بسیاری از پزشکان به دلیل تحریم‌ها امکان حضور در همایش‌های بین‌المللی را ندارند | ایران مدلبز

دکتر رضا لاری‌پور، سخنگوی سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران، در گفت‌وگو با اعتماد با اشاره به جایگاه برجسته جامعه پزشکی کشور گفت:

«یکی از مهم‌ترین عرصه‌هایی که طی چهار دهه اخیر می‌توانیم به آن افتخار کنیم، حوزه پزشکی است. در این مدت، نه در صنعت و نه در کشاورزی و خودروسازی و نه در بسیاری از علوم، نتوانستیم به قله خوداتکایی برسیم؛ اما تنها حوزه‌ای که مردم را از سفر به خارج بی‌نیاز کرده، توانمندی و مهارت پزشکان ایرانی است. این مهارت مرهون آموزش اساتیدی است که در انتقال دانش نقش‌آفرینی کرده‌اند.»

پژوهش بدون ارتباط جهانی بی‌معناست

لاری‌پور با تأکید بر پیوند عمیق میان آموزش و پژوهش ادامه داد:

«آموزش بدون پژوهش تقریباً بی‌معناست؛ چرا که محتوای کتاب‌های مرجع، حاصل یافته‌ها و تحقیقات دانشمندان است که طی ۴ تا ۵ سال به متون درسی راه می‌یابد. از این رو آموزش مدیون پژوهش است و پژوهش نیز بدون ارتباطات بین‌المللی عملاً بی‌معنا خواهد بود. هیچ پژوهشگری نمی‌تواند تحقیق باکیفیت انجام دهد و آن را در مجلات معتبر منتشر نکند یا در کنفرانس‌های بین‌المللی ارائه ندهد. علم باید در عرصه جهانی مطرح شود تا برای همه قابل استفاده باشد.»

به گفته او، یکی از مهم‌ترین آثار تحریم‌های تحمیلی، کاهش شدید ارتباطات علمی بین‌المللی بوده است:

«مقالات ما به شکل جدی و سریع رد می‌شوند و دلیل اصلی این موضوع سیاسی است. حتی در استفاده از اینترنت محدود داخل کشور هم با اجحاف بین‌المللی روبه‌رو هستیم. موتورهای جست‌وجو بسیاری از منابع مورد نیاز ما را به دلیل تحریم و موقعیت جغرافیایی نمایش نمی‌دهند.»

تحریم‌ها و عقب‌ماندگی مهارتی

سخنگوی سازمان نظام پزشکی با اشاره به تأثیر مستقیم تحریم‌ها بر کیفیت خدمات درمانی اظهار کرد:

«تحریم‌ها سبب شده هم از دسترسی به برخی تجهیزات و امکانات وارداتی محروم شویم و هم از مهارت لازم برای استفاده از ابزارهای نوین عقب بمانیم. بسیاری از همکاران ما به دلیل گرانی ارز، مشکلات ویزا و قطع ارتباطات بین‌المللی، امکان شرکت در کنگره‌ها، همایش‌ها و کارگاه‌های تخصصی جهانی را از دست داده‌اند. حال آنکه افتخار جامعه پزشکی مدیون کسانی است که با بهره‌گیری از ارتباطات بین‌المللی، دانش و تجربه را به کشور آوردند و منتقل کردند.»

پیامدهای محرومیت از ارتباطات علمی

لاری‌پور هشدار داد:

«وقتی انتقال بین‌نسلی دانش مختل شود، دانشگاه‌ها نتوانند گرنت‌ها یا اعتبارات بین‌المللی دریافت کنند و فرصت شرکت در همایش‌های جهانی از میان برود، طبیعی است که دچار عقب‌ماندگی شویم. نتیجه این روند در سال‌های آینده، کاهش توانمندی و مهارت پزشکان ایرانی است و دوباره نیازمند دانش و خدمات خارجی خواهیم شد. قله‌ای که به آن رسیده‌ایم و به آن می‌بالیدیم، در خطر از دست رفتن است.»

او افزود:

«در سال‌های گذشته، تبادل استاد و دانشجو با کشورهای مختلف داشتیم و حتی در نقاطی از جهان برای جذب و تربیت استاد و دانشجو سرمایه‌گذاری می‌کردیم. اما امروز به دلیل اقتصاد نابسامان و تحریم‌های متعدد، این مسیر آسیب جدی دیده است. تضعیف سامانه علمی یک کشور، قدرت علمی آن را ـ که یکی از ارکان امنیت ملی است ـ از میان می‌برد. یکی از ابعاد مهم قدرت هر کشور، توان نیروی انسانی متخصص است؛ امروز هم پزشکان ایرانی مقیم خارج از کشور سفیران علمی ما هستند که همچنان نام ایران را سربلند نگاه داشته‌اند.»

مهاجرت نخبگان؛ زخمی قدیمی

لاری‌پور با اشاره به مشکلات داخلی در کنار تحریم‌ها گفت:

«آسیب به حوزه آموزش و پژوهش، آسیبی است که به آسانی جبران نمی‌شود. وزارتخانه‌های علوم و بهداشت متولی پیشگیری از این آسیب‌اند. وقتی ارزش دانشگاه کاهش پیدا می‌کند و اساتید در تنگنای معیشتی و حقوقی قرار می‌گیرند، کیفیت آموزش افت می‌کند و این مسئله ربطی به تحریم‌ها ندارد.»

او یادآور شد:

«در نیمه دهه ۹۰، با وجود برجام، به دلیل غفلت از نگه‌داشت نیروی انسانی، روند مهاجرت نخبگان شدت گرفت و همچنان ادامه دارد. کاهش اندک آمار مهاجرت، دستاورد نیست؛ بلکه نتیجه نابسامانی اقتصادی، محدودیت‌های کشورهای مقصد و ناتوانی مالی متقاضیان است. آنچه در رسانه‌ها به عنوان کاهش مهاجرت مطرح می‌شود، فاصله زیادی با واقعیت دارد.»