امروز : شنبه, ۲۱ تیر , ۱۴۰۴
- تردد در راه‌های مازندران عادی و روان است
- آخرین وضعیت ترافیکی معابر و بزرگراه‌های پایتخت
- صفحه نخست روزنامه های استان فارس شنبه ۲۱ تیرماه
- هوای اصفهان برای دهمین روز پیاپی ناسالم است
- فارس میزبان مسابقات کشوری کشتی پهلوانی رده نوجوانان
- شناسایی و توقیف ۸ دستگاه خودروی شوتی سوخت بر در بندرعباس
- رژیم غاصب در تنگنای استیصال؛ توهین به رهبر انقلاب ناشی از ضعف است
- کمبود بودجه سد راه مقابله با ریزگردهای اصفهان
- محموله ۳۳ تنی گازمایع قاچاق در توقیف پلیس هرمزگان
- سهم ۱۵ درصدی معادن کرمان در بودجه نشست؛ حالا نوبت اجرا و نظارت است
- عزم دامپزشکی برای ارتقای بهداشت و سلامت آبزیان
- صفحه اول روزنامه های گیلان ۲۱ تیر ۱۴۰۴
- احداث ۳۲۰ واحد مسکن برای مددجویان بهزیستی در استان بوشهر
- صفحه اول روزنامه های زنجان ۲۱ تیر ۱۴۰۴
- هشدار زرد هواشناسی اصفهان؛ باد و باران همرفتی تا سهشنبه ادامه دارد
- کتاب «دلوین در سرزمین کان زر» منتشر شد
- شهادت سه نفر از حافظان امنیت در درگیری روز گذشته چابهار
- پایداری جو و افزایش دما در خراسان شمالی تا میانه هفته
کاربردهای بلاک‌چین و ارزهای دیجیتال در حوزه پزشکی و سلامت
استارتاپ‌ها و پروژه‌های بلاک‌چین در حوزه سلامت
-
BurstIQ (بردست‌آی‌کیو): پلتفرمی مبتنی بر بلاک‌چین که امکان مدیریت امن و تبادل داده‌های عظیم بیماران را فراهم می‌کند. این سامانه با رعایت مقررات HIPAA، نگهداری، فروش یا به اشتراک‌گذاری داده‌های پزشکی را تسهیل می‌کند.
-
Medicalchain (مدیکال‌چِین): شبکه‌ای برای ثبت و تضمین صحت سوابق پزشکی بیماران. پزشکان و بیمارستان‌ها می‌توانند با استفاده از Medicalchain به پرونده‌های بیماران دسترسی یابند که منشأ آن‌ها ثبت‌شده و از تغییر یا دستبرد مصون هستند.
-
Guardtime (گاردتایم): شرکت امنیت سایبری بلاک‌چین که در پروژه‌های بهداشت و سلامت دولتی مشارکت دارد. به‌عنوان مثال، این شرکت در ایستونی به پیاده‌سازی بلاک‌چین برای ایمن‌سازی داده‌های پزشکی کمک کرده است.
-
Akiri (آکیری): شبکه‌ای بلاک‌چین برای مسیریابی امن داده‌های مراقبت‌های بهداشتی. این سیستم بدون ذخیره‌سازی مستقیم داده‌ها، مبدا و مقصد اطلاعات پزشکی را در لحظه بررسی کرده و انتقال امن را تضمین می‌کند.
-
Avaneer Health (اِوَنیر): کنسرسیومی از شرکت‌های بیمه و خدمات سلامت (از جمله Aetna و Cleveland Clinic) است که با استفاده از بلاک‌چین عمومی، فرآیندهای مالی مانند صدور صورتحساب را کارآمد و تبادل داده‌های پزشکی را ایمن می‌کند.
-
ProCredEx (پروکِرِد‌اکس): پلتفرم دفتر کل توزیع‌شده برای اطلاعات صلاحیت‌های حرفه‌ای در حوزه سلامت. در این سیستم داده‌ها غیرقابل تغییر و دائماً قابل ردیابی هستند و فقط سازمان‌های تأییدشده اجازه دسترسی دارند.
