در سال‌های اخیر، همزمان با رشد چشمگیر فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی، پدیده‌ای نگران‌کننده در حوزه سلامت عمومی کشور پدیدار شده است؛ افرادی که بدون داشتن دانش تخصصی، صلاحیت علمی یا مجوز قانونی، خود را به‌عنوان پزشک یا درمانگر معرفی کرده و با ادعاهایی فریبنده، جان و سلامت مردم را بازیچه منافع شخصی خود قرار داده‌اند. این افراد که بعضاً با عنوان‌های جعلی مانند «دکتر» یا حتی «حکیم» فعالیت می‌کنند، در حالی به تجویز نسخه، مشاوره درمانی، فروش داروهای غیرمجاز و انجام مداخلات پزشکی می‌پردازند که هیچ‌گونه نظارت، آموزش دانشگاهی یا تأیید رسمی از سوی نهادهای ذی‌ربط ندارند.

نقش مخرب این جریان‌ها تنها به تهدید سلامت جسمی مردم محدود نمی‌شود؛ آن‌ها با زیر سؤال بردن جایگاه جامعه پزشکی و ایجاد بی‌اعتمادی نسبت به پزشکان متخصص، نظام درمان کشور را نیز با چالش‌های جدی مواجه می‌کنند. از سوی دیگر، مردم ناآگاه و آسیب‌پذیر، در شرایطی که به دنبال راهی ساده‌تر، ارزان‌تر یا متفاوت‌تر برای درمان هستند، بیشترین قربانیان این جریان می‌شوند؛ جریانی که در بسیاری از موارد، نه‌تنها به وخامت بیماری می‌انجامد، بلکه فرصت طلایی درمان را از بین می‌برد و عوارض جبران‌ناپذیری را به فرد و خانواده‌اش تحمیل می‌کند.

سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران، به‌عنوان مرجع نظارتی بر سلامت حرفه‌ای جامعه پزشکی، نسبت به این پدیده هشدار جدی داده است. در همین راستا، دکتر سید محمد میرخانی، معاون اجتماعی و پارلمانی این سازمان، ضمن بیان ابعاد این معضل، از شناسایی و برخورد با افراد فاقد صلاحیت خبر داده و مردم را دعوت به هوشیاری و گزارش موارد تخلف از طریق سامانه‌های رسمی کرده است.

دکتر سید محمد میرخانی، معاون اجتماعی و پارلمانی سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران، در گفت‌وگو با وبدا، ضمن هشدار نسبت به گسترش تبلیغات فعالیت‌های غیرقانونی درمانی در فضای مجازی، می گوید: هرگونه طبابت بدون پروانه رسمی، جرم محسوب می‌شود و افراد خاطی تحت پیگرد قانونی قرار خواهند گرفت.

وی ضمن تشریح ابعاد آسیب‌های این پدیده، از مردم خواست در صورت مشاهده موارد مشکوک، گزارش‌های خود را از طریق سامانه رسمی «حامی» سازمان نظام پزشکی ثبت کنند.

شناسایی افراد خاطی ادامه دارد…

وی خاطرنشان می کند که هر فردی که بدون داشتن پروانه معتبر اقدام به طبابت نماید، طبق قانون مجرم شناخته شده و مستوجب مجازات قانونی خواهد بود. در حال حاضر، سازمان نظام پزشکی اقدام به جمع‌آوری و ثبت اسامی افرادی کرده است که بدون داشتن مجوز رسمی در فضای مجازی و سایر بسترها، به‌صورت غیرقانونی به فعالیت‌های درمانی مشغول هستند. تاکنون اسامی ۵۲ نفر اعلام شده و روند بررسی ها ادامه خواهد داشت.

دکتر میرخانی می گوید: افرادی که در این لیست‌ها ثبت می‌شوند، کسانی هستند که با روش‌های مختلف، از جمله جذب مشتری در فضای مجازی، اقدام به معاینه، نسخه‌نویسی و درمان غیرمجاز می‌کنند. این افراد هیچگونه مجوز طبابت ندارند و فعالیت‌هایشان کاملاً غیرقانونی است. حتی اگر این مراکز دارای مجوز قانونی برای امور دیگر باشند، مجوز قانونی انجام امور درمانی را ندارند. هیچ‌یک از این افراد پزشک نیستند و به هیچ عنوان به خانواده پزشکی و سازمان نظام پزشکی تعلق ندارند.

