خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: سیزدهم آبان، روز نوجوان، تنها یک تقویم‌نویسی نیست؛ یک سکوی پرتاب است. در این روز، ما برای لحظاتی کوتاه، میکروفون را به دست نسلی می‌سپاریم که در دوراهی کودکی و بزرگ‌سالی ایستاده‌اند؛ نسلی که برای فردا برنامه‌ریزی کرده، اما همین امروز را زندگی می‌کند.
برای درک عمق دغدغه‌های نوجوانان شیراز و دیگر شهرهای استان، نباید به آمارها بسنده کرد؛ باید به صداها گوش داد.
اگرچه دغدغه‌های نوجوانان در شیراز ریشه در فرهنگ غنی ایران دارد، اما باید توجه داشت که در سطح جهانی نیز شور و دغدغه‌های مشترکی وجود دارد. در حالی که در برخی نقاط جهان فشار رقابت تحصیلی نفس‌گیر است و در برخی دیگر مبارزه با فقر و یا دغدغه امرار معاش، نوجوانان استان فارس نیز همان نیاز اساسی را دارند؛ نیاز به دیده شدن و اهمیت دادن به رویاهایشان. پیام مشترک نوجوانان در تمام نقاط دنیا این است که «من اینجا هستم، مرا ببین!»
نوجوانان امروز؛ شگفت‌انگیزان دوران
توانایی این نسل شگفت‌انگیز برای سرعت بخشیدن به تغییرات، نه با قدرت فیزیکی، بلکه با قدرت شبکه‌ای و ایده‌پردازی ممکن است. آن‌ها اولین نسلی هستند که توانایی دسترسی به مخاطب جهانی را دارند و می‌توانند یک ایده را در عرض ۴۸ ساعت به یک حرکت اجتماعی تبدیل کنند.
نوجوانان فارسی، پلی میان سنت‌های غنی استان و فناوری‌های نوین هستند؛ آن‌ها مفاهیم پیچیده را برای نسل‌های پیشین ترجمه می‌کنند و همزمان، با انرژی جوانی یادآوری می‌کنند که ایستادن به معنای عقب‌ماندن است.
روز ارزشمند نوجوان، روز پذیرش مسئولیت فعلی است. این نسل، موتور محرکه امروز جامعه شیراز و فارس است. وظیفه ما، برداشتن موانع سر راه این موتور محرک و فراهم کردن سوخت لازم برای حرکت رو به جلو است.
سرعت یادگیری و انعطاف‌پذیری ذهنی بزرگترین مزیت نوجوانان
به مناسبت روز نوجوان به سراغ این نسل شگفت‌انگیز در شیراز رفتیم و با آنان به گفتگو پرداختیم.
شادی خوش‌نیت ۱۵ ساله در گفتگو با خبرنگار مهر، بزرگترین دارایی خود را سرعت یادگیری و انعطاف‌پذیری ذهنی دانست و گفت: من قدرت پردازش و تصمیم‌گیری دارم و بیش از آنکه نیازمند نصیحت مداوم پدر و مادرم باشم، نیازمند درک متقابل هستم، و برایم این سوال مطرح است که بزرگ‌ترها احساس می‌کنند ما نوجوانان معلول ذهنی هستیم.
امیرعلی دهقانی ۱۸ ساله که خود را ورزشکار و بسیار با انرژی می‌داند در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: پدر و مادر مدام گلایه دارند که چرا زمان زیادی را با موبایل سرگرم هستم، اما هیچ وقت به این موضوع توجه ندارند که ما نسل تکنولوژی هستیم و نمی‌توانیم از آن دور بمانیم و تنها راه دور شدن از فضای مجازی با برنامه‌ریزی و تفریح کردن میسر است.
وی ادامه داد: کمبود فضاهای ورزشی برای تخلیه انرژی، من را به سمت فضای مجازی سوق می‌دهد. مقصر والدین نیستند، مسئولانی هستند که به نوجوانان و نیازهایشان توجهی ندارند. در استان فارس ورزش کردن بسیار گران است و این تنها یک نمونه از بی‌توجهی به قشر ما است.
نوجوانان نیاز به نقشه راه قابل اعتماد دارند
فریماه دانشور ۱۷ ساله نیز در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: درگیر پروژه‌های علمی مدرسه و برنامه‌ریزی برای کنکور هستم. اما صادقانه بگویم، بزرگترین مسئله‌ای که مدام به آن فکر می‌کنم، نه فرمول فیزیک، بلکه افق پیش رویم است. بزرگترین چالش، نه سختی درس خواندن، بلکه عدم وضوح بهای این سختی‌ها است.
وی ادامه داد: ما نسل تلاش هستیم؛ هر مدال علمی، هر پروژه نرم‌افزاری که می‌سازیم، با این امید انجام می‌شود که روزی بتوانیم در این سرزمین نقش بسازیم. اما وقتی به آینده شغلی نگاه می‌کنیم، دیوار بلندی از ابهام اقتصادی و اجتماعی می‌بینیم. آیا تخصص من در سال‌های آینده بازار خواهد داشت؟ آیا تلاش امروز من تضمینی برای یک زندگی باثبات فردا خواهد بود؟ این سوالات شب و روز را از من گرفته است.
دانشور ادامه داد: ما نیاز به تضمین نداریم، ما نیاز به نقشه راه قابل اعتماد داریم. سیستمی که بگوید، اگر توانمندی‌هایتان را در این مسیر پرورش دهید، جامعه برای شکوفایی شما جا دارد و برای تخصصتان ارزش قائل است. ما باید بدانیم که نتایج زحماتمان صرف زیرساختی خواهد شد که خودمان در آن سهیم خواهیم بود.
