حفظ دستاوردهای نظام سلامت، اولویت نخست وزارت بهداشت است | ایران مدلبز

مشاور وزیر بهداشت در امور پزشکان عمومی با تأکید بر نقش کلیدی تعیین‌کننده‌های اجتماعی سلامت، گفت: پیش‌شرط هرگونه توسعه و ارتقای نظام سلامت، حفظ دستاوردها و شاخص‌های موجود است و غفلت از این موضوع، برنامه‌های آینده را با مخاطره جدی مواجه می‌کند.

به گزارش وب‌دا، دکتر سعید تأملی در کارگاه کشوری «شیوه‌نامه اجرایی تقویت و ساماندهی مداخلات تعیین‌کننده‌های اجتماعی سلامت» که به میزبانی دانشگاه علوم پزشکی مشهد و در مجتمع شهدای سلامت برگزار شد، با اشاره به شرایط اقتصادی کشور و تأثیر نوسانات حوزه‌هایی نظیر ارز و دارو بر سلامت جامعه، اظهار کرد: این چالش‌ها می‌توانند به‌طور مستقیم نظام سلامت را تحت تأثیر قرار دهند و از این‌رو، مدیران حوزه سلامت باید بیش از هر زمان دیگری بر پایش و کنترل شاخص‌های سلامت تمرکز داشته باشند.

وی با بیان اینکه «کنترل» در نظام بهداشت به معنای رصد مستمر شاخص‌ها و جلوگیری از فراموش شدن برنامه‌های اصلی است، افزود: وزارت بهداشت پیش از هر چیز مسئول حفظ وضعیت موجود و صیانت از دستاوردهای به‌دست‌آمده است؛ چرا که از دست دادن این سرمایه‌ها، مسیر اجرای برنامه‌های جدید و ارتقایی را دشوار خواهد کرد.

مشاور وزیر بهداشت در امور پزشکان عمومی، با اشاره به بیش از ۳۴ سال سابقه فعالیت خود در نظام سلامت کشور، تصریح کرد: کمبود منابع مالی همواره یکی از چالش‌های مزمن بخش دولتی بوده و انتظار تحقق کامل همه مطالبات با امکانات محدود، واقع‌بینانه نیست. آنچه اهمیت دارد، ایجاد تناسب منطقی میان منابع، پوشش خدمات و شاخص‌های عملکردی است.

دکتر تاملی با انتقاد از تمرکز بیش از حد بر پروژه‌های عمرانی در برخی سطوح مدیریتی، خاطرنشان کرد: ساخت و توسعه زیرساخت‌ها در نظام سلامت ضروری است، اما کافی نیست. موفقیت واقعی زمانی محقق می‌شود که در کنار توسعه فیزیکی، شاخص‌های سلامت بهبود یابد و نتایج مداخلات به‌صورت ملموس در زندگی مردم دیده شود.

وی در ادامه، برنامه‌های اولویت‌دار حوزه معاونت بهداشت را شامل برنامه ملی پزشک خانواده و نظام ارجاع، برنامه ملی جوانی جمعیت، خودمراقبتی و ارتقای سواد سلامت برشمرد و تأکید کرد: تمامی این برنامه‌ها باید در بستر شبکه بهداشت و درمان اجرا شوند و هیچ مداخله‌ای خارج از چارچوب شبکه، اثربخش و پایدار نخواهد بود.

مشاور وزیر بهداشت در امور پزشکان عمومی، بهره‌گیری از فناوری‌های نوین از جمله سلامت دیجیتال، تله‌مدیسین و ظرفیت‌های هوش مصنوعی را یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر دانست و گفت: تجربه موفق ارائه خدمات غیرحضوری، به‌ویژه در دوران همه‌گیری کرونا، نشان داد که استفاده از روش‌های نوین می‌تواند هم پوشش خدمات و هم رضایتمندی مردم را افزایش دهد.

دکترتاملی با تأکید بر مشارکت حداکثری مردم و رویکرد محله‌محور در سیاست‌های سلامت، تصریح کرد: تعیین‌کننده‌های اجتماعی سلامت شامل عوامل اقتصادی، اجتماعی، آموزشی، محیطی و دسترسی به خدمات هستند که همگی به‌طور مستقیم بر سلامت انسان اثر می‌گذارند و هدف این کارگاه، توانمندسازی مدیران و کارشناسان برای تحلیل دقیق این عوامل و طراحی مداخلات مؤثر است.

