تامین سلامت مردم مانند آب و برق وظیفه حاکمیت است/کمبود پرستار به زیان مردم تمام شده است | ایران مدلبز

رئیس‌کل سازمان نظام پرستاری گفت: تامین سلامت مردم یک امر حاکمیتی و وظیفه دولت است و همان طور که دولت باید برق و آب مردم را تامین کند، تامین پرستار در مراکز درمانی نیز وظیفه دولت است زیرا کمبود پرستار به زیان مردم تمام می شود و نمی تواند قاعده کوچک سازی دولت را به بخش سلامت تعمیم داد.

به‌گزارش روابط‌عمومی سازمان نظام پرستاری، دکتر احمد نجاتیان در گفتگو با برنامه تهران ۲۰ بیان کرد: ابتدای سال هم در حوزه کارانه و حقوق اتفاقاتی برای پرستاران افتاد و در موضوع اضافه‌کار هم در سال گذشته شاهد افزایش آن بودیم. چیزی که این روزها منتظر هستیم در جامعه پرستاری اتفاق بیفتد، موضوع استخدام است که در وزارت بهداشت حدود ۲۷ هزار استخدامی برای همه گروه‌ها در جریان است که حدود ۱۵ هزار نفر آن کادر پرستاری است که به جمع پرستاران اضافه شوند و مقداری کمبود را جبران کنند.

رئیس‌کل سازمان نظام پرستاری افزود:‌ با توجه به صحبت‌های دکتر عبادی اگر نگاه کنیم که سال گذشته در پرداخت کارانه ۱۲ ماه عقب بودیم، امروز ۷ ماه خوب است، اما واقعیت این است که ۷ ماه به این معنا است که هر پرستاری به‌طور میانگین ماهیانه ۸ میلیون طلب دارد.

وی ادامه داد: پس از روی کار آمدن دولت چهاردهم و با پیگیری‌های رئیس‌جمهور و وزیر بهداشت، چند ماهی در پرداخت جلو افتادیم، اما همچنان این ۷ ماه معوقات خوب نیست. در بودجه سال ۱۴۰۴ قرار بود ۸۰ هزار میلیارد تومان از محل فروش شرکت‌های دولتی به وزارت بهداشت پرداخت شود. وزارت بهداشت در حال حاضر بالای ۱۰۰ همت به بخش‌های تجهیزات، دارو، پزشکان، پرسنل و پرستاران بدهکار است.

نجاتیان اضافه کرد:‌ قرار بود ۸۰ همت بدهی وزارت بهداشت از طریق فروش شرکت‌های دولتی به وزارت بهداشت پرداخت شود، بر اساس مصوبه دولت شرکت‌ها هم مشخص شده است، اما با این وضعیت بورس نمی‌دانیم چه زمانی فروش انجام شده و پرداخت‌ها انجام می‌شود.

رئیس‌کل سازمان نظام پرستاری اظهار کرد: حقوق و معوقات پرستاران منتظر آن است که آن شرکت‌ها به فروش رود و به پول نقد تبدیل شود. به هر حال وضعیت مالی دولت پیش از جنگ چندان مناسب نبود، اکنون هم که در شرایط خاصی هستیم، اما معوقات پرستاران از موضوعاتی است که باید به آن توجه کرد.

ضرر کمبود پرستار را مردم می‌بینند

وی بیان کرد: تا زمانی که موضوع پرستاران را فقط به‌عنوان مشکل یک قشر نگاه کنیم، شاید مسائل همچنان باقیمانده باشد، اما باید از طرف دیگری نگاه کنیم. امروز هر کدام از ما اگر در خانه دچار مشکل شویم، اولین جایی که تماس می‌گیریم با ۱۱۵ تماس می‌گیریم. آن طرف خط یک پرستار نشسته است. این پرستار باید باتجربه‌ترین پرستاری باشد که بتواند به مردم خدمت داده و آنها را راهنمایی کند. به‌دلیل اینکه حقوق و مزایا در آن بخش کم است، پرستاران بیش از دو سال نمی‌مانند.

