زعفران یکی از گران‌ترین ادویه‌های جهان است و همین موضوع فرصت سوء استفاده برای عرضه‌ی محصولات تقلبی یا بی‌کیفیت را فراهم کرده است. اگر بدون آگاهی اقدام به خرید کنید، ممکن است هزینه‌ی زیادی بپردازید و در نهایت یک محصول نامرغوب به دست آورید. پس چگونه می‌توان زعفران اصل و باکیفیت را از نمونه‌های تقلبی تشخیص داد؟ برای خرید زعفران مرغوب باید به چه نکاتی توجه کرد؟ اگر این سوالات برای شما هم مطرح شده است، این مقاله از دیجی‌کالا مگ را که به راهنمای خرید زعفران اختصاص دارد تا انتها بخوانید.

انواع زعفران

برای خرید زعفران باکیفیت ضروری است انواع آن را بشناسید. زعفران به چند دسته‌ی مختلف تقسیم می‌شود که هر کدام ویژگی‌ها خاص خود را دارند. در ادامه انواع مختلف این ادویه را معرفی می‌کنیم.

۱٫ زعفران نگین

زعفران نگین فقط کلاله‌های قرمز و درشت را دارد و فاقد بخش‌های سفید یا زرد است. این نوع زعفران به دلیل رنگ‌دهی عالی، عطر قوی و ظاهر جذاب، یکی از محبوب‌ترین گزینه‌ها برای خریداران و صادرکنندگان محسوب می‌شود. هر چقدر کلاله‌های این زعفران ضخیم‌تر بوده و شکستگی آن‌ها کمتر باشد، ارزش محصول بیشتر خواهد بود.

زعفران نگین انواع مختلفی دارد که عبارتند از:

• سوپر نگین: بالاترین کیفیت را در بین انواع زعفران نگین دارد و بهترین گزینه برای صادرات است. این نوع زعفران معمولا به دلیل کیفیت برتر، قیمت بالاتری نسبت به سایر انواع زعفران دارد.
• نگین درجه ۲: کلاله‌های این زعفران در مقایسه با سوپر نگین کمی کوچک‌تر و ظریف‌تر هستند. همچنین کیفیت آن پایین‌تر است؛ اما همچنان رنگ و عطر مطلوبی ارائه می‌دهد. از آنجا که کیفیت این نوع زعفران متوسط رو به بالا است و قیمت آن هم نسبتا مناسب است، برای صادرات استفاده می‌شود.
• نگین پرسی: از طریق فرآوری خاصی که شامل خشک‌کردن تحت فشار است، تولید می‌شود. کلاله‌های این زعفران کاملا صاف و یکدست هستند که این موضوع ظاهر بسیار جذابی به آن می‌دهد. این ویژگی باعث شده است که زعفران پرسی گزینه‌ی مناسبی برای هدیه دادن یا صادرات باشد.
• شبه نگین: در مقایسه با سایر زعفران‌های این گروه، کیفیت پایین‌تری دارد. چون همراه با مقداری خامه (ریشه) برداشت می‌شود. این موضوع باعث کاهش قیمت زعفران شبه نگین شده و آن را به یک گزینه‌ی مقرون‌به‌صرفه برای خریدارانی تبدیل کرده است که به دنبال زعفران با قیمت مناسب و کیفیت قابل‌قبول هستند.

زعفران نگین سحرخیز طرح آذین مقدار ۴ گرم

۱۰ %

۹۵۷,۵۰۰

۸۶۱,۷۵۰ تومان

مشاهده و خرید

۲٫ زعفران سرگل

این نوع زعفران فاقد بخش‌های زرد و ریشه‌ای است و فقط کلاله‌های قرمز رنگ را دارد. به دلیل رنگ‌دهی قوی، عطر دلپذیر و طعم خاص، سرگل یکی از محبوب‌ترین زعفران‌های موجود در بازار است.

برخلاف زعفران نگین، کلاله‌های زعفران سرگل اغلب دارای شکستگی بیشتری هستند. این ویژگی باعث شده است زعفران سرگل از نظر ظاهری کمی متفاوت به نظر برسد، اما همچنان از کیفیت بالایی برخوردار باشد.

۳٫ زعفران پوشال

زعفران پوشال شامل کلاله‌های قرمز رنگ همراه با مقداری خامه است که معمولا بین سه تا پنج میلی‌متر طول دارند. بسیاری از مصرف‌کنندگان خانگی زعفران پوشال را انتخاب می‌کنند. چون وجود خامه در آن، اطمینان بیشتری از اصالت محصول به خریدار می‌دهد.

