به گزارش بهداشت نیوز، دکتر پیمان کامکار اظهار کرد: بسیاری از افرادی که در مطالعه با مشکل مواجه هستند، آن را به کمبود تمرکز نسبت می‌دهند، درحالی‌که در اغلب موارد این مسئله ارتباطی با اختلال توجه ندارد، بلکه به عواملی همچون نداشتن برنامه‌ریزی دقیق و عدم هدف‌گذاری مناسب در ارتباط است و باعث می‌شود که تمرکز را تحت‌تأثیر قرار دهد.

عضو هیئت‌علمی دانشگاه فرهنگیان ایلام افزود: کسی که قصد دارد مطالعه مؤثری داشته باشد، ابتدا باید برای مطالعه خود هدف مشخصی تعریف کند. بدون هدف، ذهن دچار آشفتگی شده و تمرکز کاهش می‌یابد، همچنین در کنار هدف‌گذاری، باید برنامه‌ای منسجم برای مطالعه داشت تا روند یادگیری، سازمان‌یافته پیش برود.

کاهش سرعت مطالعه باعث افت تمرکز می‌شود

این روان‌شناس ادامه داد: نکته مهم دیگر سرعت مطالعه است، بسیاری از افراد فکر می‌کنند اگر آهسته‌تر بخوانند، یادگیری‌شان عمیق‌تر خواهد بود اما این باور نادرستی است، کاهش سرعت مطالعه باعث حواس‌پرتی و افت تمرکز می‌شود. ذهن انسان با یک ریتم مناسب، بهتر عمل می‌کند.

وی تأکید کرد: افزایش سرعت مطالعه به معنای شرکت در دوره‌های تندخوانی نیست، بلکه کافیست فرد کمی از سرعت قبلی خود عبور کند، برای این منظور توصیه می‌کنم افراد از تایمر استفاده کنند و مطالعه را در بازه‌های زمانی ۳۰ تا ۴۰ دقیقه‌ای انجام دهند در این بازه‌ها تمرکز فرد بالاتر می‌رود و مطالعه مؤثرتر می‌شود.

با افکار مزاحم چگونه مقابله کنیم؟

کامکار در ادامه به یک تکنیک عملی برای مقابله با افکار مزاحم اشاره کرد و گفت: داشتن یک برگه کوچک کنار دست در حین مطالعه می‌تواند مفید باشد. هر زمان فکری مزاحم ذهن شد، فرد می‌تواند آن را به‌صورت یک کلمه روی آن برگه بنویسد، این کار پیامی به ذهن می‌دهد که الان وقت توجه به آن موضوع نیست. پس از پایان زمان مطالعه، می‌توان به این برگه مراجعه و افکار ثبت‌شده را مورد بررسی قرار دهد، پس از پایان مطالعه متوجه خواهید شد که بسیاری از آن موضوعات صرفاً برای درگیرکردن ذهن و تمرکز شما بوده و پس از مدتی انجام این تمرین بسیاری از آن افکار دیگر به سراغ شما نمی‌آیند.

این روان‌شناس درباره راهبردهای مؤثر در مطالعه گفت: یکی از بهترین روش‌ها برای افزایش تمرکز و یادگیری عمیق، استفاده از تکنیک یادآوری فعال است؛ یعنی فرد به‌صورت منظم و دوره‌ای از مطالبی که مطالعه کرده، از خود آزمون بگیرد. پژوهش‌های زیادی اثربخشی این روش را اثبات کرده‌اند.

روش‌های مقابله با اهمال‌کاری در مطالعه

کامکار در پاسخ به این پرسش که چگونه می‌توان با اهمال‌کاری در مطالعه مقابله کرد، افزود: داشتن برنامه‌ریزی منسجم در بازه‌های زمانی مشخص، نقش مهمی در جلوگیری از اهمال‌کاری دارد. بسیاری از افراد به دلیل نداشتن برنامه، مطالعه را به تعویق می‌اندازند.

عضو هیئت‌علمی دانشگاه فرهنگیان ایلام ادامه داد: افرادی که دچار اهمال‌کاری هستند، باید سعی کنند عادت‌های مطلوب را در خود ایجاد کنند و در برابر تمایل به تعویق‌انداختن مطالعه، رفتار متفاوتی نشان دهند. اگر این رفتار به‌صورت مستمر تکرار شود، مغز آن را به‌عنوان الگوی رفتاری جدید یاد می‌گیرد.

این روان‌شناس با بیان اینکه «عادت‌ها تفاوت میان افراد موفق و ناموفق را رقم می‌زنند»، گفت: درصورتی‌که اهمال‌کاری ریشه روان‌شناختی داشته باشد، لازم است فرد با روان‌شناس مشورت کند و دلایل عمیق‌تر این رفتار بررسی شود.

چگونه مانع خستگی ذهن در زمان مطالعه شویم؟

کامکار همچنین درباره جلوگیری از خستگی ذهنی حین مطالعه گفت: مطالعه در بازه‌های کوتاه و مشخص می‌تواند از بروز خستگی ذهنی جلوگیری کند، همچنین اگر فرد با خستگی جسمی روبرو باشد، بهتر است این موضوع توسط پزشک بررسی شود.

وی افزود: برای افزایش انگیزه در مطالعه، می‌توان از روش تقویت مثبت استفاده کرد، به این صورت که پس از هر بازه موفق از مطالعه، فرد به خود یک ستاره بدهد و پس از جمع‌شدن مثلاً ۱۰ ستاره، به خودش یک پاداش بدهد. این کار باعث تقویت رفتار مطلوب و افزایش انگیزه می‌شود.

موسیقی در هنگام مطالعه مانع یادگیری عمیق می‌شود

وی در پاسخ به این پرسش که آیا موسیقی یا صداهای خاص می‌توانند به بهبود فضای مطالعه کمک کنند، گفت: اگرچه برخی افراد تصور می‌کنند که موسیقی تمرکز را افزایش می‌دهد، اما تحقیقات و تجربه نشان می‌دهد که موسیقی می‌تواند مانع یادگیری عمیق شود؛ زیرا منابع توجه انسان محدود است و نمی‌توان هم‌زمان به چند محرک به‌خوبی پاسخ داد.

این روان‌شناس افزود: این مسئله به نظریه سطح بهینه برانگیختگی ارتباط دارد. وقتی محیط بیش از حد ساکت است، فرد تلاش می‌کند محرکی مانند موسیقی ایجاد کند تا توجه‌اش متمرکز شود، اما اگر محیط شلوغ باشد، تمایل دارد به سمت سکوت برود. درهرصورت، بهتر است هنگام مطالعه از موسیقی استفاده نشود، اما در زمان استراحت می‌تواند مفید باشد.

منبع: ایسنا