نجاتیان گفت: از طرف دیگر اورژانس می‌خواهد برای رسیدگی به بیمار بیاید، اما به‌جای ۱۲ دقیقه ممکن است بیشتر طول بکشد، دلیل آن هم این است که کمبود پرستار داریم و آمبولانس دیرتر می‌رسد، اینجا مردم متضرر می‌شوند. زمانی که مردم به بیمارستان مراجعه می‌کنند، اولین شخصی که با بیمار مواجه می‌شود در بخش تریاژ است که یک پرستار نشسته است. این پرستار در هر شیفت باید ۵۰ بیمار را ویزیت کند، اما در هر شیفت حدود ۲۰۰ بیمار را ویزیت می‌کند و خدمت گرفتن مردم به تاخیر می‌‌افتد و ممکن است آن احترام و لبخندی که باید را از پرستار نبینید، چرا که آن پرستار به‌جای چهار نفر کار می کند.

رئیس‌کل سازمان نظام پرستاری افزود:‌ در بخش اورژانس یک پرستار باید حداکثر ۵ تا ۶ بیمار را همزمان مدیریت کند در حالی که اکنون حدود ۲۰ بیمار را مدیریت می‌کند، هم وقت آن را ندارد که به بیمار جدید کمک کند و هم ممکن است بیمار از خدمتی که دریافت می‌کند راضی نباشد.

وی ادامه داد: امروز در بخش‌هایی از کشور به‌دلیل کمبود پرستار شاهد آن هستیم که بخش‌های بیمارستان تعطیل هستند. تجهیزات بخش آی‌سی‌یو هست، اما به‌دلیل کمبود پرستار بخش راه‌اندازی نشده است و بیمار باید در بخش داخلی بستری شود و ضرر آن را بیماران می‌بینند. از طرف دیگر در بخش یک پرستار به‌جای شش بیمار ۱۲ بیمار دارد.

نجاتیان اضافه کرد:‌ ضرر همه این مواردی که گفته شد به مردم برمی‌گردد. امروز اگر صحبت موضوعات پرستاری را داریم و از کمبود پرستار می‌گوییم، درباره آسیبی است که مردم می‌بینند و اگر از این دیدگاه نگاه کنیم، همانطور که تامین آب و برق و نان مردم مهم است، حتما تامین سلامت هم مهم است و وظیفه حاکیمت است.

پرستاران استخدامی امسال، سال آینده وارد بازار کار می شوند

رئیس‌کل سازمان نظام پرستاری بیان کرد: در دوران جنگ ۱۲ روزه شاهد آن بودیم که بسیاری از ادارات تعطیل شدند، اما یکی از بخش‌هایی که ماندند بیمارستان‌ها بودند که تعطیل نشدند و با همان توان آمدند و شهدایی هم تقدیم کردند. این همان نیروی حیاتی است، نیروی است که در زمان بحران کمک می‌کند.

وی گفت: اگر پرستار و پزشک نباشد آسیب می‌بینیم. مقام معظم رهبری به‌درستی فرمودند که اگر به این قشر توجه نکنیم در بزنگاه‌ها شکست می‌خوریم و این مسئله مهمی است.

نجاتیان ادامه داد:‌ بعد از روی کار آمدن دولت چهاردهم و در یک سال گذشته اقداماتی انجام شد. در موضوع استخدام اقداماتی شده است. البته قرار بود در سال گذشته این اتفاق بیفتد که یک سال عقب افتاد و قرار است در شهریورماه انجام ‌شود. نیرویی که در شهریور‌ماه آزمون می‌دهد به‌طور قطع با برگزاری آزمون و موضوعات گزینش و … سال آینده وارد سیستم می‌شود.

سلامت امری حاکمیتی است

رئیس‌کل سازمان نظام پرستاری افزود: سلامت یک امر حاکمیتی است و در تمام دنیا دولت‌ها موظف هستند خدمات سلامت را ارائه کنند. حتی در کشورهایی که سبک مدیریت آنها سرمایه‌داری است باز هم سلامت را یک امر حاکمیتی دیدند. دولت باید بخش دولتی سلامت را تقویت کند، چراکه در زمان بحران بخش دولتی است که کمک می‌کند. در بخش خصوصی ممکن است بیمارستان یا درمانگاه تعطیل شود.