این نوجوان دغدغه‌مند تصریح کرد: ما از والدینمان نه فقط حمایت مالی، بلکه حمایت روحی برای ریسک‌پذیری می‌خواهیم. فضایی که در آن شکست خوردن در یک راه، پایان راه نباشد، بلکه یک درس اجباری برای رسیدن به موفقیت‌های بزرگ‌تر تلقی شود. ما در عصر اتصال زندگی می‌کنیم. فضای مجازی یک ابزار فوق‌العاده برای یادگیری است اما بزرگترین خطر، غرق شدن در همین فضا است. هدف، استفاده از فناوری است، نه اسیر شدن در آن.
این گفتگوها نشان می‌دهد که نوجوانان فارسی، خود را نه مصرف‌کننده صرف، بلکه به‌عنوان تولیدکننده می‌بیند که تنها منتظر فرصت برای اجراست. با توجه به همین سخنان گفتگویی با محبوبه فلاح، کارشناس روانشناسی داشتیم.
روز نوجوان، فرصتی برای بازتعریف رابطه جامعه و نسل آینده
محبوبه فلاح، کارشناس روانشناسی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: معتقدم روز نوجوان نباید صرفاً فرصتی برای تبریک‌های کلیشه‌ای باشد، بلکه باید نقطه‌عطفی برای یک بازنگری عمیق در نحوه تعامل جامعه با نسل نوظهور باشد. نوجوانان استان فارس، با دغدغه‌های خاص خود، تلاقی میراث کهن شیراز و جهان شتابان دیجیتال هستند و این مهم نیازمند رویکردی مبتنی بر پذیرش همکارانه است، نه صرفاً نصیحت از بالا به پایین.
وی ادامه داد: آنچه از مشاهدات ما برمی‌آید، این است که بزرگترین مانع برای شکوفایی استعدادهای درخشان این نسل، ترس از قضاوت و شکست است. سیستم آموزشی باید از الگوی تلقین محتوا فاصله بگیرد و به سمت رفع کنجکاوی نوجوانان حرکت کند. نوجوان به دنبال این نیست که بداند چه چیزی درست است، بلکه می‌خواهد چرا و چگونه را کشف کند. آموزش باید محیطی فراهم کند که کنجکاوی به‌مثابه یک منبع ارزشمند تلقی شود. ما باید عمداً فضایی امن برای شکست در پروژه‌های کوچک ایجاد کنیم. این شکست‌های کوچک، نقش واکسن روانی را ایفا می‌کنند و ترس از اقدام کردن را از بین می‌برند، زیرا شکست امروز نوجوان، می‌تواند مانع از بروز خطاهای بزرگ‌تر در تصمیم‌گیری‌های آینده مدیریتی و اجتماعی او شود.
این روانشناس افزود: نوجوانان با درک عمیقی از بحران‌ها، ابزارهای فکری برای ارائه راه‌حل‌های نوآورانه دارند. پذیرش آن‌ها به عنوان مشاور، اعتماد به نفس آن‌ها را افزایش داده و مشارکت واقعی را به ارمغان می‌آورد. این نسل خود را نماینده آینده شهر می‌دانند بنابراین باید صدای آن‌ها شنیده شود.
فلاح تأکید کرد: جامعه‌ای که از شکست‌های کوچک نوجوانانش استقبال کند، تضمین می‌کند که شهروندان قوی و جسوری برای فردای خود تربیت کرده است.
نوجوانان امروز، مظلومان میدان جنگ فرهنگی هستند
کاظم اسماعیلی‌شعار، مسئول بسیج دانش‌آموزی فارس نیز در گفتگو با خبرنگار مهر تصریح کرد: نوجوان کنونی در اوج بمباران ضد فرهنگی دشمن رها شده است. مظلومیت بالاتر از این نیست که ما برای این نسل برنامه‌ای تداعی نکرده‌ایم، از حرف، نظر و ایده خود دانش‌آموز استفاده نکرده‌ایم و او را در اوج بمباران ضد فرهنگی رها کرده‌ایم. اگر تبعاتی از جنگ دشمن در او دیده می‌شود، نباید او را مقصر دانست، بلکه تقصیر ماست که او را رها کرده‌ایم.
وی بر توانایی‌های ذاتی این نسل تأکید کرد و گفت: دانش‌آموز امروزی به شدت با استعداد است. کسب مدال‌های المپیادهای علمی و کسب رتبه‌های برتر در هوش مصنوعی و محاسبات ذهنی و نجوم، نمونه‌هایی از این استعداد است. قدرت تحلیل و سرعت یادگیری بالای آن‌ها در تکنولوژی ستودنی است.
هویت بسیج دانش‌آموزی در تربیت نسلی در تراز شهید فهمیده خلاصه می‌شود
مسئول سازمان بسیج دانش‌آموزی فارس، در ادامه سخنان خود با تأکید بر هویت‌بخشی به نسل امروز از طریق الگوبرداری از شهدایی چون شهید فهمیده، رسالت اصلی را تربیت نسلی هم‌تراز با شهید فهمیده‌ها در مدارس عنوان کرد.
اسمیلی‌شعار با بیان اینکه هویت این سازمان از شهید حسین فهمیده نشأت گرفته است، مأموریت اصلی بسیج دانش‌آموزی را تربیت دانش‌آموزانی در تراز و جایگاه این شهید بزرگوار در مدارس دانست.