سلامت مادر؛ زیربنای نسلی توانمند و محور جوانی جمعیت | ایران مدلبز

در شرایط کنونی و بنابر تأکید عالی ترین مقام وارت بهداشت، مقوله جوانی جمعیت در دولت وفاق ملی، به عنوان اولویت نخست وزارت بهداشت تعیین شده است. در میان برنامه‌های متعدد این وزارتخانه در حوزه سلامت، بی‌تردید حفظ و ارتقای سلامت مادران و نوزادان جایگاهی کلیدی و راهبردی دارد.
سازمان جهانی بهداشت نیز با درک اهمیت این موضوع، در سال 2025 شعار خود را “شروعی سالم، آینده‌ای امیدبخش” قرار داده است. اما پرسش اینجاست که چرا سلامت مادران و نوزادان در میان گروه‌های سنی مختلف، از اهمیت بالاتری برخوردار است؟
مادر ستون خانواده است؛ مادری که سالم است، جنین سالم و نسلی سالم را پرورش می‌دهد.
هویت و حیات جنین وابسته به سلامت جسمی و روانی مادر است.
مرگ مادر به واسطه عوارض قابل پیشگیری بارداری، تنها از دست رفتن یک فرد نیست، بلکه فروپاشی ساختار روانی و اجتماعی یک خانواده است.
اگر نوزاد به دلیل آسیب‌های قابل اجتناب دچار مرگ یا معلولیت شود، آثار روانی مخربی بر مادر و خانواده برجای خواهد گذاشت.
مخاطرات تنفسی و عفونی نوزاد پس از تولد، قابل پیشگیری و درمان هستند و مراقبت صحیح می‌تواند نوزاد را از این دوران بحرانی با سلامت عبور دهد.
تغذیه با شیر مادر در همان ماه اول تولد بنیان سلامت آینده نوزاد و خود مادر را می‌گذارد.
خوشبختانه نظام سلامت جمهوری اسلامی ایران از دیرباز بر اهمیت این حوزه تمرکز داشته و پس از پیروزی انقلاب اسلامی، این روند با شتاب بیشتری ادامه یافته است. به گونه‌ای که آمار مرگ و میر نوزادان از 25 در هر 1000 تولد زنده پیش از انقلاب به عدد 8.3 کاهش یافته و مرگ مادران از 245 در 100 هزار تولد زنده به 22 رسیده است. این در حالی است که میانگین جهانی مرگ نوزاد 17.3 و مرگ مادران 223 است.
قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، افق روشنی برای آینده ترسیم کرده است. با نزدیک شدن به پایان پنجره جمعیتی تا سال 1407، تلاش برای کاهش مرگ و میر مادران، نوزادان و کودکان زیر ۵ سال، اهمیتی مضاعف یافته است.
برخی خدمات شاخص در این زمینه شامل موارد زیر است:
بیش از ۱۵ هزار زایمان طبیعی رایگان در مراکز تسهیلات زایمانی سراسر کشور
زایمان طبیعی رایگان در همه بیمارستان‌های دولتی
ارائه آزمایش‌ها و یک نوبت سونوگرافی رایگان برای مادران در مناطق روستایی و شهرهای کوچک
برگزاری ۸ جلسه رایگان آمادگی برای زایمان برای تمام مادران باردار
ارائه ۹۹ خدمت قبل، حین و پس از بارداری تا ۴۲ روز پس از زایمان
اجرای برنامه‌های غربالگری برای جلوگیری از کوری نوزادان نارس، کم‌کاری تیروئید، و بیماری‌های متابولیک
مراقبت‌های دقیق در روزهای نخست تولد برای کنترل زردی، واکسیناسیون، مکمل‌های تغذیه‌ای، مشاوره شیردهی و ویزیت پزشکی
با نگاهی مسئولانه و همه‌جانبه به سلامت مادر و نوزاد، می‌توان آینده‌ای جوان، پویا و توانمند برای ایران اسلامی رقم زد. این مهم، نیازمند هم‌افزایی ملی، حمایت‌های مستمر و اعتماد خانواده‌ها به نظام سلامت است.
به امید ایرانی جوان، بالنده و توانمند با حفظ و ارتقای سلامت مادران و نوزادان