کبد چرب، بیماری خاموش و رو به گسترش در ایران | ایران مدلبز

فوق‌تخصص جراحی کبد، پانکراس، مجاری صفراوی و پیوند اعضا و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، با هشدار نسبت به افزایش شیوع کبد چرب در کشور، این بیماری را «خاموش» و نتیجه سبک زندگی ناسالم دانست و بر ضرورت اصلاح الگوهای زندگی، غربالگری و پیشگیری تأکید کرد.

دکتر کیارش اشرف‌زاده در گفت‌وگو با وب‌دا اظهار کرد: کبد از حیاتی‌ترین اعضای بدن است که وظایف مهمی همچون پالایش مواد مضر، ذخیره ویتامین‌ها و مواد معدنی، تنظیم هورمون‌ها و متابولیسم را بر عهده دارد.

او با اشاره به طیف گسترده بیماری‌های کبدی افزود:بیشترین نگرانی امروز در کشور مربوط به کبد چرب و بیماری‌های خودایمنی کبد است. با اجرای واکسیناسیون هپاتیت‌های B و A، سهم بیماری‌های ویروسی کمتر شده اما در مقابل، کبد چرب به معضل اصلی بدل شده است.

این فوق‌تخصص، کبد چرب را «بیماری خاموش» توصیف کرد و گفت: در مراحل ابتدایی معمولاً هیچ نشانه‌ای وجود ندارد و به همین علت غربالگری اهمیت فراوانی دارد. زردی چشم و پوست، ضعف و خستگی شدید تنها در مراحل پیشرفته دیده می‌شوند.

دکتر اشرف‌زاده تأکید کرد: کبد چرب درمان قطعی ندارد و سه اصل پیشگیری شامل کاهش وزن، فعالیت بدنی منظم و رژیم غذایی سالم بسیار حیاتی‌اند. او ادامه داد: این بیماری بخشی از سندروم متابولیک است که شامل دیابت نوع دو، مقاومت به انسولین، افزایش چربی خون و چاقی می‌شود. بی‌تحرکی نیز به اندازه چاقی مضر است و حتی می‌تواند خطر ابتلا به برخی سرطان‌ها را افزایش دهد.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد بهترین راهکار را فعالیت منظم ورزشی دانست و توضیح داد: ۳۰ دقیقه فعالیت روزانه به مدت پنج تا شش روز در هفته – معادل ۱۵۰ تا ۲۴۰ دقیقه – می‌تواند ضربان قلب را ۱۰ تا ۲۰ درصد بالاتر از حالت استراحت ببرد و در پیشگیری از کبد چرب مؤثر باشد. پیاده‌روی، شنا، دویدن و ورزش‌های هوازی در کنار تمرینات قدرتی بهترین انتخاب هستند.

به گفته این متخصص، کبد چرب در سونوگرافی به سه گرید تقسیم می‌شود و هرچه گرید بالاتر باشد، تجمع چربی بیشتری در کبد وجود دارد. او افزود: کبد چرب غیرالتهابی و التهابی دو نوع اصلی بیماری هستند. نوع التهابی مرحله پیشرفته‌تر و پرخطرتر است. بالا بودن آنزیم‌های کبدی در سنین ۴۰ تا ۶۰ سالگی اغلب به کبد چرب مربوط می‌شود، هرچند در کودکان ۱۰ ساله هم دیده شده است.

دکتر اشرف‌زاده توضیح داد: دیابت نوع دو و مقاومت به انسولین می‌توانند باعث تشدید کبد چرب شوند و برعکس، کبد چرب نیز این مقاومت را تقویت می‌کند. اگر یک فرد از اعضای خانواده دچار کبد چرب با گرید بالا باشد، سایر اعضا نیز باید غربالگری شوند، زیرا علاوه بر عوامل ژنتیکی، سبک زندگی مشترک نقش مهمی در ابتلا دارد.

این فوق‌تخصص هشدار داد: کبد چرب می‌تواند به سیروز، نارسایی کبدی و نهایتاً پیوند کبد منجر شود؛ جراحی سنگین و پرهزینه‌ای که بیمار را تا پایان عمر ناگزیر به مصرف داروهای تضعیف‌کننده سیستم ایمنی می‌کند.

وی با اشاره به تحقیق طولی روی ۲۷۹۳ نفر طی ۱۱ سال گفت: فعالیت فیزیکی منظم علاوه بر بهبود کیفیت زندگی، باعث کاهش مقاومت به انسولین و کاهش مرگ‌ومیر ناشی از سندروم متابولیک و کبد چرب شده است؛ حتی جدا از بیماریهایی قلبی و عروقی  که یکی از فاکتورهای مهم مرگ و میر است اما سبک زندگی با فعالیت فیزیکی منظم ریسک ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی را کاهش داد حتی در افرادی که سابقه بیماری قلبی عروقی نداشتند نیز کیفیت عمر را افزایش داد..

دکتر اشرف‌زاده در پایان خاطرنشان کرد: کم‌تحرکی همانند آب راکد است که به فساد و آسیب بدن منجر می‌شود. پیشگیری از کبد چرب تنها در گرو تغییر سبک زندگی، تحرک کافی و تغذیه سالم است.