به گفته معاون اجتماعی و پارلمانی سازمان نظام پزشکی کشور، فعالیت‌های این افراد غیرقانونی، مخل آسایش و سلامت جسمی، روانی و اجتماعی مردم است. متأسفانه برخی از این افراد خود را پزشک معرفی می‌کنند و با عنوان «دکتر» از اعتماد مردم سوءاستفاده می‌کنند. اخیراً برخی که کمی با احتیاط بیشتر عمل می‌کنند، خود را «حکیم» می‌نامند، در حالی که این عنوان فاقد بار حقوقی و تعریف مشخص بوده و استفاده از آن نیز غیرقانونی است؛ براساس قانون، تنها کسانی حق معاینه و درمان بیماران را دارند که “پزشک” باشند؛ یعنی توسط وزارت بهداشت تأیید شده و شماره نظام پزشکی به آنها اختصاص یافته باشد. فعالیت افراد پزشک نما، نه تنها سلامت جامعه را به خطر می‌اندازد، بلکه اعتماد مردم به جامعه پزشکی را نیز خدشه‌دار می‌کند. این افراد با فریب مردم، ابتدا بیماران را به سمت خود جذب می‌کنند و درمان‌های نادرست ارائه می دهند که باعث وخامت حال بیماران و در مواردی از دست رفتن فرصت طلایی درمان می‌شود. به ویژه در بیماری‌های خطرناکی مانند سرطان، درمان غیرمناسب باعث می‌شود بیماران فرصت نجات خود و نتیجه گیری از درمان مناسب توسط پزشک متخصص را از دست بدهند.

وی خاطرنشان می کند: در دوران همه‌گیری کرونا، هزاران نفر با پیروی از دستورالعمل‌های غلط طب مدعی اسلامی، به ویژه جریان‌هایی مانند آقای تبریزیان و سایر شیادان، جان خود را از دست دادند، این افراد با عنوانی پوشالی و بدون هیچ مبنای علمی و شرعی، سلامت مردم را به خطر انداختند. لازم است مردم آگاه باشند که اسلام و شرع مقدس، هرگز از بی‌عقلی و خردستیزی که به دروغ لباس اسلام را به تن کرده باشد، حمایت نمی‌کند؛ از سوی دیگر، وجود برخی خطاها و تخلفات در میان پزشکان رسمی هرگز به معنای زیر سؤال رفتن کل علم پزشکی نیست و این موضوع نباید بهانه‌ای برای سوءاستفاده و فعالیت افراد فاقد صلاحیت و فاقد شایستگی علمی باشد. جان، مال و سلامت مردم باید محترم شمرده شود و هیچ فردی بدون دانش و صلاحیت علمی حق دخالت در امور درمانی ندارد.

دکتر میرخانی به مردم توصیه کرد که در صورت مواجهه با افرادی که خود را پزشک معرفی می‌کنند اما فاقد صلاحیت و مجوز هستند یا قصد سوءاستفاده دارند، می‌توانند شکایت خود را به مراجع قضایی، به‌ویژه دادسرای ویژه جرایم پزشکی ارائه دهند. همچنین، سامانه «حامی» سازمان نظام پزشکی (در وب‌سایت www.irc.org) آماده دریافت گزارش‌ها و شکایات مردمی است. این گزارش‌ها پس از بررسی و راستی‌آزمایی، به مراجع قضایی ارسال می‌شود.

دکتر میرخانی با تأکید بر لزوم برخورد قاطع و جدی با افراد فاقد صلاحیت درمانی، خاطرنشان کرد که میزان و نوع برخوردها بر عهده مراجع ذی‌صلاح است و ابراز امیدواری کرد که اقدامات قانونی به گونه‌ای اجرا شود که اثر بازدارنده مؤثری داشته و سلامت عمومی جامعه به‌طور کامل تضمین شود.