نهادهایی خارج از وزارت بهداشت برای پرستاران تصمیم می گیرند

وی اضافه کرد: امروز ۳۰ درصد خدمات در حوزه بستری در بخش دولتی یا شبه دولتی مانند تامین‌ اجتماعی، نیروهای مسلح و … انجام می‌شود. دولت باید حوزه سلامت را تامین کند. اینکه امروز آقای پزشکیان رئیس‌جمهور هستند، ایشان و وزیر بهداشت دغدغه‌مند هستند، اما متاسفانه نهادهایی که باید تصمیم بگیرند که چند پرستار استخدام شوند یا برای فلان بیمارستان چند پرستار نیاز است، خارج از مجموعه وزارت بهداشت هستند.

نجاتیان بیان کرد: مجموعه‌هایی هستند که در عرض ۱۲ روز جنگ، سازمان‌های‌شان تعطیل بود، هیچ یک از کارشناسان و مدیران آنها نبودند. هر روز ساعت یک تعطیل می‌شوند، شنبه (هفته آینده) تعطیل هستند،‌ اما پرستار ۱۲ روز جنگ، زیر بمباران حضور داشت، روز تعطیل باید بیایند و اضافه‌کار به آنها تعلق نمی‌گیرد. هرچه می‌گوییم شرایط این شغل را باید ببینید، باز نگاه اداری به آن می‌کنند. نگاه اداری خالص به حوزه سلامت آسیب‌زا است.

تامین پرستار برای کشور به اندازه تامین نیروهای نظامی مهم است

رئیس‌کل سازمان نظام پرستاری گفت: نهادهای تصمیم‌گیر از مجلس تا نهادهایی که برای اداره کشور و اداره وزارت بهداشت تصمیم می‌گیرند، نگاه سلامت محور ندارند. کشور یک بار باید این موضوع را حل کند که مسئول سلامت مردم هست یا نیست.

وی اضافه کرد: اگر حاکمیت مسئول سلامت مردم است باید پرستار به اندازه کافی تربیت کند، همان طور که برای نیروهای نظامی این گونه است و هیچ کس شکی ندارد که دولت باید آن را تامین کند و به تعداد کافی نیرو داشته باشد و منابع داشته باشد. حوزه سلامت هم همین‌گونه است.

تفسیر اشتباه سازمان اداری و استخدامی

نجاتیان ادامه داد: در حوزه‌های تصمیم‌گیری به‌طور مشخص برای مثال در برنامه هفتم توسعه پیش‌بینی شده است که حجم کارمندان دولت باید در پایان برنامه ۱۵ درصد کاهش پیدا کند. سازمان اداری استخدامی این موضوع را در وزارت بهداشت هم تفسیر می‌کند.

رئیس‌کل سازمان نظام پرستاری افزود: این موضوع بر اساس شواهد است. دکتر عبادی اعلام کرد سالانه پنج هزار پرستار از چرخه خدمت خارج می‌شوند، بیش از دو هزار نفر ترک خدمت می‌کنند و حدود ۲ هزار نفر هم بازنشست می‌شوند، که البته به‌نظر می‌رسد آمار بیش از این باشد.

به اندازه ترک خدمت و بازنشستگی هم نیرو استخدام نکردیم

وی بیان کرد:‌ مشکل کمبود پرستار را داریم و سالانه هم حدود پنج هزار پرستار خارج می‌شوند. مجموع استخدام‌هایی که در چهار سال گذشته داشتیم به ۱۵ هزار نفر نمی‌رسد و به این معنا است که به اندازه ترک خدمت و بازنشستگی هم نیرو استخدام نکردیم.

بخشی از استخدام‌ها تبدیل وضعیت است

نجاتیان گفت: البته این موضوع را هم باید گفت که بخشی از این استخدام‌ها تبدیل وضعیت است. برای مثال پرستاران ۸۹ روزه در آزمون شرکت می‌کنند و در همان بخشی که هستند، تبدیل وضعیت می‌شوند و به آمار پرستار اضافه نمی‌شود. به‌همین دلیل است که نسبت پرستار به‌ تخت در سال‌های گذشته ۱.۱ بود و امروز ۰.۹۵ شده است.

رئیس‌کل سازمان نظام پرستاری افزود: هم رشد بخش‌های بیمارستانی را داریم و هم به تعداد بازنشستگان، نیرو استخدام نمی‌شود و هم کمبود را جبران نمی‌کنیم. دلیل آن هم این است که گفته می‌شود برنامه هفتم توسعه دست ما را بسته است. این در صورتی است که از نمایندگان مجلس سوال کردم، گفتند برنامه توسعه گفته دولت، نگفته است همه بخش‌ها، می‌توان بخش‌هایی از دولت که حاکمیتی نیست را واگذار کرد و از طرف دیگر بخش‌هایی مانند سلامت را افزایش دهیم.

