امروز : شنبه, ۱۰ خرداد , ۱۴۰۴
کمپین «نه به تصادف!» هنوز در آغاز راه/ بدون اصلاحات اساسی و فرهنگ‌سازی همچنان با افزایش تصادفات جاده‌ای مواجه خواهیم بود
نوروز امسال ۱۱۷۹ نفر در حوادث رانندگی جان خود را از دست داده اند. سازمان پزشکی قانونی کشور با اعلام دقیق تعداد آمار فوتی‌های مسافرتهای نوروزی در مقایسه با آمار سال گذشته، از افزایش ۸.۳ درصدی خبر می‌دهد. در آمار امسال، استانهای کرمان با ۱۰۲، سیستان و بلوچستان با ۹۸ و تهران با ۸۶ مورد فوتی بیشترین تلفات حوادث را داشته اند. کارشناسان معتقدند، جاده‌های این استان‌ها بسیار طولانی و مستقیم هستند و باعث خواب‌آلودگی راننده می‌شود. علت بعدی جدا نبودن مسیرهای رفت و برگشت، در واقع نبود جداکننده در جادههاست که منجر به تصادفات می‌شود. براساس آمارهای پزشکی قانونی طی ۱۰ سال گذشته در حوادث ترافیکی نوروز، ۹ هزار و ۷۹۶ نفر فوت کرده اند. به همین دلیل نوروز امسال وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کمپینی با عنوان«نه به تصادف!» راه‌اندازی کرد، اما با وجود اطلاعرسانیهای بسیار در ایام نوروز، هنوز هم شاهد افزایش شمار قربانیان حوادث رانندگی هستیم.
دکتر حسین کرمانپور، با اشاره به بالا بودن مرگ‌ومیرهای ناشی از تصادفات در کشور و ضرورت توجه ملی و همه‌جانبه به این مسأله، می‌گوید: «آمار اعلام شده نشان می‌دهد که با وجود تلاش‌های انجام شده و هشدارهایی که از اسفند سال ۱۴۰۳ در قالب پویش «نه به تصادف!» به مسئولان و جامعه داده شد، متأسفانه در نوروز امسال، یعنی از ۲۵ اسفند ۱۴۰۳ تا پایان روز ۱۶ فروردین ۱۴۰۴، مرگ‌ومیرهای ناشی از تصادفات رانندگی بیش از ۸ درصد افزایش داشته است! و این نشان می‌دهد که ما هنوز در اول راه تلاش برای کاهش تصادفات جاده‌ای هستیم. اگر چه متأسفانه آمارهای مرگ‌ومیر ناشی از تصادفات نوروز امسال افزایشی بود، اما این پویش توانست توجه مسئولان و مردم را تا حدودی به این موضوع جلب کند و بویژه در دولت عزمی جدی در این زمینه به وجود آمد. حتی شخص رئیس‌جمهوری دستوراتی در این زمینه صادر کردند و برخی نهادها مصوباتی داشتند که امیدواریم این حرکت تداوم داشته باشد.»
او می‌گوید: «وقتی هیچ تغییری در کیفیت خودروها یا جاده‌های کشور اتفاق نیفتاده و درصد زیادی از دوربین‌های نظارتی راه خراب یا ازکارافتاده است. از سوی دیگر در سال ۱۴۰۳ بیش از ۲ میلیون خودروی جدید در کشور پلاک شده و حدود یک و نیم میلیون گواهینامه رانندگی جدید صادر شده است، چه طور انتظار داریم میزان تصادفات کاهش پیدا کند؟ آن هم وقتی که در این باره به شکل کافی و مؤثر فرهنگ‌سازی نشده؟ از دی‌ماه سال گذشته و بر اساس شرایط و اوضاع، پیش‌بینی‌ها نشان می‌داد که با افزایش ۶ درصدی تصادفات مواجه خواهیم بود و اساساً یکی از دلایل راه‌اندازی پویش هم چنین پیش‌بینی‌هایی بود تا بتوانیم توجه مردم و مسئولان را به این مسأله و بحران جلب کنیم و در یک برنامه میان‌مدت، اقدامات مؤثری در این زمینه انجام شود.»
