بحران مدیریت‌ در بحران‌ها / «مدیریت بحران» و «پدافند غیرعامل» ادغام شوند | ایران مدلبز

به گزارش روابط عمومی سازمان نظام پزشکی، دکتر محمد رییس‌زاده در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به افتخارآفرینی کشور، مردم، نیروهای مسلح، تیم ملی سلامت و … در جنگ تحمیلی ۱۲ روزه، گفت: این جنگ ۱۲ روزه علیرغم خسارات نیروی انسانی و ساختاری و شهادت جمعی از هموطنان‌مان، اما در دل خود فرصت‌هایی نیز دارد و اگر از فرصت‌ها و تجربیات این جنگ به خوبی استفاده نکنیم، دچار خسران شده‌ایم؛ به معنای آن که آسیب‌ها را تحمل کرده‌ایم اما فرصت‌ها را از دست داده‌ایم.

ضرورت بازنگری اساسی در مواجهه با حوادث و بلایا

وی در این باره افزود: یکی از بهترین فرصت‌هایی که در دل این جنگ ۱۲ روزه وجود دارد، فرصت بازنگری اساسی در خصوص چگونگی مواجهه با حوادث و بلایاست؛ چه حوادث دست‌ساز بشر مانند جنگ‌ها و چه حوادث طبیعی مانند سیل و زلزله و غیره. تجربه جنگ اخیر نشان داد که برای مقابله با بحران‌ها و مدیریت‌ بحران‌ها در کشور، برخی قوانین ناقص و ساختارها نارساست.

رییس کل سازمان نظام پزشکی با بیان اینکه دو سازمان پدافند غیرعامل و سازمان مدیریت بحران، مشخصا متولی مقابله و مدیریت بحران‌ها در کشور هستند؛ گفت: متاسفانه وضعیت فعلی این دو سازمان به لحاظ قوانین و جایگاه آنها پاسخگوی نیازهای مردم و کشور در شرایط بروز بحران و حوادث نیست.

«مدیریت بحران» و «پدافند غیرعامل» ادغام شوند

رییس‌زاده ادامه داد: نظر اکثر صاحب‌نظران مدیریت حوادث و بلایا در مورد این دو سازمان که یکی عمدتا در حوزه حوادث دست‌ساز بشر و دیگری در حوزه بلایای طبیعی فعالیت دارند، آن است که طبق تجربه دنیا، در یکدیگر ادغام شوند و سازمانی زیر نظر رییس جمهور تشکیل شود که هم جایگاه لازم را برای هماهنگ کردن ارگان‌ها و سایر نهادها و وزارتخانه‌ها داشته باشد و هم بتواند هر دو موضوع را با یکدیگر مدیریت کند.

وی در این باره افزود: در شرایط فعلی از آنجا که سازمان مدیریت بحران در ذیل یک وزارتخانه است، در زمان بروز بلایا و حوادث جایگاه هماهنگی سایر دستگاه‌ها را ندارد و حتی بعضا از آن تمکین نمی‌شود. سازمان پدافند غیرعامل نیز از آنجا که زیر نظر نیروهای مسلح است، دستش برای ورود کامل به حوادث چندان باز نیست. به این دو دلیل و طبق نظر صاحب نظران و با توجه به اینکه چندین دوره مسوول برگزاری کنگره سلامت در بلایا بوده‌ام، معتقدم که فرصت بی‌نظیری در این جنگ ۱۲ روزه نهفته است تا مجلس، دولت و دلسوزان به شکل عاجل، فوری و منطبق بر علم روز دنیا و نیازهای کشور و فارغ از مصلحت‌های گروهی و فردی، برای تشکیل یک ساختار قدرتمند مدیریت حوادث و بلایا در کشور و زیر نظر رییس جمهور، اقدامی ملی انجام دهند.

بحران مدیریت در مدیریت بحران‌ها

رییس‌زاده در این باره ادامه داد: چراکه عمده مشکل ما در مدیریت بحران، بحران مدیریت‌هاست و مدیریت منسجم در بحران‌ها نداریم؛ در حالی که یک سیستم فرماندهی یکپارچه برای مدیریت حوزه‌های مختلف؛ از خبررسانی و رسانه گرفته تا بحث سلامت، امداد و نجات، آموزش به مردم، مدیریت تجمعات و غیره باید تشکیل شود.

وی به حوزه بهداشت و درمان و عملکرد آن در حوادث و بلایا اشاره کرد و در توضیح لزوم ساختار و فرماندهی واحد همه ارکان سلامت در زمان حوادث و بلایا گفت: عملکرد تیم ملی سلامت نیز مانند سایر دستگاه‌ها، در جنگ ۱۲ روزه باعث افتخار بود و در همین راستا نیز در نامه‌ای به وزیر بهداشت از اقدامات پرسنل بهداشت و درمان، وزارت بهداشت و شخص وزیر بهداشت تقدیر و تشکر کردم.

