مصرف فرآورده‌های لبنی غیرپاستوریزه و تماس پوستی با ترشحات دام؛ از راه‌های اصلی انتقال تب مالت | ایران مدلبز

عضو هیأت علمی گروه میکروب‌شناسی و ویروس‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، با اشاره به اهمیت بیماری تب مالت (بروسلوزیس) گفت: تب مالت یک بیماری عفونی باکتریایی مشترک بین انسان و حیوان است که از طریق تماس مستقیم با ترشحات آلوده، استنشاق آئروسل‌ها در محیط‌های بسته مانند اصطبل، و مصرف فرآورده‌های لبنی غیرپاستوریزه به انسان منتقل می‌شود.

دکتر هادی فارسیانی در گفتگو با وب دا  افزود: عامل این بیماری، باکتری گرم منفی بروسلا است که به‌دلیل بروز تب‌های دوره‌ای، در میان مردم به تب مواج نیز شناخته می‌شود. به علت تنوع علائم بالینی و درگیری چند اندام، تب مالت به‌عنوان بیماری هزار چهره شناخته می‌شود و تشخیص آن صرفاً بر اساس نشانه‌های ظاهری دشوار است.

دکتر فارسیانی منشأ اصلی این بیماری را حیوانات اهلی نظیر گاو، گوسفند، بز و بوفالو عنوان کرد و گفت: انتقال به انسان از سه مسیر اصلی انجام می‌شود: تماس پوستی با ترشحات آلوده، استنشاق آئروسل‌ها به‌ویژه در فضاهای بسته و مصرف لبنیات غیرپاستوریزه. گوشت معمولاً عامل انتقال نیست، مگر در مواردی که دنبلان یا جگر حیوان آلوده به‌صورت نیم‌پز مصرف شود.

وی با بیان اینکه بروسلوزیس یک بیماری شغلی است، تأکید کرد: دامداران، دامپزشکان، قصابان و کارکنان آزمایشگاه‌ها در معرض خطر بیشتری قرار دارند، زیرا تماس مستقیم با حیوانات یا نمونه‌های بیولوژیک آن‌ها، احتمال انتقال از طریق آئروسل ادرار یا ترشحات آلوده را افزایش می‌دهد. استفاده از ماسک، دستکش و گان در این مشاغل ضروری است.

این استاد دانشگاه گفت: دوره کمون بیماری بسته به شدت درگیری بین دو ماه تا یک سال متغیر است. علائم شایع شامل تب‌های مواج، لرز، سردرد، کمردرد، تعریق شدید، کاهش وزن و خستگی عمومی است. بیماران معمولاً صبح‌ها حال بهتری دارند اما علائم در طول روز تشدید می‌شود.

وی افزود: بروسلوزیس یک بیماری سیستمیک است و اندام‌های مختلفی را درگیر می‌کند. در فاز حاد (تا ۳ ماه)، علائم شبیه آنفلوانزا بروز می‌کند. در فاز تحت‌حاد (تا ۱۲ ماه)، التهاب مفاصل، بیضه‌ها، اندوکاردیت (التهاب دریچه‌های قلب) و در موارد نادر مننژیت یا آنسفالیت دیده می‌شود. در فاز مزمن نیز، خستگی مفرط، افسردگی و درگیری‌های عصبی یا قلبی ممکن است بروز کند که در برخی موارد می‌تواند کشنده باشد.

دکتر فارسیانی با اشاره به اهمیت تشخیص دقیق بیماری اظهار کرد: استاندارد طلایی تشخیص تب مالت، کشت خون یا مغز استخوان است، اما تست‌های سرولوژیک مانند رزبنگال، رایت و ۲ME نیز به‌عنوان روش‌های کمکی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

وی درباره درمان این بیماری افزود: درمان معمولاً ترکیبی از چند دارو به مدت ۶ تا ۸ هفته است؛ شامل تتراسیکلین همراه با استرپتومایسین یا جنتامایسین، و در برخی موارد ریفامپین و کوتریموکسازول.

این متخصص باکتری‌شناسی تأکید کرد: واکسیناسیون دام‌ها و پاستوریزه‌کردن کامل فرآورده‌های لبنی از مؤثرترین اقدامات پیشگیرانه هستند. افراد باید از مصرف شیر خام خودداری کنند.

وی افزود: جوشاندن شیر تازه به‌مدت حداقل پنج دقیقه توصیه می‌شود تا خطر انتقال میکروب از بین برود، هرچند ممکن است بخشی از ارزش تغذیه‌ای شیر کاهش یابد.