نقش پررنگ مددکاران اجتماعی در انجام مداخلات ویژه بحران | ایران مدلبز

به گزارش وبدا، دکتر زینب نصیری با تبیین رویکرد اجتماعی وزارت بهداشت، اظهار داشت: توجه به تعیین‌کننده‌های اجتماعی سلامت یکی از رویکردهای اصلی این وزارتخانه است و بدون تردید تحقق درست آن نیازمند حضور متخصصان حوزه اجتماعی است. مددکاران اجتماعی از جمله مهم‌ترین گروه‌هایی هستند که می بایست در این مسیر نقش‌آفرینی کنند، به‌ویژه در زمانی که برنامه‌ها وارد مرحله اجرا می‌شوند.

وی در ادامه افزود: یکی دیگر از برنامه‌هایی که امروز با جدیت در وزارت بهداشت دنبال می‌شود، موضوع خودمراقبتی و ارتقای سلامت است. در این زمینه، رویکردهای مبتنی بر جامعه اهمیت زیادی دارند و در چارچوب پروتکل‌های تدوین‌شده نیز بر آن‌ها تأکید شده است. این اقدامات از سطح خانواده و مدارس آغاز شده و تا سازمان‌ها و محیط‌های اجتماعی گسترش می‌یابد و نقش کلیدی در ارتقای سلامت جامعه دارد.

مشاور امور اجتماعی وزیر بهداشت، طرح پزشکی خانواده و نظام ارجاع را از دیگر اولویت‌های وزارت بهداشت دانست و تصریح کرد: مددکاران اجتماعی به دلیل جایگاه ویژه‌ای که در مراقبت‌های سلامت دارند، می‌توانند نقشی اثرگذار در اجرای جامعه محور این طرح نیز ایفا می‌کنند. آن‌ها حلقه اتصال بخش‌های مختلف هستند؛ هم افراد را به یکدیگر پیوند می‌دهند و هم ظرفیت‌ها و منابع اجتماعی را شناسایی و معرفی می‌کنند.

نگاه جامع وزارت بهداشت در حوزه اجتماعی

دکتر نصیری با تأکید بر نگاه جامع وزارت بهداشت در حوزه اجتماعی، گفت: لازم است میان بخش‌های مختلف فعال در حوزه‌های درمان و بهداشت ارتباطی منسجم برقرار شود. مجموعه اقداماتی که در حوزه تعیین‌کننده‌های اجتماعی سلامت، خودمراقبتی و ارتقای سلامت، مددکاری اجتماعی و حمایت‌های روانی–اجتماعی انجام می‌شود، به همراه ظرفیت‌های تشکل‌های اجتماعی و سازمان‌های مردم‌نهاد، اجزای یک پازل هستند که در کنار هم می‌توانند موجب ارتقای اجتماعی نظام سلامت شوند.

وی خاطرنشان کرد: در تلاش هستیم این رویکرد در سطح ارکان اجتماعی دانشگاه‌های علوم پزشکی نیز به موازات وزارت بهداشت نهادینه و ارتباط میان بخش‌های مختلف نظام سلامت بیش از پیش تقویت شود. مددکاران اجتماعی باید پیونددهنده بخش‌های گوناگون نظام سلامت باشند، به‌ویژه بخش‌هایی که بار اجتماعی نظام سلامت را به دوش می‌کشند. هرچه این ارتباط گسترده‌تر و عمیق‌تر باشد، خدمات به جامعه هدف نیز بهتر و کارآمدتر ارائه خواهد شد.

مداخلات روانی–اجتماعی در بحران و نقش مددکاری اجتماعی

دکتر نصیری با اشاره به جایگاه مددکاران اجتماعی در مدیریت بحران، گفت: از مهم‌ترین وظایف مددکاران اجتماعی، ارائه خدمات در حوزه مداخلات روانی–اجتماعی هنگام بحران است. بخشی از این مداخلات به بحران‌های فردی، خانوادگی و گروهی مربوط می‌شود و بخش دیگر به بحران‌هایی بازمی‌گردد که در اثر حوادث و بلایا ایجاد می شوند. 