-
Patientory (پِیشنتوری): سامانه‌ای با رمزگذاری انتها-به-انتها که امکان ذخیره و اشتراک ایمن اطلاعات جامع بیمار (شامل سوابق درمانی و پرونده‌های سلامت) را فراهم می‌کند.
-
Chronicled (مِدی‌لِجر): شرکتی که زنجیره تأمین دارو را با بلاک‌چین رهگیری می‌کند. شبکه‌های بلاک‌چین این شرکت به شرکت‌های دارویی کمک می‌کند تا مسیر حمل داروها را شفاف کنند و از جعل و قاچاق دارو جلوگیری کنند.
-
Embleema (امبلیمیا): پلتفرم آزمایشات بالینی مجازی که داده‌های بیماران را با رضایت دیجیتال جمع‌آوری و در بلاک‌چین ذخیره می‌کند؛ این امر تضمین می‌کند که اطلاعات پزشکی بدون دخل و تصرف باقی بمانند.
-
Tierion (تایریون): سامانه‌ای برای برچسب‌گذاری زمانی (timestamp) داده‌های پزشکی و اسناد. این پلتفرم با ثبت زنجیره‌ای و نشانه‌گذاری زمانی، مالکیت و اعتبار اسناد و داروها را در طول زنجیره تأمین حفظ می‌کند.
-
FarmaTrust (فارما‌ترست): خدمات مبتنی بر بلاک‌چین برای ردیابی اصالت دارو. این پلتفرم هر مرحله از تولید تا تحویل دارو را ثبت می‌کند و با استفاده از اپلیکیشنی ساده به بیماران امکان می‌دهد اصالت داروی خود را بررسی کنند.
-
Robomed (رابومد): شبکه‌ای روسی که با ترکیب هوش مصنوعی و بلاک‌چین، ابزارهایی نظیر ربات‌های گفتگو، حسگرهای پوشیدنی و تله‌پزشکی را برای جمع‌آوری امن داده‌های بیماران ارائه می‌دهد. برای مثال، بیمارستان پزشکی تایپه با بهره‌گیری از شبکه Robomed، سوابق پزشکی را به‌صورت امن ذخیره و توزیع می‌کند.
-
EncrypGen و Nebula Genomics: پلتفرم‌هایی برای خرید و فروش ایمن داده‌های ژنتیکی مبتنی بر بلاک‌چین. این شرکت‌ها با رمزنگاری داده‌های ژنومی و ایجاد بازار داده، بستر جدیدی برای به‌اشتراک‌گذاری داوطلبانه و ایمن اطلاعات ژنتیکی فراهم کرده‌اند.
ارزهای دیجیتال به‌عنوان روش پرداخت در خدمات پزشکی
-
بیمارستان‌ها و مراکز درمانی بزرگ:
با رشد محبوبیت رمزارزها، برخی بیمارستان‌های معتبر در آمریکا پذیرش ارز دیجیتال را آغاز کرده‌اند. برای نمونه، مایو کلینیک از سال ۲۰۱۴ بیت‌کوین را به‌عنوان روش پرداخت خدمات پزشکی پذیرفته است و کلینیک کلیولند نیز علاوه بر بیت‌کوین، اتریوم و لایت‌کوین را نیز قبول می‌کند. بیمارستان Cedars-Sinai در لس‌آنجلس ارزهای BTC، ETH، LTC و BCH را می‌پذیرد. همچنین سیستم سلامت NorthShore در شیکاگو با همکاری یک شرکت پردازش‌گر پرداخت رمزارزی (Shift Payments) امکان پرداخت هزینه خدمات درمانی با رمزارز را فراهم آورده است. این پذیرش‌ها به کاهش کارمزد تراکنش‌های بانکی و تسهیل پرداخت‌های بین‌المللی کمک می‌کنند.
