سیاست‌های جمعیتی بدون اصلاحات فرهنگی و اقتصادی به نتیجه نمی‌رسد | ایران مدلبز

به گزارش وبدا، دکتر محمدرضا ظفرقندی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در پنجمین جلسه ستاد مرکزی هماهنگی جوانی جمعیت که با حضور جمعی از مسئولان ارشد وزارت بهداشت، نمایندگان مجلس و کارشناسان برگزار شد، با تأکید بر ضرورت حرکت نظام‌مند و همه‌جانبه در موضوع جمعیت، گفت: اینکه این جلسات به‌صورت منظم برگزار می‌شود، نشانه‌ای روشن از اهمیت یک نگرانی ملی است که همه نهادها باید با همدلی و تدبیر در مسیر آن حرکت کنند.
دکتر ظفرقندی با تاکید بر اینکه هر اقدامی در این حوزه باید قاعده‌مند، متوازن و هوشمندانه باشد، تصریح کرد: تجربه‌ها نشان داده که حرکت‌های عجولانه یا متوقف‌مانده، راه‌گشا نیستند. این مسیر باید “آهسته و پیوسته” طی شود تا به نقطه‌ای پایدار برسد.
وزیر بهداشت معتقد است بخشی از چالش‌ها ریشه در ساختارهای اجتماعی، اقتصادی و سیاسی دارند. امروز دیگر اصطلاح “عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت” یا SDH، فقط به فاکتورهای اجتماعی محدود نمی‌شود؛ مسائل اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و حتی زیست‌محیطی نیز در کنار آن نقش‌آفرین هستند.
وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در همین رابطه به ذکر مثالی پرداخت و ادامه داد: سالانه حدود ۲۰ هزار نفر در تصادفات جاده‌ای و بیش از ۵۰ هزار نفر به دلیل آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. این آمارها فقط دغدغه سلامت نیستند، بلکه زنگ خطری برای پویایی جمعیت کشور هستند.
وی افزود: مقاله‌ای از مجله پزشکی Lancet نشان داده که آثار تحریم بر نرخ رشد جمعیت، هم‌سطح با آثار جنگ‌های کلاسیک است. این نشان می‌دهد ما با یک موضوع صرفاً بهداشتی یا فرهنگی روبه‌رو نیستیم، بلکه با یک مسئله کلان ملی مواجهیم که نیازمند پاسخ فراسازمانی و بین‌بخشی است؛ از صداوسیما و نهادهای فرهنگی گرفته تا سازمان برنامه و بودجه.
وزیر بهداشت تأکید کرد: اگر بخواهیم خروجی مسائل اجتماعی و اقتصادی را در شاخص‌های جمعیتی ببینیم، کافی است نگاهی به افزایش سن ازدواج و کاهش تمایل به آن بیندازیم. وقتی جوانی ازدواج نمی‌کند یا پس از ازدواج رغبتی به فرزندآوری ندارد، نمی‌توان انتظار رشد جمعیت داشت. این نیازمند علت‌یابی و اصلاحات چندجانبه است.
دکتر ظفرقندی با اشاره به حادثه تلخ اخیر در یکی از جاده‌های کشور، که در آن یک اتوبوس فرسوده و معیوب باعث جان‌باختن بیش از ۲۰ نفر شد، گفت: چنین فجایعی تنها یک حادثه نیستند، بلکه نمادهایی از غفلت‌های مزمن در ساختارهای کلان مدیریتی هستند. این موارد باید با جدیت پیگیری شده و از تکرار آن‌ها جلوگیری شود.
وزیر بهداشت در بخش دوم سخنان خود با اشاره به اقدامات انجام‌شده در وزارت بهداشت، گفت: قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، به‌ویژه در بخش‌های اجرایی و سامانه‌ای، به‌خوبی در حال پیشرفت است. رونمایی از سامانه سقط قانونی، سامانه رضایت‌سنجی مادران پس از زایمان، و سامانه آمایش امید، همگی نشان‌دهنده برنامه‌ریزی دقیق در حوزه جمعیت هستند.
او ادامه داد: “آمایش امید” به ما کمک می‌کند نقاط ضعف را بشناسیم و با تحلیل دقیق داده‌ها، منابع و تمرکز سیاست‌گذاری را به‌درستی هدایت کنیم. مثلاً بدانیم کدام گروه‌های سنی نیازمند حمایت هستند یا کدام مراکز بهداشتی باید مورد تقویت قرار گیرند. این سامانه‌ها تنها ابزار فناورانه نیستند بلکه بستر مداخلات هوشمندانه و هدفمند هستند.
وی با تأکید بر لزوم مشارکت دانشگاه‌های علوم پزشکی در این مسیر، افزود: باید تعامل با رؤسای دانشگاه‌ها، استانداران و سایر ذی‌نفعان بیشتر شود. این تعاملات کمک می‌کند فرهنگ‌سازی و تعهد سازمانی در اجرای برنامه‌ها تقویت شود.
ظفرقندی افزود: بخشی از مشکلات در حوزه زایمان و فرزندآوری، به نگرانی مادران از تجربه زایمان و کیفیت خدمات در بلوک‌های زایمانی بازمی‌گردد. با استفاده از سامانه رضایت‌سنجی و رصد میدانی، می‌توان این نگرانی‌ها را کاهش داد و شرایط را برای فرزندآوری ایمن و محترمانه فراهم کرد.
وزیر بهداشت در پایان گفت: ما در بزنگاهی تاریخی ایستاده‌ایم. اگر امروز تصمیم‌های دقیق و هماهنگ نگیریم، فردا ممکن است دیر باشد. با تکیه بر سامانه‌ها، داده‌ها و مشارکت جمعی، می‌توانیم آینده‌ای امن، سالم و پرنشاط برای ایران بسازیم؛ کشوری با جمعیتی جوان، پویا و آماده برای توسعه.