رئیس مرکز روابط‌عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت، در پاسخ به اینکه با توجه به افزایش تلفات جاده‌ای در نوروز امسال، راه‌اندازی پویش «نه به تصادف!» چه ضرورت و تأثیری داشت، می‌گوید: «پویش«نه به تصادف!» یک برنامه حداقل سه ساله است که در سه مرحله طراحی شده است؛ وزارت بهداشت فقط یکی از نهادهایی بود که در این زمینه می‌توانست به سهم خود نقش ایفا کند، اما چون حفاظت از جان و سلامتی مردم وظیفه اصلی این وزارتخانه است، در این زمینه پیشقدم شد و توانست توجه و همکاری هیأت دولت و بقیه نهادهای مسئول را هم جلب کند. در نوروز امسال صرفاً فاز اول آن کلید خورد و هدف آن هم هشدار، آگاهی‌بخشی و جلب توجه مردم و مسئولان به اهمیت مسأله تصادفات جاده‌ای بود. طبیعتاً از یک پویش بیست روزه نمی‌توان انتظار داشت که تغییرات اساسی در کیفیت جاده‌ها، خودروها و نظارت بیشتر پلیس اتفاق بیفتد. عامل بخش عمده‌ای از تصادفات، بر اساس مطالعات انجام شده، عامل انسانی است؛ حتی گفته شده که دلیل بیش از ۸۰ درصد تصادفات عامل انسانی است. یعنی باید فرهنگ رانندگی اصلاح و در این زمینه فرهنگ‌سازی شود؛ در یک پویش بیست روزه نمی‌توان انتظار فرهنگ‌سازی داشت؛ توجه داشته باشیم در بسیاری از کشورها، کاهش ۱۰ تا ۱۵ درصدی تصادفات بعد از ۱۰ سال کار مستمر و مداوم همه‌جانبه تحقق پیدا کرده است؛ بنابراین در آغاز راه قرار داریم و همه مسئولان و مردم، صنایع، رسانه‌ها، قانونگذاران و… باید به طور مستمر در این راه زمینه‌های لازم برای کاهش تصادفات را فراهم کنند.»دکتر کرمانپور با اشاره به اینکه منبع رسمی آمار فوتیها در تصادفات نیز پزشکی قانونی است، توضیح می‌دهد: «البته در زمینه این آمار پرسش‌هایی برای ما مطرح است که ان‌شاء‌الله در نشست مشترک با همکاران‌مان در پزشکی قانونی و پلیس راهور به آنها خواهیم پرداخت و پس از دریافت پاسخ، نظر صریح‌تری را اعلام خواهیم کرد.»
او همچنین درباره چگونگی ادامه پویش «نه به تصادف!» می‌گوید: «ما اکنون تابستان و تعطیلات بعد از امتحانات مدارس را پیش رو داریم و طبق آمارها تعداد فوتی‌های تصادفات در ایام تعطیلات تابستان، یعنی تیر، مرداد و شهریور دو برابر ایام عید است. اکنون باید آنچه را که مسئولان میتوانند و در توان دارند، اجرایی کنند تا شاهد کاهش آمار باشیم. برای مثال، خوشبختانه در همین‌باره، دکتر پزشکیان وقتی متوجه شدند بیشتر دوربین‌های کنترل سرعت جاده‌ها با مشکل فنی و نرم‌افزاری روبه‌روست، دستور دادند تا بررسی و اصلاح شود. موضوع بعدی حمایت از پلیس راهور است، زیرا نقش مهمی در کاهش تخلفات و تصادفات دارد. لازم است هم امنیت و ایمنی خودروها و هم وضعیت جاده‌ها اصلاح و استانداردسازی شود و هم پلیس حضور پررنگ‌تر و مؤثرتری در جاده‌ها داشته باشد. معتقدم تنها امکان سریع‌الاثر که می‌توانست به کاهش معنی‌دار آمار کمک کند، سختگیری و اعمال قانون بود. باقی اقدامات طولانی‌مدت و دیرتر اثرگذار خواهد بود.» رئیس مرکز روابط‌عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت در پایان سخنانش، بر ضرورت برخورداری از یک پایگاه دائمی ثبت و تحلیل آمارهای ناشی از تصادفات اشاره می‌کند و می‌گوید: «باید پایگاهی وجود داشته باشد که به صورت روزانه آمارها و حتی خبرهای مربوط به مرگ‌ومیرهای تصادفات را به تفکیک استان‌ها ارائه کند تا بتواند اطلاعات لازم را برای تحلیل‌ها و برنامه‌ریزی‌های لازم در اختیار پژوهشگران و مسئولان قرار دهد. ما نوروز امسال، در وزارت بهداشت به همین منظور و در قالب پویش «نه به تصادف!» صفحه مجازی راه‌اندازی کردیم که آمار تصادفات، تعداد مجروحان و کشته‌شدگان به صورت روزانه در آن منتشر می‌شد و افراد می‌توانستند با اطلاع از آخرین آمارها، آنها را با سال قبل مقایسه کنند. این صفحه همچنان در حال تکمیل و البته در دسترس است. امیدواریم نهادهای مرتبط مثل پلیس راهور و پزشکی قانونی نیز آمارهای خود را به‌روز در این سامانه بارگذاری کنند تا مجموعه‌ای از آمارهای به‌روز برای تحلیل وضعیت تصادفات وجود داشته باشد.»
