افسردگی؛ یکی از شایع‌ترین اختلالات روان‌پزشکی قابل درمان/ ضرورت اصلاح نگرش جامعه نسبت به بیماری‌های روان‌پزشکی | ایران مدلبز

دکتر علی ثاقبی، متخصص روان‌پزشکی و عضو هیأت علمی گروه روان‌پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در گفت‌وگو با وبدا اظهار کرد: از نظر فیزیولوژیکی، افسردگی یک بی‌نظمی ذهنی محسوب می‌شود که منجر به اختلال در عملکرد مغز شده و فعالیت انتقال‌دهنده‌های عصبی را دچار مشکل می‌کند.

علائم شایع افسردگی

وی با اشاره به علائم این اختلال افزود: افسردگی با نشانه‌هایی همچون از دست دادن علاقه و لذت از فعالیت‌های روزمره، تمایل به گوشه‌گیری و کاهش روابط بین‌فردی، اختلالات خواب شامل بی‌خوابی یا پرخوابی، احساس خستگی و کسالت مداوم، کاهش یا افزایش اشتها و وزن، اختلال تمرکز و حافظه، کاهش اعتمادبه‌نفس و احساس ارزشمندی، احساس یأس و پوچی، کندی روانی–حرکتی، ناتوانی در تصمیم‌گیری و در موارد شدید، افکار مرگ و خودکشی بروز می‌کند.

افسردگی؛ بیماری قابل تشخیص و درمان

این متخصص روان‌پزشکی خاطرنشان کرد: همان‌گونه که بیماری‌های جسمی از طریق معاینه، آزمایش، تصویربرداری، جراحی و دارودرمانی قابل تشخیص و درمان هستند، اختلالات روان‌پزشکی نیز که ریشه در عملکرد بدن و مغز دارند، از طریق درمان دارویی، روان‌درمانی یا ترکیبی از هر دو، قابل درمان و کنترل هستند.

دکتر ثاقبی با اشاره به نتایج پژوهش‌ها تصریح کرد: مطالعات نشان می‌دهد بیش از نیمی از افرادی که اقدام به آسیب به خود کرده‌اند، دچار افسردگی و احساس عمیق پوچی و بی‌هدفی بوده‌اند. بنابراین در صورتی که یکی از اطرافیان دچار افسردگی و افکار آسیب به خود شود، نیازمند دریافت کمک فوری و تخصصی روانی است و وظیفه اطرافیان، درک شرایط، حمایت‌گری و کمک به تقویت قدرت تصمیم‌گیری، عزت نفس و احساس ارزشمندی فرد است. در صورت ناتوانی در کمک مؤثر، مراجعه به روان‌شناس و روان‌پزشک ضروری است.

ضرورت اصلاح نگرش جامعه نسبت به بیماری‌های روان‌پزشکی

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با اشاره به برخی باورهای نادرست در جامعه گفت: این تصور که به افراد مبتلا به افسردگی یا اضطراب گفته می‌شود «خودت باید به خودت کمک کنی» یا اینکه اختلالات روان‌پزشکی واقعی نیستند یا درمان ندارند، یک ذهنیت اشتباه است که باید اصلاح شود. همان‌طور که فرد مبتلا به فشار خون بالا بیمار تلقی می‌شود، فرد افسرده نیز نیازمند تشخیص و درمان پزشکی است.

دکتر ثاقبی با اشاره به ذهنیت نادرست درباره اعتیادآور بودن داروهای اعصاب و روان اظهار کرد: این باور به دلایل مختلفی شکل گرفته است؛ نخست، مصرف خودسرانه برخی داروهای گروه بنزودیازپین‌ها مانند کلونازپام، آلپرازولام و لورازپام که عمدتاً برای اختلالات اضطرابی تجویز می‌شوند و در صورت مصرف طولانی‌مدت می‌توانند وابستگی و اختلالات شناختی ایجاد کنند. دوم، قطع ناگهانی و خودسرانه داروها که می‌تواند عوارض جدی به همراه داشته باشد و سوم، سوءبرداشت از مصرف طولانی‌مدت دارو که مشابه بسیاری از بیماری‌های مزمن مانند فشار خون، امری ضروری و درمانی است.

وی تأکید کرد: مقدار و دوز دارو بر اساس نوع بیماری، شدت علائم و پاسخ فرد به درمان، صرفاً توسط پزشک متخصص تعیین می‌شود و مصرف خودسرانه دارو در هر شرایطی نادرست و خطرناک است.

این متخصص روان‌پزشکی افزود: برخی بیماران تصور می‌کنند با مصرف دارو حالشان بدتر می‌شود، در حالی که داروهای روان‌پزشکی معمولاً بین یک تا دو ماه زمان نیاز دارند تا اثرات مثبت خود را نشان دهند و در این مدت ممکن است عوارض موقتی ایجاد شود. همچنین برخی اختلالات روان‌پزشکی ماهیت پیشرونده دارند و در صورت عدم درمان، شدت بیماری بسیار بیشتر خواهد شد.