به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی کردستان، دکتر لطف‌الله ساعد، فوق تخصص غدد و متابولیسم و عضو هیئت علمی این دانشگاه، در راستای ارتقای آگاهی عمومی در مورد بیماری‌های تیروئید و انواع آن، نکات مهمی را تشریح کرد، این اقدام در جهت افزایش سواد سلامت جامعه و کمک به تشخیص زودهنگام و پیشگیری از این اختلالات شایع صورت گرفته است.

تیروئید؛ غده‌ای کوچک با عملکردی حیاتی

وی با اشاره به جایگاه و عملکرد غده تیروئید اظهار کرد: غده تیروئید که در جلوی گردن قرار دارد، یکی از مهم‌ترین بخش‌های سیستم غدد درون‌ریز است، این غده هورمون‌هایی تولید می‌کند که در تنظیم عملکرد بسیاری از سیستم‌های بدن نقش کلیدی ایفا می‌کنند.

وی افزود: ترشح این هورمون‌ها توسط هورمون TSH (هورمون محرک تیروئید) که از غده هیپوفیز ترشح می‌شود، تنظیم می‌گردد.

انواع بیماری‌های تیروئید و شیوع بالای آن در زنان

دکتر ساعد بیماری‌های غده تیروئید را از شایع‌ترین اختلالات سیستم غدد دانست که می‌تواند تمامی افراد در هر گروه سنی را درگیر کند و بیان کرد: این بیماری‌ها را به سه گروه اصلی اختلال عملکرد تیروئید شامل کم‌کاری تیروئید (کاهش سطح هورمون‌ها) و پرکاری تیروئید (افزایش سطح هورمون‌ها)، بیماری‌های ساختاری تیروئید مانند گواتر (بزرگی غده)، گره‌های (ندول) تیروئید و بدخیمی‌ها (سرطان تیروئید) و بیماری‌های التهابی تیروئید که بارزترین آن‌ها التهاب تحت حاد تیروئید است.

وی تأکید کرد: زنان حدود ۵ تا ۸ برابر بیشتر از مردان به بیماری‌های غده تیروئید مبتلا می‌شوند، این اختلالات می‌توانند مادرزادی باشند یا با افزایش سن و در مناطق با کمبود ید شیوع بیشتری پیدا کنند.

چه کسانی بیشتر در معرض خطر هستند؟
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی کردستان، افراد دارای شرایطی از جمله سابقه خانوادگی بیماری‌های تیروئید یا سرطان تیروئید، ابتلا به بیماری‌های خودایمنی مانند دیابت نوع یک، لوپوس، آرتریت روماتوئید، مصرف برخی داروها مانند آمیودارون، سن بالای ۶۰ سال، به ویژه در خانم‌ها، بارداری، سابقه قبلی درمان تیروئید (جراحی، ید رادیواکتیو یا پرتودرمانی به سر و گردن) و وجود علائم و نشانه‌های بیماری‌های تیروئید را مستعدتر به ابتلا به بیماری‌های تیروئید دانست.

علائم و روش‌های تشخیص

دکتر ساعد خاطرنشان کرد: بیماری‌های تیروئید ممکن است بدون علامت باشند و به صورت اتفاقی تشخیص داده شوند اما در صورت بروز علائم، آن‌ها به دو دسته از جمله علائم سیستمیک که ناشی از تأثیر هورمون‌ها بر بخش‌های مختلف بدن، مانند افزایش وزن، خستگی، افسردگی، خشکی پوست و مو، ریزش مو، یبوست، عدم تحمل سرما، و اختلالات قاعدگی در کم‌کاری تیروئید و علائم موضعی که در محل تیروئید، مانند بزرگی غده (گواتر)، درد و قرمزی، و علائم فشاری بر بافت‌های مجاور مثل اختلال در بلع یا تنگی نفس هستند.

وی در مورد تشخیص بیماری تیروئید گفت: اولین قدم، شرح حال و معاینه فیزیکی گردن است. همچنین، آزمایش خون برای اندازه‌گیری سطح هورمون‌ها یکی از مطمئن‌ترین و ساده‌ترین راه‌هاست. در موارد نیاز، تصویربرداری مانند سونوگرافی و اسکن تیروئید نیز برای تشخیص دقیق‌تر مورد استفاده قرار می‌گیرد.

درمان و پیشگیری؛ نقش کلیدی سبک زندگی سالم

دکتر ساعد روش‌های درمانی را بسته به نوع بیماری متفاوت دانست و گفت: از هورمون‌های جایگزین برای کم‌کاری، داروهای ضد تیروئید برای پرکاری، درمان با ید خوراکی برای کمبود ید، و داروهای ضد التهاب برای التهاب. در موارد خاص مانند گواترهای بزرگ یا شک به سرطان، جراحی نیز مدنظر قرار می‌گیرد.

وی تأکید کرد: با وجود نقش ژنتیک در بسیاری از این اختلالات، تغذیه صحیح، ورزش، عدم استعمال دخانیات و کاهش استرس می‌تواند از بسیاری از بیماری‌های تیروئید پیشگیری کرده یا ابتلا به آن را به تأخیر بیندازد.

دکتر ساعد همچنین خواستار دقت بیشتر در افراد مسن، زنان باردار و کودکان شد که نسبت به عوارض این بیماری‌ها حساس‌تر هستند.