این زعفران به دلیل قیمت مناسب و رنگ‌دهی خوب، علاوه بر مصرف خانگی در صنایع غذایی مانند تولید شیرینی هم کاربرد زیادی دارد. برخلاف زعفران نگین که دارای کلاله‌های ضخیم و حجیم است، زعفران پوشال رشته‌های ظریف‌تری دارد و به‌ صورت درهم‌تنیده دیده می‌شود.

اسپری زعفران سحرخیز – ۱۲۰ میلی لیتر

۱۰ %

۳۸۵,۰۰۰

۳۴۶,۵۰۰ تومان

مشاهده و خرید

۴٫ زعفران دسته یا دخترپیچ

زعفران دسته یا دخترپیچ به همان شکل اولیه و بدون فرآوری زیاد عرضه می‌شود. در این نوع زعفران، کلاله‌های قرمز رنگ همراه با بخش خامه به ‌صورت دسته‌ای در کنار هم قرار دارند. طول خامه معمولا بین سه تا پنج میلی‌متر است و اندازه‌ی کلاله‌ها بسته‌ به نحوه‌ی پاک کردن زعفران ممکن است متفاوت باشد. زعفران دسته نسبت به سایر انواع زعفران قیمت مناسب‌تری دارد و  مقرون‌به‌صرفه‌تر است.

ویژگی‌های زعفران باکیفیت

اگر هدف شما از خواندن راهنمای خرید زعفران تهیه‌ی یک محصول باکیفیت است، توصیه می‌کنیم چند ویژگی اساسی زیر را مد نظر قرار دهید:

• رنگ: زعفران مرغوب رنگ قرمز تیره دارد. هرگونه رنگ غیرطبیعی یا رنگ‌پریدگی نشان‌دهنده‌ی کیفیت پایین محصول یا تقلبی بودن آن است.
• عطر: زعفران باکیفیت بوی قوی و مطبوعی دارد. بوی کم یا نامطبوع ممکن است نشانه‌ی کهنگی یا تقلب باشد.
• طعم: طعم زعفران اصل تقریبا تلخ است. در غیر این صورت، محصول کیفیت پایینی دارد یا حاوی ناخالصی است.
• خلوص: زعفران باید عاری از هرگونه ناخالصی، گردوغبار یا رشته‌های اضافی باشد. این ویژگی نشانه‌ی بسته‌بندی صحیح محصول است.
• اصالت: زعفران اصل دارای بسته‌بندی مناسب و نشان‌ تجاری معتبر است.

بسته‌بندی زعفران هم در تعیین کیفیت و قیمت آن تاثیر دارد. این محصول در ظروف مختلفی عرضه می‌شود که شامل موارد زیر هستند:

• ظروف پلی کریستال: از شفافیت بالایی برخوردارند و از زعفران در برابر هوا و رطوبت محافظت می‌کنند.
• بسته‌بندی‌های خاتم: نه‌تنها از خرد شدن زعفران جلوگیری می‌کنند، بلکه ظاهر زیبایی دارند و برای صادرات گزینه‌ی مناسبی هستند.
• بسته‌بندی‌های پاکتی: این نوع بسته‌بندی‌ها که به‌طور گسترده برای فروش داخلی استفاده می‌شوند قیمت کمتری دارند، اما احتمال خرد شدن زعفران در آن‌ها بیشتر است.

شایع‌ترین تقلب‌ها در زعفران

به دلیل قیمت بالای زعفران، بعضی از افراد سودجو از روش‌های مختلفی برای تقلب در فروش آن استفاده می‌کنند. به همین دلیل، ضروری است در راهنمای خرید زعفران بخشی را به این موضوع اختصاص دهیم. رایج‌ترین تقلب‌هایی که ممکن است هنگام خرید زعفران با آن‌ها مواجه شوید عبارتند از:

۱٫ افزایش وزن زعفران با استفاده از رطوبت و ناخالصی‌

بعضی از فروشندگان متقلب با پاشیدن آب یا نگهداری زعفران در محیط‌های مرطوب، وزن آن را افزایش می‌دهند. در موارد دیگر ممکن است موادی مانند شکر، نمک یا عسل را به زعفران اضافه کنند. از آنجا که این مواد معمولا به زعفران آسیاب‌شده افزوده می‌شوند، تشخیص آن‌ها دشوار است.

۲٫ اضافه کردن چربی به زعفران

یکی از روش‌های متداول برای تقلب در زعفران، افزودن چربی یا روغن به رشته‌های آن است. در این روش، افراد متقلب سطح زعفران را به چربی آغشته می‌کنند تا وزن آن افزایش یابد.

