خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: از آئین‌های معروفی که از دیرباز در مازندران برگزار می‌شود، آئین صبح رو سیاه، صبح صادق یا صبح زارزاره است، که هرساله صبح عاشورا پیش از برآمدن آفتاب در برخی از مناطق استان برگزار می‌شود.
این آئین که در روستاها و در برخی شهرهای مازندران پس از نماز صبح روز عاشورا و پیش از بر آمدن آفتاب برگزار می‌شود. مرثیه معروف این آئین، شماتت خورشید است که چرا طلوع می‌کنی؛ در حالی که قرار است امروز حسین (ع) و فرزندانش به شهادت برسند:
«ای صبح روسیاه، ز چه می‌شوی سفید
امروز حسین فاطمه اینجا شود شهید»
مردم از صبح با ناله و زاری به طلوع صبح می‌گویند که چگونه طلوع می‌کنی وقتی امروز حسین (ع) شهید می‌شود.
قرائت مرثیه‌ها و نوحه‌ها به یاد عاشورای سال ۶۱ هجری قمری از طلوع فجر و آغاز روز، اندوه‌بار و سوزناک است چراکه در ظهر چنین روزی سرور آزادگان جهان در بیابان کربلا به شهادت رسیده است.
این آئین تا برآمدن آفتاب ادامه دارد و آن‌گاه سوگواران جهت صرف صبحانه به خانه‌ها یا تکایای گوناگون می‌روند و پس از آن خود را آماده انجام آئین ظهر عاشورا می‌کنند.
مردم این دیار و بسیاری از جای جای این استان در غم از دست دادن امام حسین (ع) و یارانش نالان و عزادار بوده و شب عاشورا تا صبح در تکایا بیدار می‌مانند و در غم سرور آزادگان و شهیدان سوگواری می‌کنند و قبل از اذان صبح هر یک از هیئت‌ها در کوچه و معابر به راه افتاده و نوحه‌خوانی می‌کنند و مضمون همه نوحه‌ها شهادت امام حسین (ع) در روز عاشورا است.
این آئین سنتی در روستای گالش محله رامسر نیز به نام زارزاره معروف است، مردم عزادار منطقه در روستای گالش محله رامسر صبح عاشورا پس از اذان و اقامه نماز مراسم سنتی زارزاره را برگزار می‌کنند.
مراسم سنتی زارزاره به معنی گریه و زاری در رثای امام حسین (ع) و ۷۲ تن از یارانش است که طبق سنتی حدود ۱۰۰ ساله صبح عاشورا در جوار امامزاده سید محمد گالش محله و گلزار شهدای این روستا برگزار می‌شود.
آئین سنتی زارزاره همه ساله سحرگاه عاشورا پس از اذان صبح و اقامه نماز صبح عاشورا در روستای گالش محله، مرکز دهستان چهل شهید واقع در خیابان میرزاکوچکخان برگزار می‌شود.
در این مراسم مداحان قدیمی و پیرغلامان اباعبدالله به روضه خوانی و مداحی پرداخته و زن و مرد با چرخیدن به گرد امامزاده، گلزار شهدا و همچنین سینه زنی بر قبور رفتگان به عزاداری می‌پردازند.
سنت صبح خوانی در صبح روز عاشورا برگزار می‌شود و عزاداران امام حسین (ع) که معمولاً در شب عاشورا تا صبح بیدار می‌مانند و به عزاداری می‌پردازند قبل از اذان صبح با به راه انداختن دسته‌ها و اشعاری همچون «ای صبح چرا امروز طلوع می‌کنی، امروز حسین سر از تن جدا می‌شود شهید نینوا» را سر می‌دهند و این هیأت دسته روی دوباره به مکان عزاداری خودشان برگشته و با خواندن نماز صبح به خانه‌های خود برمی گردند.
مراسم شام غریبان
مراسم شام غریبان در شامگاه عاشورا برگزار می‌شود و همراه هیأت‌های عزاداری لشکر یزیدبن معاویه یک نفر یا عده‌ای از نوجوانان را به یاد اسرای کربلا در بند می‌کشند و در جلوی هیأت حرکت داده و افراد در پشت این اسرا با خواندن نوحه و با در دست داشتن شمع‌ها و سینه زنی و زنجیر زنی و توزیع نذورات به عزاداری می‌پردازند.
قوم بنی اسد
تشکیل قوم بنی اسد سه روز بعد از روز عاشورا از آئین‌های بسیار حزن انگیز است که همچنان در برخی از شهرهای مازندران برگزار می‌شود. در این مراسم زنان با تاسی از قوم بنی اسد برای تدفین اجساد شهدای کربلا وارد قتلگاه می‌شوند و به دلیل اینکه نتوانستند سالار شهیدان را یاری رسانند با سر دادن شیون و گریه و زاری ابراز پشیمانی می‌کنند و برسر و سینه‌ها زده و به عزاداری می‌پردازند.
از ویژگی‌های عزاداری ماه محرم در مازندران، وجود سقانفار و تکیه در این استان برای برپایی عزای پسر فاطمه (س) است.
وجود تکایا در کنار حسینیه‌ها و مساجد از جمله ویژگی‌های خاص این منطقه به شمار می‌روند که عزاداری اباعبدالله الحسین (ع) در آنجا انجام می‌شود. این تکایا دارای حسینیه‌ای با چندین اتاق بوده و قدمت برخی از آنها مانند تکیه اوجی‌آباد به بیش از ۱۰۰ سال می‌رسد.
سقانفار نیز ساختمانی دو طبقه ساخته شده از چوب و الوار شبیه‌ترین معماری به معماری بومی و سنتی مازندران بوده که بخش عمده‌ای از عزاداری‌ها در آن انجام می‌شده است.
امروز بسیاری از سقانفارها در روستاهای مازندران دست نخورده باقی مانده که معروف‌ترین و قدیمی‌ترین آنها در روستاهای بابل و آمل قرار دارند.