تعطیلی سراسری فردای شب یلدا / یکم دی تعطیل رسمی شد؟ | ایران مدلبز

به گزارش اقتصاد آنلاین ، در روزهای نزدیک به شب یلدا، خبرهایی در خصوص تعطیلی شب یلدا از سوی برخی رسانه ها مطرح شد اما این مطالب بیشتر ترکیبی از یادداشت‌های رسانه‌ای مانند روزنامه خراسان و کارزارهای مطالبه‌گری مردمی برای تعطیلی رسمی یکم دی‌ماه هستند، نه اعلام رسمی تعطیلی سراسری.

ریشه مطالبه تعطیلی فردای شب یلدا

تعطیلی فردای شب یلدا را نمی‌توان فقط به‌عنوان یک تصمیم اداری یا امتیازی تقویمی فهم کرد. این تعطیلی، پیش از آن‌که یک اقدام اجرایی باشد، یک پیام مهم و پر از همدلی است؛ پیامی که به جامعه می‌گوید: «خستگی‌تان دیده شده و حق دارید گاهی، بدون اضطرابِ فردا، کنار هم بمانید.» در شرایطی که بخش بزرگی از مردم احساس می‌کنند فشارها فقط انباشته می‌شوند و کمتر جایی برای مکث رسمی وجود دارد، همین پیام نمادین می‌تواند معنا پیدا کند.

 اهمیت سلامت روان و سرمایه اجتماعی

طبیعی است که هر تعطیلی، تبعات اقتصادی دارد. اما مسئله این‌جاست که در جامعه ما که پر از تلخ‌کامی است، نباید هزینه را فقط با معیارهای مالی سنجید و شاخص‌های روانی و اجتماعی هم معیار مهمی هستند. تجربه‌ زیسته بحران‌های اخیر نشان داده است که فرسایش روانی، در بلندمدت هزینه‌هایی به‌مراتب سنگین‌تر به جامعه تحمیل می‌کند؛ از کاهش انگیزه و بهره‌وری گرفته تا تضعیف سرمایه‌ اجتماعی. درمقابل همدلی و با هم بودن به مراتب زمینه را برای تاب‌آوری شرایط فراهم می‌کند.

دفاع از تقویم زنده و سیال

دفاع از تعطیلی فردای یلدا، درنهایت دفاع از این ایده است که تقویم باید زنده و سیال باشد و بازتاب‌دهنده‌ شرایط و نیازهای امروز جامعه. تقویمی که نشان دهد سیاست‌گذاری فقط معطوف به مدیریت بحران‌ها نیست، بلکه برای حفظ حال خوب، استراحت روانی و شادی مشروع مردم هم برنامه دارد. ضمن این‌که اگر تقویم رسمی نتواند با نیازهای واقعی جامعه همراه شود و همین‌طور ایستا بماند، فاصله‌ نمادها با زندگی روزمره بیشتر می‌شود.

دلایل اصلی حامیان تعطیلی سراسری فردای شب یلدا

حامیان ایده «تعطیلی سراسری فردای شب یلدا» روی یک گزاره اصلی دست می‌گذارند: یلدا یک شب خانوادگیِ دیرهنگام است؛ بخش زیادی از مردم تا دیر وقت بیدار می‌مانند، دید و بازدید دارند یا برای دیدار خانواده سفر می‌کنند. نتیجه طبیعی‌اش این است که روز بعد، جامعه با کم‌خوابی و خستگی عمومی روبه‌روست. در یادداشت منتشرشده، تعطیلی فردای یلدا نه صرفاً یک امتیاز اداری، بلکه «پیام همدلی» توصیف شده؛ پیام اینکه «خستگی دیده شده» و جامعه حق دارد گاهی بدون اضطراب فردا، کنار هم بماند.