چهار دلیل عمده تصادفات کارشناسان عمده دلایل تصادفات رانندگی را به چهار بخش تقسیم می‌کنند؛ اولین و مهم‌ترین عامل تصادفات، خطای انسانی است. اگر رانندگان با سرعت مطمئن و متناسب با امنیت خودرو رانندگی کنند، آمار مرگ‌ومیر بشدت کاهش پیدا می‌کند. دومین عامل مؤثر، کیفیت بسیار پایین بدنه، تجهیزات ایمنی و قطعات فنی برخی از خودروهای داخلی است. مقاومت رانندگان برای استراحت در سفرهای برون‌شهری هم سومین عامل ایجاد تصادفات است، حدود ۶۰ درصد از تصادفات در حریم ۳۰ کیلومتری شهرها رخ می‌دهد. رانندگان با تلاش زیاد برای رساندن هرچه زودتر خود یا بارشان به مقصد، بین مسیر استراحت نمی‌کنند. چهارمین علت حوادث رانندگی مربوط به جاده و راه‌های کشور است، به طوری که آسفالت بسیاری از جاده‌ها کیفیت پایینی دارد. همین موضوع باعث انحراف مسیرهای ناگهانی و خطرناک برای رانندگان می‌شود. همچنین عدم استفاده از علائم خطر در محل‌های لازم، مهندسی نبودن شیب یا پیچ‌های جاده، نبود روشنایی کافی در برخی جاده‌ها و عدم بهره‌مندی از لوازم ایمنی‌سازی مثل گاردریل از دیگر عوامل مؤثر در بروز تصادفات هستند. دکتر نادر صادقیان، جامعه‌شناس و پژوهشگر اجتماعی فرهنگی از دلایل و افزایش آمار ۸ درصدی مرگ و میرها می‌گوید: «از ایام کودکی، نظام آموزش عمومی، رسمی و غیررسمی در نهاد خانواده و… دچار مشکل هستند. اگر میگویند بیش از ۵۰ درصد تصادفات عامل انسانی دارد، تابع نبود آموزش جامع و درست در کشور است. فشارهای روانی که جامعه متحمل میشوند، بر رفتار آدمها اثرگذار است. اما نمی‌توان کیفیت بد خودروها را عامل کوچکی خواند و فقط توپ را در زمین مردم انداخت. طبق آمارها، سالانه بیش ۲۰ هزار کشته در تصادفات داریم، آماری که معادل کشتههای ۸ سال دفاع مقدس است، این آمار برای امروز و دیروز هم نیست، چند دهه است شاهد افزایش مرگ‌ومیر در تصادفات جاده‌ای هستیم.»
