چگونگی درمان کودکی که از رفتن به مدرسه می‌ترسد؟! | ایران مدلبز

به گزارش میگنا ترس از مدرسه در کودکان یکی از اختلالات اضطرابی است که باعث می‌شود کودکان احساس ترس و دلواپسی شدیدی نسبت به رفتن به مدرسه داشته باشند. این وضعیت می‌تواند از سنین ابتدایی مدرسه آغاز شود و تاثیر منفی زیادی بر پیشرفت تحصیلی و روابط اجتماعی کودک داشته باشد.

علائم فیزیکی مانند درد شکم، تهوع، سردرد و بی‌قراری از نشانه‌های شایع این ترس هستند که اغلب به علت عوامل روانی ایجاد می‌شوند

علت‌های مختلفی در بروز ترس از مدرسه نقش دارند که شامل نگرانی‌های مربوط به عملکرد تحصیلی، فشارهای اجتماعی، مشکلات با معلمان و ترس از مورد آزار قرار گرفتن می‌شوند. کودکان ممکن است نگران این باشند که مبادا همکلاسی‌ها آن‌ها را مسخره کنند یا نتوانند وظایف درسی خود را به خوبی انجام دهند. این نگرانی‌ها و حس عدم امنیت می‌تواند باعث اجتناب کودک از حضور در مدرسه شود.

ترس از مدرسه در بسیاری از موارد با تجارب تلخ قبلی مانند مورد آزار و اذیت قرار گرفتن، اتفاقات تراماژیک یا احساس عدم حمایت کافی از سوی کادر مدرسه مرتبط است.

کودکانی که چنین تجربیاتی داشته‌اند به دلیل ایجاد خاطرات منفی، رابطه منفی با فضای مدرسه پیدا می‌کنند و این باعث می‌شود که خواستار جلوگیری از رفتن به مدرسه باشند. 

برای درمان ترس از مدرسه، اولین گام شناسایی دقیق علت این ترس است. شناخت ریشه ترس به والدین و معلمان کمک می‌کند تا راهکارهای مناسب را برای هر کودک ارائه دهند.

حمایت والدین و معلمان نیز نقش مهمی در کاهش این ترس دارد. ایجاد یک محیط امن، شنیدن دغدغه‌ها و نگرانی‌های کودک، و تشویق او به بیان احساساتش می‌تواند در بهبود شرایط بسیار موثر باشد.

هم‌چنین، تشویق کودک به برقراری ارتباط با همسالان و حضور در فعالیت‌های اجتماعی مدرسه می‌تواند به کاهش احساس تنهایی و افزایش احساس تعلق کمک کند.

درمان
یکی از راهکارهای موثر برای درمان ترس از مدرسه، درمان شناختی-رفتاری (CBT) است. این روش به کودک کمک می‌کند تا افکار منفی را شناسایی کرده، آن‌ها را بازسازی کند و به تدریج با موقعیت‌های ترسناک مواجه شود. تمرین‌های مقابله‌ای و مواجهه تدریجی با موقعیت‌های مدرسه به کودک اعتماد به نفس می‌دهد و اضطراب را کاهش می‌دهد.

درمان شناختی-رفتاری (CBT) برای ترس کودکان از مدرسه به این علت اثربخش است که به کودکان کمک می‌کند افکار منفی و غیرمنطقی درباره مدرسه و موقعیت‌های مرتبط با آن را شناسایی و جایگزین افکار منطقی و مثبت کنند.

این رویکرد با تمرین‌های مشخص، اضطراب کودکان را کاهش داده و به آن‌ها مهارت‌های مقابله‌ای می‌آموزد که در مواجهه با موقعیت‌های ترسناک موثر است.

مطالعات نشان داده‌اند که کودکانی که تحت درمان شناختی-رفتاری قرار می‌گیرند، پس از درمان کاهش قابل توجهی در اضطراب و ترس از مدرسه دارند و همچنین میزان حضور در مدرسه آنان بهبود می‌یابد. این درمان همچنین انگیزه تحصیلی کودکان را افزایش داده و به آرامش روانی و تمرکز بهتر در محیط آموزشی کمک می‌کند.