وی در پایان با اشاره به اهمیت طراحی «بسته‌های مداخلات اجتماعی» گفت: در کنار بسته‌های خدمات اساسی که به‌صورت متمرکز ابلاغ می‌شوند، مداخلات اجتماعی باید متناسب با شرایط بومی هر منطقه و با مشارکت دستگاه‌ها و ذی‌نفعان محلی طراحی و اجرا شوند. موفقیت در این مسیر، مستلزم شناخت علمی مسئله، برنامه‌ریزی دقیق و اجرای هدفمند است.

تأکید مشاور وزیر بهداشت بر نقش تعیین‌کننده مداخلات اجتماعی سلامت در تحقق برنامه هفتم توسعه

رئیس دبیرخانه تحقیق و توسعه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز در این نشست با تأکید بر ضرورت تقویت و ساماندهی مداخلات تعیین‌کننده‌های اجتماعی سلامت، این حوزه را یکی از راهبردهای اساسی نظام سلامت برای ارتقای شاخص‌های بهداشتی کشور دانست.

دکتر اردشیر خسروی با اشاره به جایگاه برنامه هفتم توسعه اظهار کرد: برنامه هفتم توسعه به‌صورت خط‌به‌خط در دستور کار وزارت بهداشت قرار گرفته و اجرای مفاد آن به‌عنوان تکلیف عملیاتی برای تمامی دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور ابلاغ شده است.

وی افزود: برخی بندهای این برنامه، از جمله مواد ۷۰ و ۷۳، به‌طور مستقیم به موضوع تاب‌آوری اجتماعی، تعیین‌کننده‌های اجتماعی سلامت و مشوق‌های بیمه سلامت مرتبط است و از این رو، هیچ‌گونه گریز یا اغماضی در اجرای آن‌ها وجود ندارد.

رئیس دبیرخانه تحقیق و توسعه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکیبا تأکید بر اینکه مداخلات اجتماعی سلامت (SDH) یک «هدف مستقل» نیست، تصریح کرد: این مداخلات یک راهبرد و بستر اجرایی محسوب می‌شوند که سایر برنامه‌های نظام سلامت می‌توانند در چارچوب آن ارتقا یابند و شاخص‌های ۱۲گانه برنامه هفتم، برنامه عملیاتی وزارت بهداشت و تکالیف سازمان بیمه سلامت در این بستر محقق شوند.

دکتر خسروی با اشاره به اهمیت مشارکت جمعی در اجرای این برنامه خاطرنشان کرد: موفقیت این راهبرد مستلزم کار تیمی، مطالبه‌گری آگاهانه و مشارکت فعال تمامی معاونت‌ها، به‌ویژه معاونت‌های بهداشتی دانشگاه‌هاست و این موضوع باید به‌عنوان یکی از برنامه‌های محوری و اولویت‌دار مورد توجه قرار گیرد.

وی نقش مردم و نمایندگان جامعه را در اثربخشی مداخلات اجتماعی سلامت بسیار حائز اهمیت دانست و گفت: در بسیاری از برنامه‌ها، مردم صرفاً به‌عنوان دریافت‌کنندگان خدمت دیده می‌شوند، در حالی که برای پایداری و اثربخشی مداخلات، حضور فعال و مشارکت‌محور جامعه ضروری است.

رئیس دبیرخانه تحقیق و توسعه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در بخش دیگری از سخنان خود پیشنهاد داد: به‌منظور تسهیل اجرا و ایجاد وحدت رویه، شیوه‌نامه‌ها و شاخص‌های مرتبط با تعیین‌کننده‌های اجتماعی سلامت در قالب یک کاربرگ یا دستورالعمل اجرایی مشخص تدوین شود تا معاونت‌های بهداشتی بتوانند بر اساس آن، مداخلات خود را طراحی و اجرا کنند.

دکتر خسروی در پایان ابراز امیدواری کرد: نتایج حاصل از اجرای دقیق این برنامه‌ها منجر به ارتقای شاخص‌های سلامت، افزایش تاب‌آوری اجتماعی و بهبود وضعیت بهداشتی جامعه شود و از حضور و مشارکت فعال تمامی دست‌اندرکاران و شرکت‌کنندگان در این کارگاه قدردانی کرد.