رییس‌زاده با تاکید بر لزوم تشکیل ساختار و فرماندهی واحدی که در زمان حوادث و بلایا بتواند همه ارکان حوزه سلامت را ذیل یکدیگر مدیریت کند، ادامه داد: به عنوان مثال در همین جنگ تحمیلی ۱۲ روزه همه بخش‌ها از جمله وزارت بهداشت، سازمان نظام پزشکی، هلال احمر و بهداشت و درمان نیروهای مسلح  هر کدام به تنهایی بسیار خوب عمل کردند و با یکدیگر نیز در ارتباط بودند؛ اما تشکیل یک فرماندهی واحد به شکل قانون‌مند و ساختارمند در کشور ضروریست تا این ارتباطات ساختارمند شود؛ به عبارت دیگر باید طبق قانون و ساختاری مشخص، وزیر بهداشت در راس باشد و سایر نهادهای ذیربط حوزه سلامت تحت فرماندهی وزیر بهداشت تکالیف‌شان مشخص باشد. اکنون یک سازمان منسجم و قانونمند که در زمان حوادث و بلایا، بهداشت و درمان را یکپارچه مدیریت کند، نداریم.

وی افزود: در مجموع، در این حوزه بسیار عقب‌ماندگی داریم؛ به عنوان مثال متولی آموزش مردم در شرایط بحران کیست؟ یک کوله ایمن شامل چه مواردی است؟ متولی انتشار اخبار درست در رسانه‌ها کیست؟ متولی آموزش پدافند غیرعامل و الزام آن کیست؟ این موارد از جمله مواردی هستند که متولی واحد و یکپارچه‌ای برای آن‌ها مشخص نیست.

لزوم تعیین تکلیف ضوابط خدمات داوطلبانه پزشکان در حوادث

رییس کل سازمان نظام پزشکی ادامه داد: همچنین در حوزه بهداشت و درمان، بحث ایمن سازی بیمارستان‌ها، سلامت کادر درمان در حوادث، ضوابط خدمت داوطلبانه در طی حوادث و غیره، همه مغفول است. در زمینه خدمات داوطلبانه پزشکان نیز ما در سازمان نظام پزشکی و وزارت بهداشت باید تعیین تکلیف کنیم که پزشک متقاضی خدمت داوطلبانه، فارغ از زمان پروانه یا قراردادی که با مراکز درمانی دارد، در هر جایی که لازم به خدمت داوطلبانه است، کار درمانی را انجام دهد.

رییس‌زاده افزود: یا به عنوان مثال، بحث سلامت روان و پروتکل مقابله با استرس و اضطراب‌ها، متولی ندارد؛ به همین دلیل هم هست که در دل بحران، با وجود چند هزار روانشناس و روانپزشک برجسته در کشور، برنامه‌ای از یکی از شبکه‌های سیما از فردی که سازمان نظام پزشکی طبابت آن را غیرمجاز اعلام کرده و کارش درمان علفی است، دعوت کرده و در خصوص مدیریت اضطراب در شرایط جنگی برای مردم صحبت می‌کند. این‌ها به دلیل خلاء آن سازمان و متولی قوی است.

فرصت خوبی که باید غنیمت شمرد

وی با بیان اینکه اکنون فرصت خوبی است تا این خلاء‌های بزرگ و نیاز کشور را با سرعت خوب جبران کنیم، افزود: مسایل مذکور تنها بخشی از مشکلات مطرح در مدیریت بحران‌هاست که متولی نیز ندارد. بنابراین لازم است که سازمان ملی مدیریت بحران و پدافند غیرعامل ذیل نظر ریاست جمهوری تشکیل شود و بتواند هر دو حوزه‌های مدنی و نظامی را در حوادث و بلایا مدیریت کند.

رییس کل سازمان نظام پزشکی در بخش پایانی صحبت‌هایش گفت: در مجموع اکنون باید از فرصت استفاده کنیم؛ علیرغم آنکه به عملکرد کشور، مردم، نیروهای مسلح، تیم ملی سلامت و … در جنگ تحمیلی ۱۲ روزه افتخار کرده و احساس غرور می‌کنیم، اما در عین حال نیز باید با شجاعت ضعف‌هایمان را بپذیریم، برای رفع آن ضعف‌ها گام‌های اساسی برداریم و در حوادث و بلایا سلامت مردم را بیش از پیش حفظ کنیم.