🔹شعار مجله سلامت و پزشکی ایران مدلبز🔹

⚕️ ایران مدلبز؛ پلی بین دانش پزشکی و زندگی روزمره ⚕️

آیا روانپزشکان و روانشناسان آمادگی لازم را در دوران جنگ ۱۲ روزه داشته‌اند؟

ادامه ...

انهدام ۲۵ کوره زغال‌گیری غیرمجاز در مریوان

ادامه ...

Wednesday, 20 August , 2025
امروز : چهارشنبه, ۲۹ مرداد , ۱۴۰۴

سرخط اخبار پزشکی و سلامت ایران و جهان »

شناسه خبر : 34520

خانه » اخبار نظام سلامت تاریخ انتشار : 04 ژوئن 2025 - 9:32 | 33 بازدید | ارسال توسط : وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی

مرز بین استرس مفید و مخرب را چگونه تشخیص دهیم؟

ایام امتحانات برای بسیاری از دانشجویان با واژه «استرس» گره خورده است؛ حجم بالای مطالب درسی، محدودیت زمان و اضطراب ناشی از کسب نتیجه مطلوب می‌تواند فشار روانی قابل توجهی را به دانشجویان وارد کند. اما آیا استرس همیشه مضر است؟ چگونه می‌توان این چالش را به فرصتی برای رشد و عملکرد بهتر تبدیل کرد؟ […]

استرس همواره یک پدیده منفی نیست، مرز میان استرس مفید و استرس مخرب، در عملکرد طبیعی افراد نهفته است؛ تا زمانی که استرس و هیجانات ناشی از آن به افزایش عملکرد، برنامه‌ریزی دقیق‌تر و مدیریت بهتر زمان منجر شود، «استرس مفید» تلقی می شود.

استرس مفید می‌تواند به عنوان یک محرک، عمل کند و افراد را به حرکت وادار سازد؛ به عنوان مثال اگر استرس شب امتحان باعث شود که دانشجو فعالیت های معمول و تفریحی را محدود و خود را برای امتحان آماده کند، استرس مفید فرد موجب تلاش بیشتر و در نهایت به موفقیت منجر می شود.

در مقابل اگر میزان استرس به حدی برسد که عملکرد معمول و طبیعی فرد را تحت‌ تاثیر قرار دهد و موجب افت عملکرد شود، در این صورت استرس از حالت طبیعی خود خارج شده و به نوع «استرس مضر» تبدیل می شود؛ در چنین شرایطی، افراد باید از راهکارهای مدیریت استرس استفاده کنند.

استرس همیشه به دنبال اتفاقات بد رخ نمی‌دهد، در برخی موارد، اتفاقات خوب زندگی نظیر قبولی در دانشگاه، ازدواج، ارتقای شغلی یا حتی پیدا کردن یک شغل جدید نیز می‌تواند استرس‌زا باشد؛ این نوع استرس‌ها، که به دنبال اتفاقات مثبت رخ می‌دهد، در زمره «استرس‌های خوب» قرار دارد.

«کمال‌گرایی» یکی از عوامل اصلی استرس در دانشجویان است، افراد کمال‌گرا همه‌چیز را در بهترین و ایده‌آل‌ترین حالت ممکن می‌خواهند و بدون توجه به توانایی‌ها ی خود، بهترین نتیجه را از هر کاری انتظار دارند؛ این افراد نه تنها اضطراب بیشتری را تجربه می‌کنند، بلکه به این دلیل که توان و فرصت انجام کار را ندارند، اغلب دچار اهمال‌کاری می‌شوند.

راهکارهای عملی برای کاهش استرس دانشجویان

تغییر سبک زندگی از راهکارهای مؤثر است؛ از فاکتورهای مهم در تغییر سبک زندگی، تنظیم خواب، تغذیه مناسب، ورزش و تن آرامی یا ریلکسیشن است.

خواب مناسب نیز فاکتور بسیار مهمی در کاهش اضطراب است، ترشح هورمون «ملاتونین» که به خواب آرام کمک می‌کند، در تاریکی به بیشترین میزان خود می‌رسد، از لحاظ فیزیولوژیک، بهترین زمان خواب دو تا سه ساعت پس از تاریک شدن هوا است.