مشاور امور اجتماعی وزیر بهداشت تصریح کرد: مددکاران اجتماعی می‌توانند در تمامی ابعاد مداخله در بحران‌ها نقش مؤثر ایفا کنند. همگام با توسعه روزافزون دانش مدیریت بحران، ضروری است این دانش در میان مددکاران اجتماعی نیز گسترش یابد تا بتوانند در عرصه مدیریت بحران حضور پررنگ‌تری داشته باشند و به‌عنوان نیروهای کلیدی شناخته شوند.

تفاوت جوامع در مواجهه با بحران ها، با سطح تاب آوری آنها مرتبط است

دکتر نصیری تفاوت جوامع در مواجهه با بحران را مرتبط با سطح تاب‌آوری آنها دانست و افزود: در جهان، میزان آمادگی یک جامعه بر اساس توانایی آن در کاهش آسیب‌پذیری و افزایش تاب‌آوری سنجیده می‌شود. اگرچه نمی‌توان مانع وقوع مخاطرات طبیعی شد، اما می‌توان با کاهش آسیب‌پذیری و افزایش توان تاب‌آوری، پیامدها را کنترل کرد.

وی تأکید کرد: برای اینکه مداخلات در زمان بحران اثربخش و به‌موقع باشد، مدیریت بحران باید فرایندی فعال و پویا داشته باشد، نه صرفاً محدود به مرحله پاسخ یا بازیابی. مرحله بازیابی نیز فرصتی ارزشمند است تا از دل بحران‌ها نقاط ضعف ساختاری و فرایندی شناسایی شود و رشد و بهبود در سازمان‌ها و جوامع حاصل شود.

مشاور وزیر بهداشت افزود: مددکاران اجتماعی مستقر در بیمارستان‌ها باید در مرحله پیشگیری و کاهش خطر، مداخلاتی طراحی کنند که آسیب‌های اجتماعی ناشی از بحران را به حداقل برساند. آنان همچنین می‌توانند در سازماندهی بهتر منابع و ایجاد هماهنگی میان بخش‌های مختلف نقش‌آفرینی کنند تا در صورت بروز بحران‌های بعدی، اقدامات کارآمدتری انجام گیرد.

حمایتگری، تسهیلگری، پیونددهندگی و مطالبه گری از مهمترین نقش های مددکاران اجتماعی

وی با اشاره به نقش‌های متنوع مددکاران اجتماعی از جمله حمایتگری، تسهیلگری، پیونددهندگی و مطالبه‌گری اظهار داشت: این حرفه در تمامی مراحل مدیریت بحران، اعم از پیشگیری، کاهش خطر، آمادگی، پاسخ‌ و بازیابی، می‌تواند مداخلات مؤثر ارائه دهد و بازبینی مداوم این اقدامات نیز ضروری است.

دکتر نصیری ادامه داد: هرچند اقدامات ارزشمندی در سطح ستاد انجام شده است، اما آنچه اهمیت بیشتری دارد بومی‌سازی پروتکل‌های اصلی در استان‌ها و دانشگاه‌های علوم پزشکی است. زیرا ظرفیت‌ها، میزان آسیب‌پذیری و سطح تاب‌آوری در مناطق مختلف کشور متفاوت است و باید متناسب با شرایط محلی برنامه‌ریزی شود.

مددکاران اجتماعی رهبران اجتماعی مداخلات اجتماعی در بحران هستند

مشاور امور اجتماعی وزیر بهداشت در پایان تأکید کرد: باور من این است که مددکاران اجتماعی رهبران اجتماعی مداخلات اجتماعی در بحران هستند. هرچه این حرفه تقویت شود، به نقطه‌ای خواهیم رسید که هیچ تصمیمی برای گروه‌های جمعیتی بدون نظر مددکاران اجتماعی اتخاذ نگردد، نقش آنان پررنگ تر از پیش گردد و مدیران بحران را نسبت به نیازها و اولویت‌های گروه‌های هدف حساس‌تر کنند و خدمات اجتماعی با کیفیت بالاتر و اثربخشی بیشتری ارائه شود.