-
خدمات تله‌مدیسین:
برخی پلتفرم‌های مشاوره پزشکی آنلاین نیز پرداخت با ارز دیجیتال را عملی کرده‌اند. برای مثال، سرویس «Ask the Doctor» از سال ۲۰۱۶ پرداخت با بیت‌کوین را می‌پذیرد. اخیراً این پلتفرم به‌صورت رسمی با کارت اعتباری BitcoinBlack یکپارچه شده است تا کاربران بتوانند ویزیت پزشک و دارو را مستقیماً با رمزارز پرداخت کنند. مزیت دیگر این روش، افزایش حریم خصوصی مالی بیماران است (از آنجا که تراکنش‌های بلاک‌چین شفاف ولی قابل ردیابی مستقیم نیستند).
پروژه‌های مرتبط با NFT در حوزه سلامت
-
NFT در سلامت: توکن‌های غیرمثلی (NFT) دارایی‌های رمزنگاری‌شده منحصربه‌فردی هستند که مالکیت دارایی‌های دیجیتال را تضمین می‌کنند. در سلامت، NFTها می‌توانند مالکیت سوابق پزشکی، نتایج آزمایش‌های کلینیکی یا داده‌های ژنتیکی را نمایندگی کنند. مرورهای اخیر نشان می‌دهند که کاربرد NFTها در حوزه‌های مختلف پزشکی (مانند اسناد پاتولوژی، تصویربرداری، داروسازی و داده‌های بیمار) به‌سرعت در حال گسترش است و مزایایی نظیر افزایش اصالت و قابلیت ردیابی اطلاعات را دربر دارد.
-
Aimedis: استارتاپی است که بازار داده‌های پزشکی مبتنی بر بلاک‌چین و NFT ایجاد کرده است. در پلتفرم Aimedis، بیماران می‌توانند داده‌های پزشکی ناشناس خود را به‌صورت NFT در بازار اختصاصی بفروشند و در ازای آن توکن‌های اختصاصی (AIMX) دریافت کنند. به این ترتیب، کنترل داده‌های پزشکی به خود بیمار واگذار می‌شود و دسترسی سایرین منوط به رضایت اوست.
-
Health Trust NFT (Silver Scott Health): شرکت Silver Scott Health با راه‌اندازی پلتفرم Health Trust NFT، به بیماران امکان می‌دهد با استفاده از NFT کنترل کامل بر داده‌های پزشکی و ژنتیکی خود داشته باشند. در این سیستم روی بلاک‌چین خصوصی پیشرفته، تنها خود بیمار می‌تواند تعیین کند چه کسی و تا چه زمانی به اطلاعات او دسترسی یابد و تمام تراکنش‌های رضایت برای بررسی بعدی ثبت می‌شود. این ابتکار با هدف جلوگیری از سوءاستفاده سازمان‌های بزرگ از داده‌های حساس (مثلاً معامله بسته ۲۳andMe توسط Regeneron) و تأکید بر حاکمیت فردی بر اطلاعات خصوصی ارائه شده است.
-
چارچوب شفافی برای به اشتراک‌گذاری داده‌ها (Elvas و همکاران ۲۰۲۳): این مطالعه کاربردی (مجله Healthcare) چارچوبی مبتنی بر بلاک‌چین پیشنهاد می‌دهد که در آن بیمار مالک داده‌های خود است و کنترل دسترسی به سوابق پزشکی را دارد. به‌گونه‌ای که پزشکان و بیمارستان‌ها تنها با رضایت صریح بیمار می‌توانند به داده‌های او دسترسی پیدا کنند.
-
مرور نظام‌مند بلاک‌چین در سیستم‌های سلامت (Valentim و همکاران ۲۰۲۴): این مقاله (مجله IJERPH) ۷۳ مطالعه منتخب را بررسی کرده و یافته است بیشترین کاربرد بلاک‌چین در پرونده‌های الکترونیک سلامت بوده (۶۳٪ مطالعات). مزایای اصلی شامل بهبود امنیت، حریم خصوصی و یکپارچگی داده‌ها و همچنین سهولت دستیابی به سوابق طولانی‌مدت بیماران بوده است. در مقابل، نیاز به استانداردسازی مشترک و چارچوب‌های قانونی (مقررات‌گذاری) از چالش‌های مهم شناسایی شده‌اند.