سیاستگذاری مبتنی بر تعطیلی

وی ادامه داد: این موارد تبدیل می‌شود به ناترازی‌هایی که در آب و برق و گاز و محیط زیست داریم. در حوزه محیط زیست چند سال است می‌گوییم آب کم داریم و بالاخره آن را تعطیل کردیم. در حوزه پرستاری هم به می‌توان گفت به این مرحله رسیدیم و اسم آن را می‌توان گفت سیاست‌گذاری مبتنی بر تعطیلی.

نجاتیان اضافه کرد: اینها موارد قابل پیش‌بینی است. موضوع پرستاری و سلامت چیزی نیست که نتوانیم بگوییم پنج سال دیگر نیاز مردم به تخت و بستری چه اندازه است. همه آن قابل پیش‌بینی است و فرمول و عدد دارد. آن را پیش‌بینی نکرده و برای آن برنامه‌ریزی نمی‌کنیم. در نهایت به جایی می‌رسیم که می‌گوییم پرستار نداریم و فلان بخش را تعطیل می‌کنیم. امروز به این مرحله رسیده‌ایم.

در هر شهر چند بخش بیمارستانی به علت کمبود پرستار تعطیل است

رئیس‌کل سازمان نظام پرستاری بیان کرد: در هر شهری که بروید بخش‌های حیاتی را می‌بینید که به‌دلیل نبود پرستار افتتاح نشده است. در شهرهایی دیدم که به‌دلیل نبود پرستار آی‌سی‌یو یا اورژانسی که تجهیز شده، فعال نیستند.

وی گفت:‌ نگرانی من این است که این معضل در آینده به تعطیلی بخش‌های دیگر و حتی بیمارستان منجر شود. در تهران در چند سال‌ آینده قرار است دو هزار تخت بیمارستانی راه‌اندازی کنیم که این تعداد سه هزار پرستار نیاز دارد، اما معلوم نیست از کجا قرار است تامین شود.

ساختمان و تجهیزات بیمارستانی می خرند اما پرستار ندارند

نجاتیان ادامه داد:‌ در و دیوار و تجهیزات را فراهم می‌کنیم،‌ اما نیرویی نداریم که از آن استفاده کنیم. همین امروز هم که نیرو جذب کنیم، چهار سال دیگر نیروی با تجربه خواهیم داشت. بنابراین نیاز به یک عزم ملی و جدی‌تری نیاز داریم.

رئیس‌کل سازمان نظام پرستاری افزود: در آزمونی که قرار است برگزار شود، تعداد پرستاران متقاضی، کمتر از ظرفیت است. در تهران ظرفیت استخدام داریم، اما پرستاران حاضر نیستند به تهران بیایند، به این دلیل که پرستار باید حقوقش را برای اجاره پرداخت کند. باید تمهیداتی جدای از حقوق هم در نظر بگیریم.

دست به دست هم دادیم که پرستاران مهاجرت کنند

وی اضافه کرد: پرستار می‌آید کار می‌کند و خارج می‌شود و مهاجرت می‌کند. البته جذابیت‌های شغلی کشورهای دیگر زیاد است و قابل مقایسه نیست، اما مردم ما دوست دارند در ایران باشند. بسیاری از کسانی که با آنها صحبت کردم، تمایل دارند اگر شرایط بهتر باشد در ایران بمانند، اما دست به دست هم دادیم که پرستاران مهاجرت کنند.

نجاتیان بیان کرد:‌ نتیجه مجموع تلاش‌هایی که می‌کنیم این خواهد شد و آسیب آن را مردم می‌بینند. چندین سال است که این موضوع را می‌گوییم، اما این موضوعات پیچیده است. همان‌طور که به رئیس‌جمهور هم گفتیم برای حل این موضوعات باید یک عزم ملی شکل گیرد و یک راهکار چند بعدی را باید دید.

