کشور دانمارک به‌دلیل اعلام نیاز به نیروی پرستار در سال‌های گذشته به یکی از مقاصد مهاجرت پرستاران ایران تبدیل شد، پرستاران زیادی توانسته اند به شغل مناسب در این کشور دست پیدا کنند اما برخی پرستاران نیز نتوانسته اند به شغل مناسب برسند و دچار مشکل شده‌اند.

به گزارش روابط عمومی سازمان نظام پرستاری، مهاجرت پرستاران ایران به کشورهای دیگر در چند سال اخیر به یکی از  مسائل مهم این حوزه تبدیل شده است. گر چه جذب پرستاران ایرانی برای کار در کشورهای دیگر نشانه توانمندی آنان است و  پرستاران ایرانی آزادند محل کار و زندگی خود را انتخاب کنند اما مهاجرت پرستاران دو آسیب مهم دارد اول افزایش کمبود پرستار در داخل و دوم مسائل و مشکلاتی که ممکن است برای خود پرستاران در کشور مقصد به وجود آید.

کمبود نیروی پرستار در سطح جهانی بسیاری از کشورها را به سمت جذب پرستار از کشورهای دیگر سوق داده است، اخیرا سازمان بهداشت جهانی از کمبود بیش از پنج میلیون پرستار در دنیا خبر داده است . در این میان آژانس های مهاجرتی و شرکتهای واسطه نیز فعال شده است و با وعده کار مناسب در کشورهای مقصد نیروهای داوطلب را به کشورهای مختلف می کشانند اما ممکن است همه حقیقت را نگویند.

مهاجرت یک پدیده پذیرفته شد در بازار کار جهانی است مهم این است که تصمیم برای مهاجرت با آگاهی و اطلاعات کافی انجام شود، بنابراین لازم است، پرستاران قبل از مهاجرت از وضعیت پرستارانی که قبل از آنان به کشور مقصد رفته اند مطلع باشند.

پرستاران ایرانی موفق و ناموفق بعد از مهاجرت

عده زیادی از آنان با برنامه ریزی مناسب و آمادگی قبلی هم از نظر زبان و شرایط کشور مقصد به جایگاه شغلی و درآمد مناسبی می رسد اما بسیاری از آنها نیز در کشور مقصد سرگردان می شوند و مجبور می شوند به کارهای سطح پائین تر رضایت دهند.

در میان کشورهایی که در سالهای اخیر پرستاران ایرانی را جذب کرده، کشور دانمارک نام آشنایی است، آمار دقیقی از تعداد پرستاران ایرانی مقیم دانمارک در دست نیست اما تجمع حدود ۶۰ نفری پرستارانی که نتوانسته‌اند در این کشور به کار و شرایط مناسبی برسند نشان می دهد که تعداد آنان کم نیست.

شهریور ماه سال گذشته بود که خبر تجمع پرستاران ایرانی در میدان شهرداری در شهر کپنهاگن دانمارک منتشر شد. ۶۰پرستار ایرانی روپوش‌های سفید خود را به تن کردند و در اعتراض به مشکلات کاری در میدان شهرداری کپنهاگن جمع شدند تا صدایشان شنیده شود.

پرستارانی که به دانمارک رفتند از  هوای پاک، امنیت و امکانات خوب زندگی می گویند، تعدادی از  آنان که توانسته اند در مراکز درمانی به عنوان پرستار شاغل شوند، می گویند، درآمدشان کفاف هزینه هایشان را می دهد اما عده زیادی از آنان که نتوانسته اند شغل مناسبی به عنوان پرستار پیدا کنند، از هزینه های بالا و  اجبار به انجام کار های سطح پائینتر گله دارند.

گزارش نشریه دانمارکی ساندهدس مانیتور در ۲۰ نوامبر ۲۰۲۴ نشان می دهد تا آن زمان حدود ۱۷۵۰ پرستار ایرانی به دانمارک مهاجرت کرده اند که از این تعداد حدود ۳۱۰ نفر توانسته بودند، با سپری کردن آزمون ارزیابی در مراکزدرمانی این کشور به عنوان پرستار اشتغال پیدا کنند.