۳٫ رنگ کردن خامه‌ی زعفران

در این روش، قسمت سفید زعفران (خامه) را با رنگ استخراج‌شده از کلاله رنگ‌ می‌کنند و آن را به‌عنوان زعفران خالص می‌فروشند. اگرچه این روش برای سلامتی مضر نیست، اما باعث ضرر مالی خریدار می‌شود.

در سایر موارد ممکن است فروشنده از رنگ‌های شیمیایی غیرمجاز برای رنگ کردن خامه استفاده کند که این کار برای سلامتی بسیار خطرناک است. رنگ‌های شیمیایی می‌توانند به مشکلاتی مانند آلرژی، بیش‌فعالی یا اختلالات گوارشی منجر شوند.

۴٫ ترکیب کردن زعفران اصل با مواد مشابه

بعضی از گیاهان شباهت زیادی به گل زعفران دارند. به همین دلیل، افراد سودجو برای اینکه وزن زعفران را افزایش دهند، مواد رشته‌مانند مانند کاکل ذرت را رنگ کرده و با مقدار کمی زعفران اصل ترکیب می‌کنند.

راه‌های تشخیص زعفران تقلبی از زعفران اصل

در راهنمای خرید زعفران باید به راه‌های تشخیص زعفران اصلی و تقلبی هم اشاره کرد. شما با روش‌های زیر می‌توانید زعفران اصل را از نمونه‌های تقلبی تشخیص دهید و از خرید محصول باکیفیت اطمینان حاصل کنید:

• بررسی شکل ظاهری: رشته‌های زعفران اصل در قسمت پایین باریک و میله‌ای‌شکل هستند، اما در قسمت بالا به صورت پهن و شیپوری در می‌آیند. این شکل خاص باعث تمایز زعفران از سایر گیاهان مشابه می‌شود.
• طعم زعفران: زعفران اصل بوی شیرین و طعم تلخی دارد. زعفرانی که طعم شیرین دارد، تقلبی است و احتمال دارد به آن شکر یا مواد دیگر اضافه شده باشد.
• آزمایش با آب سرد: اگر رشته‌های زعفران را در آب سرد بیندازید، زعفران اصل رنگ خود را به‌آرامی آزاد می‌کند؛ اما زعفران تقلبی بلافاصله باعث رنگی شدن آب می‌شود. همچنین اگر بعد از مدتی زعفران را از آب خارج کنید، متوجه می‌شوید که رنگ کلاله‌های زعفران اصل تغییر نمی‌کند؛ اما زعفران تقلبی سفید می‌شود.
• تست زعفران با جوش شیرین: مقداری زعفران را با آب مخلوط کرده و کمی جوش شیرین به آن اضافه کنید. اگر زعفران اصل باشد، رنگ مخلوط نهایی زرد خواهد بود. اما در صورت تقلبی بودن، رنگ قرمز ایجاد می‌شود.
• بررسی میزان چربی زعفران: زعفران نباید سطح براق داشته یا چرب باشد. برای تست، رشته‌های زعفران را بین کاغذ کاهی یا روزنامه قرار داده و فشار دهید. اگر اثر چربی مشاهده کردید، زعفران شما تقلبی است. اما اگر زعفران پودر شد و چربی باقی نگذاشت، اصل است.

شرایط نگهداری زعفران

موضوع دیگری که در راهنمای خرید زعفران باید به آن بپردازیم، نحوه‌ی نگهداری از این ادویه است. چرا که بی‌توجهی به این موضوع می‌تواند عطر، طعم و کیفیت زعفران را تحت تاثیر قرار دهد. مهم‌ترین نکاتی که باید رعایت کنید عبارتند از:

• استفاده از ظروف مناسب: زعفران را در ظروف درب‌دار و غیرقابل نفوذ قرار دهید. ظروف شیشه‌ای تیره یا فلزی با درب‌های محکم بهترین گزینه‌ هستند.
• دوری از نور مستقیم خورشید: زعفران را در یک مکان تاریک مانند کابینت یا کشوی بسته بگذارید. نور خورشید می‌تواند باعث کاهش رنگ و عطر زعفران شود.
• کنترل دما و رطوبت محیط: زعفران باید در محیطی با دمای متعادل (۱۵ تا ۲۰ درجه‌ی سانتی‌گراد) و دور از رطوبت نگهداری شود. قرار دادن این ادویه در معرض هوای مرطوب باعث کاهش کیفیت آن می‌شود.

اگر زعفران در شرایط ایدئال نگهداری شود، تا ۲ سال کیفیت خود را حفظ می‌کند. با این حال، به یاد داشته باشید که با گذشت زمان، خواص و عطر آن کاهش می‌یابد. بنابراین بهتر است زعفران را به‌اندازه‌ی نیاز تهیه کنید و از نگهداری طولانی‌مدت آن بپرهیزید.