رئیس‌کل سازمان نظام پرستاری گفت: راهکارهای تک‌بعدی مانند افزایش ظرفیت آموزش یا افزایش استخدام جواب نمی‌دهد، حتما باید راهکار چند بعدی دیده شود. در حال آماده‌سازی پیشنهادی برای دولت هستیم که در مجلس مصوب شود و یک بار برای همیشه مشکل استاندارد پرستار به تخت را با سازمان‌هایی مانند اداری، استخدامی حل کنیم. تعداد پرستاری که یک بیمارستان هزار تختخوابی نیاز دارد هم فرمول جهانی و هم فرمول ملی دارد.

طرح استانداردسازی استخدام پرستاران تدوین می شود

وی ادامه داد: امیدواریم طرحی که در حال آماده‌سازی آن هستیم و جلساتی هم در همین راستا با وزارت بهداشت برگزار کردیم را تا روز پرستار به دولت ارائه کنیم و دولت اگر قبول کند آن را به مجلس ارائه کند و قانونی مصوب شود تا بتوانیم تبعات برخی از این مشکلات را در چند سال آینده کم کنیم.

احترام، دیده‌شدن پرستاران اهمیت دارد

نجاتیان درباره موضوع مهاجرت پرستاران اضافه کرد: مقایسه حقوق پرستاران در ایران و دیگر کشورها به تنهایی تصویر درستی به ما نمی‌دهد، باید سبک زندگی را هم دید. برای مثال اگر پرستاری امروز استخدام شود، با کارانه و اضافه‌کار اجباری ۸۰ ساعته ممکن است حدود ۲۵ میلیون تومان دریافتی داشته باشد. این پرستار در کشورهای اروپایی در ابتدای ورود حداقل چهار تا پنج هزار یورو درآمد دارد.

رئیس‌کل سازمان نظام پرستاری افزود: پرستاران در ایران نمی خواهند به این عدد برسند، شرایط ایران هزینه‌های زندگی و … قابل مقایسه نیست، اما بعضی مواقع احترام، دیده‌شدن و … اهمیت پیدا می‌کند.

خشونت علیه کادر درمان، به‌خصوص پرستاران یک معضل جدی است

وی بیان کرد: خشونت علیه کادر درمان، به‌خصوص پرستاران یک معضل جدی است. از سال گذشته چندین مورد خشونت‌های شدید علیه پرستاران شاهد بودیم. خشونت انواع مختلف دارد، خشونت کلامی همیشه علیه پرستاران داشتیم. فکر کنم بیش از ۹۰ درصد پرستاران این خشونت را تجربه می‌کنند، اما خشونت‌های فیزیکی یک معضلی است.

نجاتیان گفت: می‌خواهم از قوه قضاییه و دادستانی کل کشور تشکر کنم که چند دستور محکم به دادستان‌های کشور دادند که اگر خشونت علیه کادر درمان صورت گرفت، خارج از نوبت رسیدگی شود. استقرار پلیس یکی از کارهایی بود که در بسیاری از بیمارستان‌ها انجام شده است.

رئیس‌کل سازمان نظام پرستاری افزود: هر چند فکر می‌کنم اگر امکانات بیمارستان‌ها کامل باشد و پرستار کافی داشته باشند، شاید مردم بتوانند خشم خود را کنترل کنند. مردم وارد بیمارستان می‌شوند، امکانات کم است، باید در نوبت بایستند، ممکن است پرستاران نتواند به‌سرعت به کار مردم رسیدگی کنند و مواردی از این دست باعث می‌شود خشونت افزایش پیدا کند.

وی ادامه داد: شاید راهکارهایی درون وزارت بهداشت بتواند به کاهش خشونت کمک کند و حتما برخورد سریع و قانونی با متخلفان هم بسیار مهم است.

نجایتان در پایان بیان کرد: از رسانه‌ها نیز قدردانی می کنم که در یک سال گذشته در حوزه پرستاری یار ما بوده‌اند. پرستاران به‌رغم همه گرفتاری‌ها و دغدغه‌هایی که دارند، همواره ثابت کردند پای کار ثابت کشور هستند، کرونا و جنگ این موضوع را نشان داد، امیدوارم مسئولان هم قدر این فداکاری و جانفشانی همه اقشار، از جمله پرستاران را بدانند و بتوانیم یک خبر خوش تا روز پرستار بتوانیم به پرستاران بدهیم.