بیمارستانها از نیروی کار پر است فعلا کار پرستاری پیدا نکرده ام

م. یکی از پرستاران ایرانی است که با ۲۲ سال سابقه در یکی از بیمارستانهای تخصصی معروف تهران به امید درآمد و زندگی خوب به دانمارک رفته است اما بعد از دو سال اقامت در دانمارک هنوز نتوانسته شغل مناسبی پیدا کند و در یک مرکز نگهداری سالمندان کار می کند.

او به خبرنگار روابط عمومی نظام پرستاری می گوید: مراکز درمانی دانمارک از نظر پرستار پر و اشباع شده و بسیاری از پرستاران ایرانی که به دانمارک آمده‌اند نتوانسته‌اند به‌عنوان پرستار مشغول به‌کار شوند و بسیاری از آنها از جمله خود من در خانه‌های سالمندان دانمارک کار می کنند و این مراکز مراقبتی از پرستاران ایرانی پر شده است.

آموزش زبان زمان می برد

این پرستار با سابقه در ایران می افزاید: حدود دو سال است که زبان می خوانم و اما شرایط در دانمارک طوری است که  پرستاران تحصیلکرده و با تجربه ایرانی باید فعالیتهای سطح پائین را انجام دهند و هیچ چشم‌انداز مثبتی هم نداریم که بتوانیم در آینده به عنوان پرستار ارزیابی شویم و بیمارستانی به عنوان پرستار به ما پذیرش دهد.

آ.  نیز پرستار جوان ایرانی دیگری است که حدود یکسال و نیم پیش دوره دکترای پرستاری را رها کرده و به همراه همسرش برای کار و زندگی به دانمارک مهاجرت کرده است. او می گوید: در حال آموزش زبان هستم و هنوز برای کار نتوانسته ام جایی پذیرش بگیرم، تسلط به زبان برای استخدام به عنوان پرستار خیلی مهم است. اگر زبان را خوب بلد باشی و به شما اعتماد کنند شاید بتوانیم به‌عنوان پرستار کار کنیم اما اگر  کوچکترین نقصی در زبان داشته باشی به‌عنوان کمک پرستار باید کار کنی.

وی گفت: باید آن قدر به زبان دانمارکی مسلط باشیم تازه اگر جایی برای کار پیدا شود. من هنوز امیدوارم و تلاش می کنم تا بتوانم به عنوان پرستار کار مناسبی پیدا کنم. خود فعلا شاغل نیستم و دارم زبان می خوانم همسرم کار می کند تا بتوانیم هزینه اسکان را تامین کنیم.

این خانم پرستار می افزاید:  تا کنون حدود ۱٫۵ میلیارد تومان هزینه کرده ام ویزای ما سه ساله است و خیلی از پرستاران اگر نتوانند در این مدت  کار مناسبی پیدا کنند ممکن است برای بازگشت اقدام کنند اما برگشتن به ایران نیز با توجه به شرایط اقتصادی کار آسانی نیست.

او ادامه می‌دهد: در این صورت زمان بیشتری صرف می‌شود و ممکن است در سه سالی که ویزا دارید این پروسه را به پایان نبرید، شنیدم پرستارانی که به همین دلیل برگشته‌اند و نتوانستند در این مدت سه سال زبان و دوره ارزیابی را تمام کنند.

شهریور ماه سال گذشته بود که خبر تجمع پرستاران ایرانی در میدان شهرداری در شهر کپنهاگن دانمارک منتشر شد. ۶۰پرستار ایرانی روپوش‌های سفید خود را به تن کردند و در اعتراض به بیکاری در میدان شهرداری کپنهاگن جمع شدند تا صدایشان شنیده شود.

بر اساس اعلام رسانه‌های دانمارک بخش بزرگی از پرستارانی که در دو سال اخیر به این کشور مهاجرت کردند، ایرانی بودند. یکی از پرستاران ایرانی سال گذشته در تجمع پرستاران ایرانی به رسانه‌های دانمارکی گفت: دو سال زبان دانمارکی خواندم و در آزمون آن، با نمره بالایی قبول شدم. شروع کردم برای بیمارستان‌ها درخواست فرستادن اما بیش از ۶۰جواب منفی گرفتم! آن‌ها می‌گویند که بودجه ندارند و برای دوره ارزیابی، کسی را استخدام نمی‌کنند. همه رویاهایم روی سرم آوار شد. مگر آن‌ها کمبود پرستار نداشتند.

