محافظت شربت سرفه از مغز در برابر زوال عقل | ایران مدلبز

یک درمان ایمن و مقرون به صرفه برای کاهش سرعت پیشرفت زوال عقل ناشی از بیماری پارکینسون، به شکل یک شربت سرفه رایج که در حال حاضر به دلیل تأثیر مثبت بر سایر بیماری‌های عصبی مورد مطالعه قرار گرفته، پدیدار شده است.

محققان موسسه تحقیقاتی لاوسون (Lawson) در مرکز مراقبت‌های بهداشتی سنت جوزف (St Joseph) لندن، نتایج یک کارآزمایی بالینی ۱۲ ماهه را که به بررسی یک داروی سرفه موسوم به آمبروکسول (Ambroxol) و پتانسیل آن در کاهش سرعت زوال عقل مرتبط با بیماری پارکینسون پرداخته است، منتشر کرده‌اند.

در این مطالعه به ۵۵ بیمار مبتلا به زوال عقل ناشی از بیماری پارکینسون (PDD) دوز روزانه آمبروکسول یا دارونما داده شد و حافظه، علائم روانی و نشانگر خونی آسیب مغزی GFAP در آنها تحت نظارت قرار گرفت.

دکتر استیون پاسترناک (Stephen Pasternak)، متخصص مغز و اعصاب شناختی در موسسه لاوسون و سرپرست این مطالعه گفت: هدف ما تغییر روند زوال عقل پارکینسون بود. این کارآزمایی اولیه امیدبخش است و پایه محکمی برای مطالعات بزرگتر فراهم می‌کند.

نتایج نشان داد که آمبروکسول، ایمن، قابل تحمل و قادر به دستیابی به اهمیت درمانی هدفمند در مغز است. سطح GFAP در گروه مصرف کننده آمبروکسول پایدار بود، در حالی که این نشانگرهای آسیب مغزی در گروه دارونما افزایش یافت. گروه دارونما همچنین علائم روانپزشکی بدتری را تجربه کردند و افرادی که دارای گونه‌های ژنی GBA1 پرخطر بودند نیز با مصرف این دارو «عملکرد شناختی بهبود یافته» را نشان دادند.

پاسترناک گفت: درمان‌های فعلی برای بیماری پارکینسون و زوال عقل علائم را برطرف می‌کنند، اما بیماری زمینه‌ای را متوقف نمی‌کنند. این یافته‌ها نشان می‌دهد که آمبروکسول ممکن است از عملکرد مغز، به ویژه در افرادی که از نظر ژنتیکی در معرض خطر هستند، محافظت کند. این دارو یک مسیر درمانی جدید امیدوارکننده ارائه می‌دهد که در حال حاضر تعداد کمی از آنها وجود دارد.

زوال عقل ناشی از بیماری پارکینسون (PDD) مانند سایر اشکال زوال عقل با از دست دادن حافظه، توهم، گیجی و تغییرات خلقی همراه است. حدود نیمی از مبتلایان به پارکینسون ظرف 10 سال به زوال عقل مرتبط با این بیماری مبتلا می‌شوند.

آمبروکسول در مرکز مطالعه دیگری در مورد پارکینسون قرار دارد که به زوال عقل مربوط نمی‌شود، بلکه به یک بیماری ژنتیکی نادر به نام بیماری گوچر(Gaucher disease) مربوط می‌شود و نتایج آزمایش دو ساله فاز سوم آن قرار است در سال 2025 منتشر شود. در همین حال، محققان استرالیایی در حال حاضر در حال بررسی آمبروکسول برای درمان بیماری نورون حرکتی(MND) و به طور خاص اسکلروز جانبی آمیوتروفیک(ALS) هستند.

نکته مورد توجه ویژه پاسترناک و تیمش این است که چگونه آمبروکسول از گلوکوکروبروزیداز (GCase) که آنزیم مهمی است که توسط ژن GBA1 تولید می‌شود، پشتیبانی می‌کند. در مبتلایان به پارکینسون، سطح GCase اغلب پایین است که می‌تواند منجر به تجمع مواد زائد در مغز و ایجاد آسیب شود. افزایش این سطح به کاهش این فرآیند کمک می‌کند و سلول‌های مغزی را از آسیب محافظت می‌کند.

این دارو که برای تجزیه و پاکسازی مخاط از سیستم تنفسی استفاده می‌شود، به عنوان شربت سرفه به طور گسترده در اروپا در دسترس است. متأسفانه، آمبروکسول برای استفاده انسانی در ایالات متحده، کانادا یا استرالیا تأیید نشده است و فقط برای مطالعه علمی در دسترس است. با این حال، برخی مناطق آن را به عنوان داروی دامپزشکی برای درمان اسب‌ها و سگ‌های بیمار تأیید کرده‌اند.

این دارو در کشورهایی که تأیید شده است، به عنوان داروی سرماخوردگی بدون نیاز به نسخه پزشک و ایمن شناخته می‌شود و با رقیق کردن و پاک کردن مخاط از مجاری هوایی به درمان سرفه و برونشیت کمک می‌کند. اکنون این مطالعه جدید نشان می‌دهد که کاربرد وسیع‌تری نیز دارد، اگرچه تحقیقات بیشتری لازم است.

پاسترناک می‌گوید: این پژوهش، حیاتی است، زیرا زوال عقل مرتبط با پارکینسون به شدت بر بیماران و خانواده‌ها تأثیر می‌گذارد. اگر دارویی مانند آمبروکسول بتواند کمک کند، می‌تواند امید واقعی ایجاد کند و زندگی‌ها را بهبود بخشد.

این مطالعه در مجله JAMA Neurology منتشر شده است.