اگر امکان خواب زودهگام را ندارید، دست کم در ساعت های نزدیک به خواب، نور اتاق خود را به کمترین میزان ممکن برسانید و از انجام کارهای یدی و سنگین خودداری کنید تا بدن برای خواب آماده شود.

نیاز بدن به خواب در افراد مختلف متفاوت است؛ به طور میانگین نیاز به خواب در اغلب افراد هشت ساعت است، اما این میزان برای هر فرد متفاوت است. برای اینکه مطمئن شویم خوابمان کافی است، باید به چند سوال، پاسخ دهیم، پاسخ به این پرسش ها که آیا صبح‌ها با ساعت فیزیولوژیک خود از خواب بیدار می‌شویم، در طول روز تمرکز کافی برای انجام فعالیت‌های داریم، آیا در طول روز احساس کسالت و افت عملکرد داریم، می‌تواند ما را از میزان خوابی که برایمان کافی است، آگاه کند.

تغذیه نیز یکی از عوامل موثر در سبک زندگی و مدیریت استرس است. همان قواعدی که در هرم غذایی برای سلامتی توصیه می‌شود، در استرس نیز صدق می‌کند؛ افزایش مصرف مایعات به دفع سریع‌تر هورمون «کورتیزول» (هورمون استرس) از بدن کمک می‌کند؛ در زمانی که استرس زیاد است پیشنهاد می شود تعداد وعده‌های غذایی را افزایش دهیم، اما حجم آن‌ کاهش یابد؛ تغذیه را به سمت مواد مغذی و مفید ببریم، مصرف کربوهیدرات‌ها، میوه، حبوبات، گوشت به ویژه گوشت سفید، مغزها، جو، سیب و یک لیوان شیر گرم روزانه به افزایش تمرکز و کاهش استرس کمک می‌کند.

مصرف نیکوتین و کافئین با وجود اینکه در ابتد ا به نظر می‌رسد استرس را کاهش می‌دهد، در بلندمدت به دلیل ایجاد وابستگی و اعتیاد ب اعث افزایش استرس و فشار روانی می‌شود. مصرف چربی‌ و شیرینی‌ نیز برای استرس مضر است، در زمان استرس، بدن تمایل بیشتری به خوردن شیرینی و شکلات دارد، زیرا هورمون کورتیزول که در این زمان ترشح می‌شود از شیرینی تغذیه می‌کند.

توصیه می‌شود در ایام امتحانات و زمان استرس به جای غذاهای چرب، فست‌فود، شیرینی و شکلات از سبزی و میوه‌ هایی مانند کاهو، گوجه، خیار، کلم، هویج و میوه استفاده شود تا در صورت پرخوری، انتخاب‌های سالم و مغذی داشته باشیم.

اهمیت آرام سازی و مدیتیشن

برخی افراد تصور می‌کنند که این روش‌ها بی‌فایده است، اما دلیل این امر، استفاده کوتاه‌مدت از روش های آرام سازی یا تن آرامی است؛ در حالی که این تکنیک برای اثرگذاری، لازم است به طور مداوم و در طولانی‌مدت به کار گرفته شود.

تن آرامی به چند روش قابل اجرا است، یکی از این روش ها روش انقباض و رهاسازی عضلات است؛ روزانه دست کم ۵ تا ۱۰ دقیقه و در چند نوبت، اعضای بدن را منقبض کنید، چند ثانیه در این حالت نگه دارید و سپس رها کنید، با تکرار این کار به مدت ۴ تا ۶ ماه بدن عادت می‌کند که پس از هر استرس و انقباض، خود را رها کند و این تکنیک به کاهش فشار عصبی کمک می‌کند.

تنفس عمیق از دیگر راهکارهاست که در هر زمان و مکانی قابل انجام است؛ برای انجام این تکنیک هوا را از راه بینی داخل بکشید، چند ثانیه نگه دارید و سپس به آرامی از راه دهان بیرون دهید، با تمرین مداوم این تکنیک‌ها، می‌توانید به آرامشی که در دوران استرس به آن نیاز دارید دست یابید.

مرز بین استرس مفید و مخرب را چگونه تشخیص دهیم؟ | ایران مدلبز