قوانین پذیرش پرستار در دانمارک

پرستاران خارجی در کشور دانمارک بر اساس قوانین این کشور پس از گرفتن ویزای سه ساله بر اساس مدارک پرستاری که ارائه کرده‌اند باید زبان دانمارکی را یاد بگیرند. پس از یادگیری زبان باید به‌دنبال بیمارستانی باشند که جایگاه خالی برای دوره ارزیابی داشته باشد و از پرستار برای مصاحبه دعوت کند.

پرستار اگر توانست در مصاحبه اولیه که بیشتر بر اساس سطح زبان و ارتباط او با دیگران است پذیرفته شود، یک دوره شش ماهه در بیمارستان می‌گذراند و پس از آن ارزیابی تخصصی و باز ارزیابی سطح زبان می‌شود. در این مرحله مدرک پرستار به‌عنوان یک نیروی تخصصی پذیرفته می‌شود و فرد به عنوان پرستار شناخته می‌شود.

نکته مهم این است که در این مرحله باز هم تضمینی برای استخدام پرستار نیست و گذراندن این دوره برای گرفتن تاییدیه از دولت دانمارک یک امر ضروری است. در غیر این صورت، پرستاران نمی‌توانند در رشته‌ای که در آن تخصص و سال‌ها سابقه‌کار دارند، مشغول شوند.

پرستار با سابقه ایرانی به خبرنگار ما گفت: دانستن زبان به‌تنهایی کافی نیست باید بیمارستانی را پیدا کنید که بودجه لازم را داشته باشد تا ارزیابی را انجام دهد، از طرف دیگر دولت دانمارک اعلام می‌کند که بودجه لازم را برای این کار نداریم، به‌رغم اینکه خودشان اعلام نیاز به پرستاران کردند.

وی اضافه کرد: همه تلاش کردند و زندگی در ایران را  گذاشتند و آمدند و هزینه‌های زیادی هم پرداخت کردند. امیدوار بودیم در دانمارک بتوانیم به‌عنوان پرستار مشغول به‌کار شویم،‌ اما متاسفانه اول با بهانه زبان و امروز با بهانه بودجه نتوانستیم مشغول به‌کار شویم.

این پرستار ایرانی گفت: فعلا مدرک بسیاری از پرستاران معلق است. کسی اینجا بر اساس مدرک کار نمی‌کند. برای مثال من که الان بر اثر اجبار شروع به‌کار کردم، مجبور شدم در یک مرکز سالمندان کار کنم، به‌عنوان یک فرد غیر حرفه ای با ما برخورد می‌شود. ما هم مجبوریم فعلا این مسیر را ادامه دهیم تا مسیر باز شود تا ببییم کدام بیمارستان می‌توان شرایطی را دریافت کرد که ارزیابی انجام شود و مدرک پرستاری ما به ر‌ٰسمیت شناخته شود و بتوانیم به‌عنوان یک پرستار در بیمارستان شروع به‌کار کنیم. این فرایند زمان‌بر است.

او افزود: آخرین شنیده‌ها از دولت دانمارک این است که پس از سه سال شاید ویزا تمدید شود، اما نه به‌عنوان یک فرد تحصیلکرده با جایگاه پرستاری در بیمارستان، بلکه به‌عنوان یک فرد حرفه ای که نیاز به تخصص ندارد و برای مثال در سرای سالمندان کار کند.

خانم پرستار ادامه می‌دهد: به‌دلیل اینکه هنوز از ویزای سه ساله‌ام مانده است فعلا منتظر هستم ببینم می‌توانم دوره ارزیابی را در یک بیمارستان طی کنم و وارد بیمارستان شوم یا نه، اگر نتوانم به‌عنوان پرستار مشغول به‌کار شوم باید به ایران برگردم، چون با این شرایط نمی‌توان اینجا زندگی کرد.

