کلاه کاسکت و کاهش ۶۵ درصدی خطر آسیب جدی مغزی در موتورسواران | ایران مدلبز

 

بیش از ۴۰ درصد مرگ‌ومیر ناشی از حوادث ترافیکی در ایران، مربوط به موتورسواران است. مهم‌ترین علت مرگ و ناتوانی دائمی در این گروه، ضربه‌های مغزی است. در حالی که استفاده از کلاه کاسکت استاندارد می‌تواند خطر آسیب جدی مغزی را تا بیش از ۶۵ درصد و خطر مرگ را تا حدود ۴۰ درصد کاهش دهد. این ارقام در کشورهایی که استفاده از کلاه اجباری و کنترل‌شده است، حتی تا ۷۰ درصد کاهش مرگ بر اثر ضربه سر را نشان می‌دهد.

 

کلاه ایمنی در لحظه برخورد، انرژی ضربه را جذب و از انتقال نیروی آن به جمجمه و مغز جلوگیری می‌کند. مغز درون مایع مغزی–نخاعی در جمجمه معلق است و هنگام تصادف، شتاب ناگهانی باعث برخورد شدید آن با دیواره استخوانی می‌شود. لایه ضربه‌گیر درون کلاه، که معمولاً از جنس پلی‌استایرن فشرده ساخته می‌شود، نقش نجات‌بخش خود را در همین لحظه ایفا می‌کند.

 

در مطالعات داخلی نیز تفاوت چشمگیر دیده می‌شود؛ میزان آسیب مغزی متوسط و شدید در افرادی که کلاه نداشتند، حدود سه برابر بیش از افرادی است که از کلاه استاندارد استفاده کرده‌اند. با این حال، اثربخشی کلاه فقط به داشتن آن محدود نیست؛ نحوه استفاده صحیح اهمیت اساسی دارد. بستن بند زیر چانه، انتخاب سایز مناسب و اطمینان از استاندارد بودن کلاه (با نشان ملی ایران یا استانداردهای بین‌المللی مانند ECE و DOT) عوامل تعیین‌کننده‌ای در میزان محافظت هستند.

 

کلاه‌های تمام‌صورت، حدود ۲۵ درصد محافظت بیشتری در برابر شکستگی‌های قاعده جمجمه و آسیب‌های فک و صورت ایجاد می‌کنند. این نوع کلاه در حوادث ایران که برخورد چهره با سطح جاده یا وسیله نقلیه شایع است، نقشی حیاتی دارد.

 

ایمنی در ترددهای کوتاه نیز نباید نادیده گرفته شود؛ بسیاری از تصادف‌های شدید در فاصله کمتر از پنج کیلومتر از منزل اتفاق می‌افتد. استفاده از کلاه ایمنی، حتی در مسیرهای محلی، می‌تواند جان و مغز را نجات دهد. لازم است این رفتار ایمن از سطح الزام قانونی فراتر رفته و به یک عادت فرهنگی در جامعه تبدیل شود.

 

انتخاب کلاه مناسب، مراقبت از آن و تعویض هر پنج سال یک‌بار (یا پس از هر ضربه شدید) بخشی از مسئولیت فردی هر موتورسوار است. دوچرخه‌سواران نیز از این قاعده مستثنی نیستند؛ کلاه‌های سبک دارای استاندارد EN1078 می‌توانند خطر آسیب‌های مغزی در سقوط یا برخورد را به شکل قابل توجهی کاهش دهند.

 

ایمنی، انتخابی ساده است اما نتایج آن عمیق و ماندگار. شاید هیچ اقدامی به اندازه بستن بند یک کلاه استاندارد، فاصله میان زندگی و مرگ را تا این حد کم نکند.

 

 

����عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز و رئیس بیمارستان حاج محمداسماعیل امتیاز و فوریت‌های جراحی شهید رجایی