تشریح مراقبت‌ها و روش‌های درمان حمایتی در افراد مبتلا به بیماری پروانه‌ای | ایران مدلبز

به گزارش وبدا، دکتر بهاره ابراهیمی، متخصص پوست و مدیر گروه پوست و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی همدان با اشاره به هفته بیماری‌ پوستی پروانه‌ای، به تشریح ویژگی‌ها و علل بروز بیماری نادر و ژنتیکی «اپیدرمولیز بولوزا» که به اختصار EB یا بیماری پروانه‌ای نامیده می‌شود، پرداخت.

وی اظهار کرد: بیماری پروانه‌ای یک بیماری ارثی و غیرواگیر است که در آن، پوست و گاهی غشای مخاطی بدن در اثر کوچک‌ترین تماس یا فشار دچار تاول، زخم و خونریزی می‌شود و شدت این بیماری پیشرونده بوده و در برخی موارد می‌تواند منجر به عوارض شدید و حتی مرگ شود.

این متخصص پوست در همدان با بیان اینکه علت اصلی بروز بیماری، جهش ژنتیکی در ژن‌های مسئول ساخت پروتئین‌های کراتین و کلاژن است افزود: این پروتئین‌ها در افراد سالم موجب اتصال محکم بین لایه بیرونی پوست (اپیدرم) و لایه درونی (درم) می‌شوند.

وی خاطرنشان کرد: در مبتلایان به EB این اتصال وجود ندارد و در نتیجه، کوچک‌ترین سایش باعث جدا شدن لایه‌ها و ایجاد تاول و زخم‌های دردناک می‌شود و درد ناشی از این زخم‌ها مشابه درد سوختگی‌های شدید است.

دکتر ابراهیمی با اشاره به نتایج تحقیقات بین‌المللی گفت: مطالعات انجام‌شده در آمریکا نشان داده که حدود ۹۲ درصد مبتلایان به بیماری پروانه‌ای حاصل ازدواج‌های فامیلی هستند گفت: در واقع، انتقال ژن‌های معیوب از والدین، عامل اصلی بروز این بیماری در کودکان است.

وی تصریح کرد: تاکنون بیش از ۱۰ ژن دخیل در انواع مختلف بیماری EB شناسایی شده است و این ژن‌ها بر روی کروموزوم‌ها قرار دارند و کنترل‌کننده ساخت پروتئین‌هایی هستند که استحکام پوست را تضمین می‌کنند.

وی بیان کرد: در صورت بروز جهش در این ژن‌ها، پوست دچار شکنندگی شدید شده و تاول‌ها به‌ویژه در بدو تولد یا در اثر حرارت و تماس جزئی پدیدار می‌شوند.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی همدان با اشاره به اینکه علائم بیماری پروانه‌ای بسته به نوع آن متفاوت است، اما به طور کلی می‌تواند شامل مواردی چون تاول‌زدن پوست پس از آسیب‌های جزئی یا تغییر دما، وجود تاول از بدو تولد خشونت صدا یا مشکلات تنفسی، دشواری در خوردن و بلع، ریزش مو و تغییر شکل ناخن‌ها، پوسیدگی دندان‌ها و وجود میلیا (جوش‌های سفید کوچک) باشد

وی انواع اصلی بیماری پروانه‌ای را شامل سه نوع دانست که نوع ساده (Simplex) که شایع‌ترین نوع بوده و معمولاً بدون ایجاد زخم‌های ماندگار بهبود می‌یابد و نوع اتصالی (Junctional) که از بدو تولد بروز کرده و شدیدترین نوع بیماری محسوب می‌شود، ادامه داد: در این نوع، گرفتگی صدا و زخم در تارهای صوتی نیز مشاهده می‌شود.

دکتر ابراهیمی عنوان کرد: نوع دیستروفیک (Dystrophic) که ناشی از اختلال در ژن تولیدکننده کلاژن است و می‌تواند به‌صورت اتوزوم مغلوب یا غالب به ارث برسد.

وی با تأکید بر اهمیت مشاوره ژنتیک پیش از ازدواج به‌ویژه در ازدواج‌های فامیلی گفت: تشخیص زودهنگام، مراقبت تخصصی از پوست و پرهیز از آسیب‌های مکانیکی، مهم‌ترین اقدامات در کنترل علائم این بیماری نادر است.

این مدیر گروه پوست در علوم پزشکی همدان با اشاره به سندرم‌های نادرتر و شدیدتر بیماری پروانه‌ای اظهار کرد: در برخی از انواع نادر EB، تمامی لایه‌های پوستی درگیر می‌شوند و پوست از شکنندگی بسیار بالایی برخوردار است و ضایعات معمولاً در نواحی دست، پا و آرنج ظاهر می‌شوند، اما ممکن است به سایر نقاط بدن نیز گسترش یابند.

وی با اشاره به اینکه داشتن سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری پروانه‌ای، مهم‌ترین عامل خطر در بروز این بیماری به شمار می‌رود اضافه کرد: ازدواج‌های فامیلی به‌طور چشمگیری احتمال انتقال ژن معیوب را افزایش می‌دهند.