بازی‌درمانی نیز از دیگر روش‌های مهم است که به کودک اجازه می‌دهد از طریق بازی و تعاملات غیرمستقیم با ترس‌هایش مقابله کند، این روش به بهبود روابط اجتماعی و کاهش اضطراب کمک می‌کند.

گروه درمانی در فضای حمایتی می‌تواند برای کودکانی که دچار ترس از مدرسه هستند مفید باشد، زیرا این کودکان می‌توانند احساس کنند تنها نیستند و از تجربیات دیگران یاد بگیرند.

خانواده‌درمانی یکی از روش‌های مهم است که به خانواده‌ها کمک می‌کند تا روابط و تعاملات خود را بهبود بخشند و فضایی امن و حمایتی برای کودک فراهم کنند.

والدین نباید اجازه دهند که کودکان به دلیل ترس از مدرسه، زمان طولانی را در خانه به تعطیلات یا بازی بگذرانند، بلکه باید شرایطی ایجاد کنند که استراحت و حمایت به معنای دوری بلندمدت از مدرسه نباشد.

از دیگر دلایل اثربخشی CBT در کاهش ترس از مدرسه، شرکت فعال والدین در فرآیند درمان است که باعث پشتیبانی بیشتر و ایجاد فضای امن برای کودک می‌شود.

مواجهه‌درمانی یکی دیگر از راهکارهاست که در آن کودک به تدریج و با حمایت مواجهه‌ای کنترل‌شده با موقعیت‌های ترسناک را تجربه می‌کند تا به تدریج ترسش کاهش یابد. درمان‌های شناختی-رفتاری معمولاً شامل مراحل مواجهه تدریجی با موقعیت‌های ترسناک است که به کودک امکان می‌دهد به تدریج ترس خود را کاهش دهد و اعتماد به نفس بیشتری پیدا کند.

مطالعات بالینی کنترل شده نیز نشان داده‌اند که این نوع درمان به اندازه روش‌های حمایتی و آموزشی دیگر مؤثر است و در عین حال، ماندگاری اثرات کاهش ترس و اضطراب در طول زمان حفظ می‌شود.

در مواردی که ترس کودک ناشی از اختلالات روانی مانند اضطراب شدید یا افسردگی است، دارودرمانی نیز ممکن است به توصیه پزشک روانپزشک انجام شود.

ایجاد روتین‌های صبحگاهی بدون استرس و حمایت عاطفی والدین در طول روز می‌تواند به کاهش تنش‌های ذهنی کودک کمک کند و احساس امنیت را به او منتقل کند. جلب حمایت معلمان و مربیان مدرسه برای توجه بیشتر به کودک در کلاس و ایجاد فضایی امن مهم است و می‌تواند باعث افزایش اعتماد به نفس کودک در محیط مدرسه شود.

به گزارش میگنا تشویق کودک به ایجاد روابط دوستانه در مدرسه نیز بخشی از درمان است، زیرا داشتن دوستان می‌تواند ترس از مدرسه را به میزان قابل توجهی کاهش دهد. استفاده از روش گام به گام برای بازگرداندن کودک به مدرسه مفید است؛ برای مثال ابتدا کودک تنها لباس مدرسه را بپوشد، سپس همراه والدین به مدرسه برود و در نهایت در کلاس حضور یابد.
تشویق مثبت و پاداش دادن به کودکان برای هر بار حضور موفق در مدرسه می‌تواند انگیزه آن‌ها را برای مقابله با ترس افزایش دهد و حس موفقیت را در آن‌ها تقویت کند.

در صورتی که راهکارهای گفته شده نتوانند موثر باشند یا ترس کودک بسیار شدید باشد، مراجعه به روانپزشک کودک و دریافت خدمات مشاوره روانشناسی  برای ارائه درمان‌های تخصصی ضروری است.

این مقاله بر اساس تحقیقات و روش‌های درمانی به روز و معتبر ارائه شده است تا والدین و مربیان بتوانند به بهترین نحو کودکان را در مقابله با ترس از مدرسه حمایت کنند.