تصویربرداری بی‌مورد؛ تهدید خاموش سلامت جامعه | ایران مدلبز

تصویربرداری‌های پزشکی از ستون‌های اصلی تشخیص دقیق در علوم پزشکی محسوب می‌شوند، اما استفاده نابجا و بی‌رویه از این روش‌ها می‌تواند سلامت جامعه را به خطر اندازد. لازم است جامعه و حتی پزشکان نسبت به انجام بی‌مورد سی‌تی‌اسکن و سایر روش‌های تصویربرداری آگاه و حساس باشند، چراکه پرتوهای یونیزان به‌ویژه در کودکان و نوجوانان می‌توانند اثرات زیان‌آوری بر سیستم عصبی، بینایی و حتی رشد جنین در دوران بارداری داشته باشند. از این‌رو، انجام هرگونه تصویربرداری تنها در صورت ضرورت و با تجویز پزشک توصیه می‌شود.

نقش حیاتی تصویربرداری در تشخیص ضایعات استخوانی

قدم نخست در شناسایی آسیب‌های استخوانی، انجام تصویربرداری است. رادیولوژی و سی‌تی‌اسکن ابزارهایی قدرتمند برای تشخیص شکستگی‌ها و برخی تومورهای استخوانی به شمار می‌روند و در کنار آن، اسکن‌های پزشکی هسته‌ای نیز کاربرد مهمی دارند. در سنجش تراکم استخوان نیز از همین فناوری‌ها استفاده می‌شود و هیچ روشی به اندازه سیستم‌های تصویربرداری در تشخیص مشکلات استخوانی مؤثر نیست.

در موارد پوکی استخوان، سنجش تراکم استخوان بیشترین کارایی را دارد؛ در شکستگی‌های اندام‌ها، رادیوگرافی یا همان رادیولوژی بهترین گزینه است؛ و در آسیب‌های جمجمه و مغز، به‌ویژه پس از تصادفات، سی‌تی‌اسکن دقت بالاتری ارائه می‌دهد. همچنین در آسیب‌های ستون فقرات و مفاصل، روش MRI کارایی فراوانی دارد و امکان مشاهده جزئی‌ترین ضایعات را فراهم می‌کند.

تحول هوش مصنوعی در رادیولوژی

پیشرفت‌های اخیر در حوزه هوش مصنوعی، انقلابی در تصویربرداری پزشکی ایجاد کرده است. این فناوری با تحلیل و پردازش دقیق تصاویر، توانسته دقت تشخیص شکستگی‌های ظریف و ضایعات استخوانی را به میزان چشمگیری افزایش دهد. در گذشته، استفاده از سیستم‌های آنالوگ موجب کاهش کیفیت تصاویر می‌شد و برخی آسیب‌های مویی از دید رادیولوژیست پنهان می‌ماند؛ اما امروزه با فناوری دیجیتال و قابلیت اصلاح و بزرگ‌نمایی تصاویر، تشخیص دقیق‌تر و سریع‌تر ممکن شده است.

چالش‌ها و ضرورت رویکرد مسئولانه

تفاوت‌های فردی ناشی از سن، قومیت و سبک زندگی از چالش‌های مهم در تفسیر نتایج تصویربرداری محسوب می‌شوند و باید در تحلیل علمی تصاویر مورد توجه قرار گیرند. از سوی دیگر، آگاهی عمومی نسبت به عوارض پرتوهای غیرضروری باید افزایش یابد تا از آسیب‌های احتمالی بر سلامت مغز، چشم و دستگاه تولیدمثل جلوگیری شود.

حفظ سلامت جامعه در گرو استفاده منطقی و مسئولانه از فناوری‌های تصویربرداری است. انجام تصویربرداری تنها در موارد ضروری، گامی مؤثر در جهت ارتقای سلامت عمومی و صیانت از نسل آینده خواهد بود.