علت درد کف پا در شب / بیماران دیابتی هرگونه درد شبانه را جدی بگیرند | ایران مدلبز

فلوشیپ جراحی پا و مچ پا و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با اشاره به علل شایع درد کف پا در شب گفت: این درد اغلب ناشی از التهاب فاشیای پلانتار، فشارهای عصبی مانند نوروپاتی یا سندرم تونل تارس و گاهی کمبودهای تغذیه‌ای است و در ساعات شب به دلایل فیزیولوژیک شدت بیشتری پیدا می‌کند.

دکتر علیرضا موسویان در گفت‌وگو با وبدا اظهار داشت: تشدید درد کف پا در شب معمولاً به سه عامل اصلی بازمی‌گردد؛ کاهش سطح کورتیزول به‌عنوان هورمون ضدالتهاب طبیعی بدن در شب، تمرکز ذهنی بیشتر بر درد به‌دلیل کاهش محرک‌های محیطی و وضعیت قرارگیری پا هنگام خواب که موجب کوتاه‌شدن فاشیا و تاندون‌ها می‌شود.

وی افزود: در طول شب، سیستم ایمنی بدن فعالیت‌های ترمیمی خود را افزایش می‌دهد که این فرآیند با آزاد شدن مواد شیمیایی التهابی همراه است. از سوی دیگر، کاهش سطح کورتیزول باعث می‌شود دردهایی که در طول روز کمتر احساس می‌شوند، در شب تشدید شوند.

این عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با بیان اینکه التهاب فاشیای پلانتار شایع‌ترین علت درد کف پاست، تصریح کرد: این رباط قطور که پاشنه را به انگشتان متصل می‌کند، بر اثر فشارهای مکرر دچار آسیب‌های میکروسکوپی می‌شود و در زمان استراحت شبانه به‌دلیل سفت‌شدن رباط، درد آن بیشتر احساس می‌شود.

دکتر موسویان با اشاره به نقش اختلالات عصبی گفت: نوروپاتی محیطی که شایع‌ترین علت آن دیابت است، یکی از عوامل مهم درد شبانه پا محسوب می‌شود. در شب، مغز به‌دلیل کاهش محرک‌های محیطی، سیگنال‌های درد عصبی را با شدت بیشتری پردازش می‌کند. تحقیقات نشان می‌دهد نوسانات قند خون در طول شب می‌تواند اعصاب آسیب‌دیده را تحریک کند؛ ازاین‌رو بیماران دیابتی باید هرگونه درد شبانه پا را جدی بگیرند، چراکه ممکن است نخستین نشانه تخریب اعصاب یا آغاز زخم‌های دیابتی باشد.

وی در ادامه به سندرم تونل تارس اشاره کرد و گفت: این سندرم زمانی رخ می‌دهد که عصب تیبیال خلفی در ناحیه مچ پا تحت فشار قرار گیرد و باعث درد، سوزش و بی‌حسی در کف و قوس پا شود که معمولاً در شب و به‌دلیل تورم بافت‌های اطراف عصب تشدید می‌شود.

فلوشیپ جراحی پا و مچ پا همچنین گرفتگی عضلات شبانه پا را از دیگر علل درد دانست و افزود: این حالت معمولاً به‌دلیل خستگی شدید عضلات، کم‌آبی بدن و کمبود املاحی مانند منیزیم، کلسیم و پتاسیم ایجاد می‌شود.

دکتر موسویان با بیان اینکه محل درد می‌تواند راهنمای تشخیص باشد، تصریح کرد: درد پاشنه اغلب ناشی از التهاب فاشیا یا فشار عصبی است، درد شست پا می‌تواند نشانه نقرس یا التهاب مفصل باشد، درد انگشتان ممکن است به مورتون نوروما مربوط شود و دردهای منتشر معمولاً به نوروپاتی محیطی اشاره دارند.

وی درباره راهکارهای درمانی گفت: درمان باید ترکیبی از اقدامات فوری و اصلاحات ساختاری باشد. از جمله درمان‌های خانگی می‌توان به انجام حرکات کششی ملایم فاشیای پلانتار و تاندون آشیل قبل از خواب، ماساژ کف پا با یخ یا بطری آب یخ‌زده و استفاده از حمام نمک اپسوم برای کاهش التهاب و گرفتگی عضلات اشاره کرد.

این عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد افزود: در مواردی که درد مزمن یا شدید باشد، مداخلات تخصصی مانند استفاده از نایت‌اسپلینت برای جلوگیری از کوتاه‌شدن فاشیا در شب، کفی‌های بیومکانیکال سفارشی و شاک‌ویوتراپی به‌عنوان روش نوین و غیرتهاجمی می‌تواند مؤثر باشد.

دکتر موسویان در پایان تأکید کرد: اگر درد کف پا با وجود انجام اقدامات خانگی بیش از ۷ تا ۱۰ روز ادامه داشت، یا علائمی مانند تغییر شکل واضح پا، ناتوانی در تحمل وزن، بی‌حسی کامل انگشتان یا درد شدید و مقاوم به مسکن‌ها بروز کرد، باید درمان خانگی متوقف و مراجعه به پزشک متخصص در اسرع وقت انجام شود.