-
بررسی موارد کاربرد و نمونه‌ها (جعفری و همکاران ۲۰۲۲): این مرور جامع نشان می‌دهد کاربرد بلاک‌چین می‌تواند بر اعتماد بیمار و حاکمیت وی بر داده‌هایش تمرکز کند. برای نمونه شرکت‌هایی چون Patientory، Medibloc و Medicalchain با هدف دادن کنترل بیشتر به بیمار بر تاریخچه پزشکی فعالیت می‌کنند.
-
مزایا و تهدیدها (عبدالصمد ۲۰۲۳): در این مرور (Perspect Health Inf Manag) تأکید شده که بلاک‌چین می‌تواند مسائل امنیت و حریم خصوصی مراقبت‌های بهداشتی را حل کند، اما همچنین مشکلاتی نظیر مقیاس‌پذیری (افزایش کاربران شبکه) و مصرف بالای انرژی را دربر دارد. این مطالعه ضرورت پژوهش‌های بیشتر را برای بهره‌برداری کامل از پتانسیل بلاک‌چین در سلامت گوشزد می‌کند.
-
رضایت آگاهانه و توافقنامه‌های هوشمند: پژوهش‌های جدید نیز به کاربرد بلاک‌چین در مدیریت رضایت بیمار (Dynamic Consent) پرداخته‌اند. برای مثال چارچوب‌های مبتنی بر بلاک‌چین پیشنهاد شده که افراد بتوانند به‌طور پیوسته رضایت خود را برای اشتراک‌گذاری داده‌های شخصی تجدید کنند و این امر حاکمیت بیمار بر استفاده از داده‌هایش را تقویت می‌کند.
فرصت‌ها و چالش‌های قانونی، امنیتی و اخلاقی
-
افزایش امنیت و صحت اطلاعات: ماهیت رمزنگاری‌شده و غیرمتمرکز بلاک‌چین امکان حفظ یکپارچگی و امنیت طولانی‌مدت سوابق پزشکی را فراهم می‌کند. به‌طوری‌که جعل یا دستبرد به داده‌های ثبت‌شده تقریباً ناممکن است. از سوی دیگر، این ویژگی شفافیت می‌تواند به ایجاد اعتماد بیشتر بین ذینفعان سلامت و بهبود تبادل داده‌ها کمک کند.
-
تقویت حاکمیت بیمار: بلاک‌چین فرصت می‌دهد بیماران کنترل بیشتری بر داده‌های خود داشته باشند. به‌طور مثال، فناوری‌های بلاک‌چین می‌تواند فرایندهای رضایت آگاهانه را ساده‌سازی کرده و به بیمار اجازه دهد به لحظه‌ای تصمیم بگیرد که چه کسی و چه مدتی به اطلاعاتش دسترسی یابد. این امر مدل کنونی اخذ چندباره رضایت در هر مراجعه را دگرگون می‌کند و نقش مهمی در اشتراک‌گذاری مطمئن داده دارد.
-
ایجاد بازارهای نوین داده: یک فرصت مهم، شکل‌گیری بازارهای داده پزشکی است. ترکیب بلاک‌چین و توکن‌ها (از جمله NFT) امکان مبادله ارزش در شبکه‌ای غیرمتمرکز را می‌دهد. این پدیده می‌تواند کاربران را تشویق کند داده‌های ژنتیکی یا سلامتی خود را در بازارهای اختصاصی عرضه کنند و در ازای آن پاداش دریافت نمایند. بدین‌ترتیب ضمن تسریع پژوهش علمی، منافع اقتصادی جدیدی برای بیماران به‌وجود می‌آید.
-
بهبود زنجیره تأمین دارو: شفافیت و تغییرناپذیری بلاک‌چین به رهگیری دقیق داروها کمک می‌کند. هر مرحله از تولید و حمل دارو در زنجیره بلاک‌چین ثبت می‌شود و داروهای تقلبی از طریق اسکن‌کردن کدهای امنیتی قابل شناسایی‌اند. این کاربرد امکان نظارت بی‌واسطه بر کل زنجیره تأمین را به نهادهای پزشکی و بیماران می‌دهد و از بروز موارد خطرناک جلوگیری می‌کند.
