رئیس‌کل سازمان نظام پرستاری گفت: نسبت پرستار به تخت در ایران با توجه به نبود استخدام دولتی، ضعف در نگهداشت نیرو و بازنشستگی و ترک شغل پرستاران سیر نزولی دارد و در برخی شهرستانها فاجعه آمیز است.

به‌گزارش روابط‌عمومی سازمان نظام پرستاری دکتر احمد نجاتیان در گفتگو با برنامه کافه خبر رادیو سلامت بیان کرد: پیش از این نسبت پرستار به تخت در کشور ۱٫۱ بود و امروز  به نسبت یک پرستار به ازای هر تخت رسیدیم نشان می‌دهد که یک سیر نزولی طی می‌کنیم.

وی افزود: در موضوع نسبت پرستار به تخت، نسبت به وضعیت بیماران و نوع خدماتی که بیمارستان‌ها ارائه می‌کنند، انتظارات متفاوت است. در دنیا در بسیاری کشورها نسبت پرستار به تخت بین ۲٫۵ تا ۳ است. برای مثال اگر بیمارستانی ۵۰۰ تخت دارد حدود ۱۵۰۰ پرستار نیاز دارد. در بعضی از کشور‌ها مانند ژاپن به‌دلیل سالمند بودن بیماران  نسبت پرستار به تخت به ۵ یا ۶ هم می‌رسد.

رئیس کل سازمان نظام پرستاری ادامه داد: در ایران به‌دلیل شرایط کشور و امکانات دولت و برای اینکه بتوانیم حداقل خدمات مناسب را به مردم ارائه کنیم، حدود ۱٫۸ پرستار به تخت و حدود ۲٫۵ کادر پرستاری که شامل همکاران اتاق عمل، هوشبری و کمک پرستار است را نیاز داریم. 

وی گفت: متاسفانه برخی سازمان‌ها مانند سازمان اداری و استخدامی بر اساس برخی قوانین،‌ مانند برنامه هفتم که کوچک سازی دولت را مطرح می‌کند، این موضوع را در همه بخش‌ها اعمال می‌کنند و این موضوع را در نظر نمی‌گیرند که در حوزه سلامت کمبود نیرو داریم و مردم تحت فشار هستند و اگر بخواهیم ۱۵ درصد هم نیروهای کادر بهداشت و درمان را کاهش دهیم با وضعیت وحشتناکی روبه‌رو می‌شویم.

وی ادامه داد: بر اساس آماری که وزارت بهداشت در بخش دولتی ارائه می‌کند هر سال حدود سه هزار پرستار در بخش دولتی بازنشسته می‌شوند. در کنار این آمار برخی خروج‌های دیگر هم از بخش دولتی داریم که خروج‌های خود خواسته است، تعدادی از پرستاران هم استعفا می‌دهند و از سیستم خارج می‌شوند، بنابراین هر سال حدود ۵ هزار پرستار از سیستم بیمارستانها خارج می شوند.

نجاتیان اضافه کرد: این آمار به‌صورت کلی برای بیمارستانی است که بخش‌های مختلف داشته و برای یک دوره ۲۴ ساعته است و به‌معنی آن نیست که در هر شیفت برای هر تخت ۱٫۸ پرستار داشته باشیم. وقتی نیاز بخش‌ها و شیفت‌های مختلف و همچنین مرخصی و … را محاسبه کنیم به این عدد می‌رسیم.

رئیس‌کل سازمان نظام پرستاری بیان کرد:‌ اگر استاندارد ۱٫۸ رعایت شود، می‌توان شاهد بود در بخش آی‌سی‌یو به یک بیمار دو پرستار خدمت ارائه کنند که استاندارد است یا در بخش‌های داخلی به چهار یا حداکثر پنج بیمار یک پرستار اختصاص داده شود که می‌تواند خدمات به نسبت مناسبی ارائه کند. هر اندازه این نسبت کلی کم شود، تعداد بیماران اختصاص یافته به هر پرستار افزایش پیدا کرده و شرایط غیر استانداردی پیش می‌آید که امروز داریم.

کمبود فاجعه آمیز پرستار در برخی شهرها

وی گفت: امروز در کشور به‌طور میانگین به ازای هر تخت یک پرستار داریم. در بخش دولتی حدود ۱۲۰ هزار پرستار داریم و در کل کشور حدود ۱۵۰ تا ۱۶۰هزار پرستار داریم که این عدد در بین استان‌ها خوب توزیع نشده است. متاسفانه در برخی استان‌ها که مشاهده کردیم این عدد هشت دهم است و در برخی از شهرستان‌ها حتی این عدد به پنج دهم می‌رسد که فاجعه است.

نجاتیان اضافه کرد: وقتی این نسبت به پنج دهم می‌رسد باعث می‌شود پرستار به جای مراقبت از چهار یا پنج بیمار از ۱۵ بیمار مراقبت کند. هر پرستار یک حدی توانایی دارد و این موضوع باعث فشار زیاد روی پرستار و فرسودگی او می‌شود و در نتیجه کیفیت مراقبت‌ها هم کاهش پیدا می‌کند.

رئیس‌کل سازمان نظام پرستاری افزود: در چهار سال گذشته فقط یک آزمون استخدامی داشتیم که ۱۰ هزار پرستار استخدام شدند، در حالی که سالیانه حدود ۴٫۵ تا ۵ هزار نفر را از دست می‌دهیم. علاوه بر آن توسعه بخش‌ها و ایجاد بیمارستانهای جدید و کمبود‌های تاریخی نیروی کار را هم داریم و مشخص است که جذب ۱۰ هزار نفر در طول چهار سال به‌اندازه بازنشستگی پرستاران هم نیست.

وی ادامه داد: در نتیجه این موضوعات پیش از این نسبت پرستار به تخت یک و یک دهم بود و امروز که به نسبت یک پرستار به ازای هر تخت رسیدیم نشان می‌دهد که یک سیر نزولی طی می‌کنیم.

نجاتیان گفت: اگر بخواهیم با روال سازمان اداری استخدامی و سازمان برنامه و بودجه ۱۵ درصد هم نیروهای کادر بهداشت و درمان را کاهش دهیم با وضعیت وحشتناکی روبه‌رو می‌شویم.

رئیس‌کل سازمان نظام پرستاری افزود: البته نمی‌توان برای همه کشور یک نسخه پیچید. امروز در بعضی نقاط کشور با معضل بیکاری مواجهیم. پرستار تربیت شده، اما مجوزی برای استخدام داده نشده و پرستاران بیکار هستند و در بعضی از استان‌ها به علت هزینه های بالای زندگی و مسکن برای پرستاران جذابیتی ندارد که سر کار بروند.

وی ادامه داد: برای مثال در استان هرمزگان که هفته پیش رفتیم، مجوز استخدام هم دارند، اما به‌دلیل شرایط آب و هوایی و درآمدهای پایین کسی برای جذب و استخدام نمی‌رود یا در شهر تهران با این مشکل مواجه هستیم، بنابراین هم مجوز استخدام لازم است و هم ایجاد جذابیت که پرستار بماند.

نجاتیان اضافه کرد: امیدواریم شاهد بهتر شدن خدمات پرستاری باشیم تا رضایت مردم افزایش پیدا کند. هرگاه مشکلات پرستاری را مطرح می‌کنیم به‌دنبال آن هستیم که خدمات پرستاری مناسبی به مردم برسد. مردم ما لایق خدمات بهتری هستند.