ناباروری نتیجه یک چرخه نامنظم | ایران مدلبز

سلامت سیستم تولید مثل در بانوان نتیجه یک روند فیزیولوژیک طبیعی وچرخه قاعدگی منظم است. اما اگر این چرخه نامنظم باشد در بسیاری از موارد می‌تواند به نقطه‌ شروع طیفی از اختلالات و بیماری‌های جدی تبدیل شود. اختلالاتی که نه تنها کیفیت زندگی زنان را مختل می‌کنند بلکه بر باروری، سلامت روان و حتی احتمال بروز بدخیمی‌ها تأثیر می‌گذارند. انواع مختلفی هم دارند مثل سندروم تخمدان پلی‌کیستیک، اندومتریوز و سرطان‌های رحم و تخمدان که از جمله عوارض و پیامدهای همراه اختلال در چرخه قاعدگی هستند. هر کدام از این بیماری‌ها به تنهایی، چالشی مهم برای سلامت بانوان و خانواده‌های آنها به‌شمار می‌روند.

اندومتریوزیس یکی از بیماری‎های شایع جوامع صنعتی شده است. این متخصص زنان با اشاره به اینکه حدود ۱۰ درصد زنان در سنین باروری در دنیا درگیر این بیماری می‎شوند، توضیح می‎دهد: «آمار دقیقی نسبت به ابتلای زنان ایرانی به اندومتریوزیس در دسترس نیست. از عوامل خطر این بیماری می‎توان به مشکل در باروری، سن شروع قاعدگی پایین و یائسگی بالا، سابقه مثبت خانوادگی، حجم شدید خونریزی در زمان قاعدگی و وزن پایین اشاره کرد. اما حدود نیمی از موارد اندومتریوزیس خود را با ناباروری و ۷۰ درصد با درد لگن موقع قاعدگی بروز می‎دهد.» به گفته او، زنان مبتلا به این بیماری حدود ۴ برابر ریسک سرطان تخمدان‎شان بالا می‎رود. طبق مطالعات انجام شده، در افراد مبتلا به اندومتریوزیس ریسک بیماری‎های قلبی – عروقی و ابتلا به افسردگی و اضطراب نسبت به خانم‎های غیر مبتلا خیلی بیشتر است. پس در صورت داشتن دردهای لگنی غیر طبیعی موقع قاعدگی، دردهای موقع روابط جنسی، دردهای مزمن لگنی و یا ناباروری حتماً باید برای بررسی به پزشک مراجعه کنید. درمان این بیماری بسته به سن بیمار، نازایی، تأهل و علائم متفاوت خواهد بود. دکتر اکبری می‎گوید: «درمان‎های علامتی و هورمونی و جراحی برای بهبود این بیماری در دسترس است.»

تنبلی تخمدان در ۱۰ درصد افراد سنین باروری
بیماری تخمدان پلی‎کیستیک که در اصطلاح رایج بین مردم به بیماری تنبلی تخمدان شناخته شده، یکی از بیماری‎هایی است که بر سلامت سایر ارگان‎های بدن نیز مؤثر است. این استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران توضیح می‎دهد: «این بیماری اغلب به صورت سیکل‎های قاعدگی بسیار نامرتب و با فواصل طولانی، موهای زاید، ریزش مو، جوش صورت و ناباروری خود را نشان می‎دهد. افراد مبتلا اغلب وزن بالایی دارند و در اقوام درجه یک خود نیز این بیماری را دیده‎اند. براساس معیارهای مختلف تشخیصی شیوع این بیماری بین ۶ تا ۱۰ درصد افراد سنین باروری را تشکیل می‎دهد.» افراد مبتلا به این بیماری در ریسک بالاتر ابتلا به سندروم متابولیک (ابتلا به فشار خون، بیماری‎های قلبی عروقی، دیابت، چربی خون، کبدچرب و…) قرار دارند. دکتر اکبری در این رابطه می‌گوید: «اختلالات روانی مثل افسردگی و اضطراب و اختلالات تنفسی مانند آپنه خواب هم از دیگر بیماری‌هایی است که در کمین این افراد قرار دارد. پس فقط مشکل قاعدگی نامنظم نیست، چون اغلب بیماران با این عوارض آشنایی ندارند. اما کاهش حدود ۵ تا ۱۰ درصد وزن می‎تواند کمک شایانی به بازگشت نظم قاعدگی و کاهش احتمال ابتلا به سندروم متابولیک داشته باشد. همچنین ورزش منظم، تغییر عادات غذایی و سبک زندگی خط اول درمان این اختلال است.»

سرطان رحم دومین سرطان شایع در زنان 
سرطان رحم، دومین سرطان دستگاه تناسلی زنان است و بیشترین علامت خود را با خونریزی غیر طبیعی به خصوص در سنین بعد یائسگی نشان می‎دهد. دکتر اکبری با اشاره به اینکه حدود ۳ درصد از زنان درگیر این بیماری هستند، می‎گوید: «70 درصد این بیماران بالای ۶۰ سال سن دارند، اما حدود ۵ درصد این افراد زیر ۴۰ سال هستند. اکثر این بیماران دارای اضافه وزن یا چاقی هستند و سیکل‎های قاعدگی نامنظم و با فواصل زیاد دارند. از دیگر عواملی که زمینه ساز این بیماری است می‎توان به مصرف تاموکسیفن به دلیل سرطان‎های سینه، دریافت هورمون‎های استروژنی، داشتن دوران قاعدگی طولانی مدت و برخی تومورهای تخمدانی و روده اشاره کرد.»
به گفته این متخصص زنان، یکی از عوامل کاهش بروز این بیماری داشتن بارداری بیشتر است. همچنین شیردهی، ورزش، رژیم غذایی مناسب و در برخی مطالعات مصرف چای به خصوص چای سبز می‎تواند کمک کننده باشد. دکتر اکبری با اشاره به آمار ابتلای این سرطان در کشور می‎گوید: «در مورد سرطان رحم آمار ایران در مطالعات سازمان جهانی بهداشت و داخلی کشور نسبت به بسیاری از کشورها پایین‌تر گزارش شده است. حدود ۲۹نفردر هر ۱۰۰ هزار نفر از زنان به این بیماری مبتلا می‎شوند، اما تشخیص بموقع و در زمان اولیه می‌تواند کمک بسیاری در درمان کامل و نجات فرد از این بیماری داشته باشد.»

خبرنگار: محدثه جعفری 
این خبر در روزنامه ایران با همکاری روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران تهیه شده است.