چرا به کیفیت خودروها ورود نمی‌کنند؟ او با این پرسش که چرا فقط بر عامل انسانی در این کمپین تمرکز شده است، می‌گوید: «حتی اگر رفتار انسانی را هم مدنظر قرار دهیم، پای آموزش به میان میآید. چرا حوزههایی که قدرت بیشتر، منابع و مسئولیت بیشتری دارند، پای کار نیستند؟ خودروسازانی که برای این محصولات بیکیفیت، قیمتهای نجومی دریافت می‌کنند، آیا به اندازه جوامع پیشرفته مالیات میدهند؟ چرا از این خودروسازان مبالغ اساسی برای اصلاح جاده‌ها و کیفیتشان دریافت نمیشود؟ وسیله نقلیه و راه‌ها از جنس سخت‌افزاری، عمدتاً با سرمایه و هزینه قابل اصلاح هستند، چرا آنها را موضوع نقد قرار نمیدهند؟ چرا تمرکز را روی اصلاح رفتار مردم گذاشتند؟ چرا اینقدر جاده‌های فرسوده، غیراستاندارد و اصلاح نشده داریم؟ چه زمانی می‌خواهند به وضعیت راه‌ها رسیدگی کنند؟ سال‌هاست با مجموعه‌ای از خودروهای بیکیفیت و قیمتهای چندبرابر رو به‌رو هستیم، چرا به کیفیت خودروها ورود نمی‌کنند؟» به گفته دکتر صادقیان، حتی اگر عامل انسانی در بروز تصادفات دخیل باشدکه هست، میتوان از خودروی باکیفیت استفاده کرد تا میزان صدمه در تصادفات کاهش پیدا کند. چرا باید شاهد تولید و فروش خودروهایی باشیم که با یک ضربه تا کمر فرو میروند. اگر بررسی شود، متوجه خواهید شد، خودروهای مدل بالا کمتر تصادف می‌کنند، حتی اگر تصادف هم کنند، میزان خسارت و جرح در آنها بسیار اندک است.
سیاستهای تشویقی برای اصلاح رفتار مردم این جامعه‌شناس با بیان اینکه مسئولان میتوانند با برنامه‌ریزی و اصلاح سیاستها در هرسه عامل یعنی انسان، خودرو و جاده تغییر ایجاد کنند، می‌گوید: «این سه عامل باید همزمان نگاه شوند. دستگاههای سیاستگذار و برنامه‌ریزی که سرمایه و بودجه در اختیار دارند؛ باید دست به اصلاح بزنند. اگر قرار است، اقدامات فرهنگی هم برای اصلاح رفتار مردم انجام شود، باید با سیاستهای تشویقی همراه شود، نه با شعار و سخنرانی، با موعظه کسی هدایت نمیشود. باید دید در بودجهها چقدر میتوانند برای آموزش کودکان در مهدها، دبستانها و مدارس هزینه کنند. اکنون برنامه‌ریزی برای کدام کالای فرهنگی انجام شده است؟ آیا انیمیشنی ساخته یا کتاب آموزشی چاپ کرده‌اند؟ کدام مکانیزم تشویقی در نظر گرفته شده است؟ با حرف زدن و توصیه کردن، هیچ دری باز نمیشود. باید دید چقدر عملگرایانه به موضوع نگاه می‌کنند و برای آن برنامه دارند.» کنشگران علمی و آموزشی باید برای رفتارهای اجتماعی نسل آینده برنامه‌ریزی کنند، طرح ارائه دهند و دولت باید اجرایی کند، موضوعی که دکتر صادقیان به آن اشاره می‌کند و می‌گوید: «وقتی طرح کارشناسی‌شده برای این ۸ درصد افزایش نداریم، با حرفهای پروپاگاندایی نمیتوانیم به نتیجه دست یابیم. کافیست از تجربیات کشورهای توسعه‌یافته بهره بگیرند. برای کاهش آمار تصادفات جاده‌ای حرف و توصیه کارساز نیست، باید طرح و بودجه داشته باشند. چه درصدی از بودجه کشور برای کاهش آمار تصادفات جاده‌ای در نظر گرفته شده است؟ اگر بخواهیم فقط روی تغییر رفتار مردم تمرکز کنیم، حرکت آهستهای است، که چند نسل بعد تازه جواب می‌دهد.»
منبع: روزنامه ایران
این مطلب بدون برچسب می باشد.
- دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تیم مدیریت در وب منتشر خواهد شد.
- پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.