 تبعات اقتصادی و راه‌حل‌های میانه

مهم‌ترین نقطه مقابلِ این ایده، دغدغه اقتصادی است: کاهش یک روز کاری در بخش‌های دولتی و خصوصی، احتمال عقب افتادن برخی خدمات، هزینه برای کسب‌وکارهایی که به چرخه روزانه وابسته‌اند. اما حتی در همان یادداشت هم پذیرفته می‌شود که تعطیلی تبعات اقتصادی دارد؛ اختلاف در این است که موافقان می‌گویند «هزینه را فقط مالی نبینیم». در عمل، اگر روزی تصمیمی به سمت تعطیلی سراسری برود، معمولاً راه‌حل‌های «میانه» هم مطرح می‌شود: مانند شناورسازی یا تأخیر در شروع کار ادارات، که در برخی کارزارهای مرتبط هم پیشنهاد شده است.

مسیر رسمی شدن تعطیلی یکم دی

کارزارهایی که شکل گرفته‌اند دقیقاً یک مطالبه مشخص دارند: تعطیلی رسمی روز یکم دی‌ماه به مناسبت فردای شب یلدا. در متن کارزار، انگیزه‌ها «حفظ آیین»، «فرصت برای دیدار خانواده» و «برنامه‌ریزی بهتر» عنوان شده است. اما تبدیل شدن یک روز به «تعطیل رسمی» معمولاً نیازمند طی شدن مسیرهای قانونی و تصمیم‌گیری در سطح سیاست‌گذاری است. به همین دلیل، بسیاری از این مطالب فعلاً در حد «مطالبه» هستند و نه «ابلاغ».

 تفاوت تعطیلی با تغییر ساعت کاری

این نکته برای مخاطب مهم است: تعطیلی سراسری یعنی تعطیل شدن کامل فعالیت‌های اداری (و گاهی آموزشی) در یک روز مشخص. تغییر ساعت کاری یعنی فعالیت برقرار است، اما ساعات شروع/پایان تغییر می‌کند یا شناور می‌شود. در روزهای اخیر، خبر «بخشنامه تغییر ساعت کاری ادارات از اول دی» به صورت گسترده منتشر شده است. این خبر، به‌تنهایی به معنای تعطیلی سراسری فردای شب یلدا نیست؛ اما چون تاریخ‌ها نزدیک است، در فضای مجازی با هم قاطی می‌شوند.

 سناریوهای محتمل برای تعطیلی فردای شب یلدا در صورت اجرا

اگر فرض کنیم سیاست‌گذار بخواهد به مطالبه «تعطیلی سراسری فردای شب یلدا» پاسخ دهد، چند سناریو محتمل‌تر از بقیه است: سناریو اول: تعطیلی رسمی یکم دی (در بلندمدت و در چارچوب تقویم). سناریو دوم: تعطیلی موردی در همان سال (با مصوبه یا اعلامیه مشخص). سناریو سوم: تأخیر شروع کار ادارات/شناورسازی ساعات برای کاهش فشار کم‌خوابی (پیشنهادی که در برخی کارزارها هم آمده است). سناریو چهارم: تعطیلی محدود فقط برای بخشی از دستگاه‌ها یا در برخی استان‌ها (کمتر محتمل برای «سراسری»).

خواسته دقیق مردم از کارزارها

کارزار «درخواست تعطیلی رسمی فردای شب یلدا» به‌روشنی می‌گوید مردم دنبال این هستند که بتوانند «بهتر برنامه‌ریزی کنند»، «آیین یلدا را کامل‌تر برگزار کنند» و «با خیال آسوده‌تر کنار خانواده باشند». در یک کارزار دیگر نیز گزینه جایگزین مطرح شده: اگر تعطیلی رسمی ممکن نیست، حداقل «شروع کار با تأخیر» اجرا شود. خلاصه روشن است: فعلاً آنچه به صورت مستند منتشر شده، یادداشت رسانه‌ای و کارزار مطالبه‌گری است. خبرهای مربوط به تغییر ساعت کاری ادارات از اول دی وجود دارد، اما این موضوع جدا از «تعطیلی سراسری فردای یلدا» است. اگر قرار باشد «تعطیلی سراسری» رسمی شود، باید اطلاعیه شفاف و قابل استناد از مراجع رسمی منتشر شود.