در کشور به روش سزارین انجام می‌شود و بخش زیادی از این موارد مربوط به مادران نخست‌زا است. این روند، زنگ خطری برای نظام سلامت محسوب می‌شود. وزارت بهداشت نیز در واکنش به این وضعیت، ترویج زایمان طبیعی و کاهش سزارین‌های غیرضروری را به‌عنوان یک اولویت ملی مطرح کرده است. در بسیاری از کشورها، یکی از راهکارهای افزایش تمایل زنان به زایمان طبیعی، استفاده از حمایت‌های عاطفی و همراهی نزدیکان در اتاق زایمان است. حضور فردی مانند همسر می‌تواند با کاهش اضطراب، حس امنیت و آرامش بیشتری برای مادر ایجاد کند.

در این رابطه، مرجان بیگی، استادیار گروه مامایی و بهداشت باروری دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، به همراه دو همکار خود از همین دانشگاه و با همکاری دانشگاه علوم پزشکی تهران، پژوهشی را درباره نقش همسر در رضایت از زایمان انجام داده‌اند. این مطالعه با هدف بررسی تأثیر حضور همسر در فرآیند زایمان و ترویج زایمان طبیعی طراحی شده است.

در این پژوهش نیمه‌تجربی، ۸۴ زن باردار در بیمارستان زهرای مرضیه اصفهان شرکت داشتند. زنان در سه گروه ۲۸ نفره تقسیم شدند: گروهی که همسرشان در کنارشان حضور داشت، گروهی که یک همراه دیگر (غیر از همسر) داشتند و گروهی که بدون همراه زایمان کردند. اطلاعات با پرسشنامه‌ای درباره میزان رضایت از زایمان جمع‌آوری شد و داده‌ها با نرم‌افزار آماری تحلیل شد تا ارتباط میان نوع همراهی و میزان رضایتمندی مشخص شود.

نتایج نشان دادند که میزان رضایت از زایمان در میان زنانی که همسرشان در کنارشان حضور داشت، به‌طور قابل توجهی بالاتر از دو گروه دیگر بود. به بیان ساده‌تر، حضور همسر در اتاق زایمان باعث شد مادران احساس امنیت، آرامش و رضایتی بیشتری از تجربه زایمان خود داشته باشند. همچنین گروهی که همراه غیر از همسر داشتند، رضایت بیشتری نسبت به گروه بدون همراه نشان دادند. این یافته‌ها تأکید می‌کنند که حمایت عاطفی، حتی از سوی یک همراه، می‌تواند تجربه زایمان را مثبت‌تر کند.

در جمع‌بندی، پژوهشگران نتیجه گرفتند که حضور همسر در اتاق زایمان یکی از مؤثرترین روش‌ها برای افزایش رضایت مادر و ترویج زایمان طبیعی است. آنان پیشنهاد می‌کنند بیمارستان‌ها و مراکز درمانی با ایجاد امکانات مناسب و استانداردسازی فضاهای زایمان، شرایط حضور همسران را فراهم کنند تا تجربه‌ای امن و خوشایند برای مادران ایجاد شود.

از نگاه متخصصان، رضایت از زایمان یکی از شاخص‌های اصلی در سنجش کیفیت خدمات زایمانی است. این احساس، نه‌تنها بر سلامت روحی مادر تأثیر می‌گذارد بلکه در شکل‌گیری رابطه اولیه میان مادر و نوزاد نیز نقش مهمی دارد. مطالعات مختلف در کشورهای دیگر نیز نشان داده‌اند که حضور همسر یا شریک زندگی در کنار زن باردار، موجب کاهش اضطراب، کاهش نیاز به داروهای مسکن و افزایش حس کنترل و قدرت در مادر می‌شود.

پژوهش‌های بین‌المللی مشابه نیز یافته‌های این مطالعه را تأیید می‌کنند. در تحقیقات انجام‌شده در ترکیه، برزیل و عربستان سعودی، مشخص شده است که حمایت عاطفی همسر باعث کاهش درد، کاهش ترس از زایمان و افزایش رضایت مادران از تجربه زایمان می‌شود. همچنین در برخی کشورها، سیاست‌های بیمارستانی جدیدی در حال اجراست تا حضور شوهران در اتاق زایمان به‌عنوان یک حق مادران در نظر گرفته شود.

پژوهش فوق که نتایج آن در «مجله علمی زنان، مامایی و نازایی ایران» وابسته به دانشگاه علوم پزشکی مشهد منتشر شده‌اند، علاوه بر تأکید بر این موضوع، بر ضرورت آماده‌سازی فضاهای بیمارستانی نیز اشاره دارد. فراهم کردن محیطی که هم حریم خصوصی مادر حفظ شود و هم همسر بتواند در کنار او حضور داشته باشد، می‌تواند گامی مؤثر در جهت ارتقای کیفیت خدمات زایمان طبیعی باشد.

در انتها باید اشاره کرد که هرچند مطالعه فوق تنها در یک بیمارستان انجام شد و نیاز به تکرار در مراکز دیگر دارد، اما یافته‌های آن می‌تواند مبنای تغییرات مهمی در سیاست‌های زایمانی کشور باشد.