-
مقررات‌گذاری و چارچوب قانونی: نبود قوانین مشخص و یکسان برای استفاده از بلاک‌چین در سلامت از مهم‌ترین چالش‌هاست. در بسیاری از کشورها چارچوب قانونی روشنی برای ذخیره و کنترل داده‌های پزشکی در بلاک‌چین وجود ندارد. همچنین قوانین حریم خصوصی مانند HIPAA (در آمریکا) یا GDPR (در اتحادیه اروپا) باید در طراحی این سیستم‌ها رعایت شوند. به‌عنوان مثال پلتفرم Health Trust NFT طوری طراحی شده که با استانداردهای HIPAA هم‌خوانی داشته باشد، اما سازگار کردن مدل‌های بلاک‌چینی با مقررات موجود همچنان پیچیده است.
-
مسائل امنیتی و فنی: هرچند بلاک‌چین ذاتی امن است، اما مشکلات فنی خاص خود را دارد. مقیاس‌پذیری مهم‌ترین نگرانی است؛ یعنی هرچه تراکنش‌ها و کاربران بیشتر شود، زمان و هزینه پردازش افزایش می‌یابد. حملات سایبری نیز تهدیدی بالقوه‌اند (برای مثال «حمله ۵۱٪» در بلاک‌چین‌های خصوصی). مصرف انرژی بالا و زمان‌بر بودن تأیید تراکنش‌ها نیز چالش‌های تکنولوژیک مطرح‌شده‌اند.
-
حریم خصوصی و اخلاق: ثبت دائمی داده‌ها در بلاک‌چین و شفافیت تراکنش‌ها می‌تواند با اصول حریم خصوصی در تعارض باشد. برای نمونه حق «فراموشی» در قوانین حریم خصوصی به معنای حذف اطلاعات است؛ اما در بلاک‌چین داده‌ها تغییرناپذیرند. بنابراین پیاده‌سازی مکانیزم‌هایی مانند داده‌نگاری یا ذخیره اشاره‌گر (به‌جای داده خام) ضروری است. از بعد اخلاقی نیز باید مطمئن شد بیماران واقعاً موافقت آگاهانه دارند و از تبعات اقتصادی استفاده از داده‌هایشان آگاه‌اند. افزون بر این، ملاحظاتی نظیر نابرابری دیجیتال (دسترسی نابرابر به فناوری‌ها) و تقویت اعتماد عمومی در برابر استفاده از ارزهای دیجیتال و بلاک‌چین باید به دقت بررسی شوند.
هرچند بلاک‌چین و ارزهای دیجیتال پتانسیل بالایی برای تحول نظام سلامت دارند، تحقق کامل این وعده نیازمند تحقیقات بیشتر، استانداردسازی فنی و تدوین چارچوب‌های قانونی و اخلاقی مستحکم است.
- دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط روابط عمومی ایران مدلبز منتشر خواهد شد.
- پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا و خلاف قوانین جمهوری اسلامی باشد منتشر نخواهد شد.
- لازم به یادآوری است که آی پی شخص نظر دهنده ثبت می شود و کلیه مسئولیت های حقوقی نظرات بر عهده شخص نظر بوده و قابل پیگیری قضایی می باشد که در صورت هر گونه شکایت مسئولیت بر عهده شخص نظر دهنده خواهد بود.
- پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.
بلاک‌چین و ارزهای دیجیتال کاربردهای متنوعی در حوزه پزشکی و سلامت دارند که شامل افزایش امنیت داده‌های پزشکی، مدیریت زنجیره تأمین دارو، تسهیل پرداخت‌های بهداشتی و تحقیقات پزشکی، و بهبود مدیریت کلینیک‌ها و بیمارستان‌ها می‌شود. این فناوری‌ها می‌توانند به کاهش هزینه‌ها، افزایش کارایی و بهبود کیفیت مراقبت‌های بهداشتی کمک کنند.