پرستار جوان ایرانی نیز که بلافاصله بعد از دوره طرح برای کار به دانمارک رفته نیز گفت: از وقتی به دانمارک آمده ام حرف های مختلفی شنیده اما برخی نتوانستند مشغول شوند، بعضی هم گفتند توانستند راحت جا بیفتند و کارها پیش رفته است. اگر پارتی داشته باشیم حتی زبان هم بلد نباشی کار پیدا می کنی و گر نه کار سخت است.

او ادامه می‌دهد: چون ابتدای راه هستم هنوز نمی‌دانم ادامه راه به‌ چه صورت باشد، ممکن است چند ماه دیگر نتوانم کار پیدا کنم و بخواهم برگردم یا ممکن است کار پیدا کنم و بمانم.

شرایط زندگی در دانمارک

او گفت: مهاجرت سختی‌های خودش را دارد. یادگرفتن زبان، تفاوت‌های فرهنگی هست. بسیاری از آنها را قبل از مهاجرت نمی‌دانیم. دانمارک از نظر اجتماعی و رفاه جامعه خوبی است، اما اگر پرستار ایرانی بدون پیشینه زبان بخواهد مهاجرت کند سخت است. گذراندن زبان در یک مدت زمان کم و همچنین دوره کارآموزی در دانمارک مشکلاتی است که سر راه پرستاران قرار دارد.

او ادامه داد:‌ در مدت یادگیری زبان هیچ درآمدی نداشتم و دولت دانمارک هم حمایت مالی نمی‌کند. در دوره یادگیری زبان و گذراندن دوره ارزیابی همه هزینه‌ها را باید خود فرد تامین کند و از ایران با خود به اندازه کافی پول برده باشد. به‌خصوص که هزینه‌های دانمارک به‌نسبت بسیاری از دیگر کشورهای اروپایی بالاتر است.

دیگر پرستار ایرانی که با ۲۲ سال سابقه در بیمارستان معروف شمال تهران به دانمارک آمده است گفت: با ویزای پرستاری، هر فرد می‌تواند یک نفر همراه با خودش بیاورد. کسی که به‌عنوان نفر اصلی می‌آید در بدو ورود اجازه کار ندارد و کسی که به عنوان همراه آمده است، اگر نیروی متخصص باشد و تحصیلات داشته باشد باید یک کار متفرقه پیدا کند.

او درباره هزینه‌های زندگی و درآمد گفت: با کار متفرقه همسرم حدود ۲۰هزار کرون ماهیانه درآمد داریم که تقریبا حدود یک سوم آن برای مالیات کسر می‌شود و برای اجاره خانه هم حداقل باید حدود ۱۰هزار کرون پرداخت کرد و در نهایت به‌اندازه خورد و خوراک باقی می ماند.

وی افزود: در این مدتی که در دانمارک بودیم حدود شش ماه از پولی که برده بودیم هزینه کردیم .

پرستار با تجربه ایرانی اضافه کرد: بسیاران زیادی هستند که قبلا آمده اند و توانسته اند شغل مناسبی هم پیدا کنند و راضی هستند اما تعدادی از پرستاران هم مانند من با گذشت حدود دو سال هنوز بلاتکلیف هستند.

وی گفت: گر چه شرایط در دانمارک برای من مناسب نیست اما دو سال پیش که از ایران آمدم شرایط مناسبی نداشتم. با ۲۲ سال سابقه در یکی از بزرگترین بیمارستانهای بزرگ دولتی تهران ۱۱ میلیون تومان حقوق می گرفتم. نمی دانم اکنون همکاران من چقدر دریافتی دارند اما اگر شرایط خوب بود شاید مهاجرت نمی کردم.

او افزود: غیر من ده ها نفر دیگر از همکاران پرستارانم از همان بیمارستان مهاجرت کردند، خیلی از  آنها به دانمارک آمدند، بعضی هایشان مشغول به کار شدند اما خیلی از آنها هم مثل من بعد از دو سال هنوز بلاتکلیف هستند.