خبرگزاری مهر، گروه جامعه؛ شهریور ما سال ۱۴۰۳ معاونت زنان و خانواده رئیس جمهور با ریاست زهرا بهروز آذر آغاز به کار کرد. وی در این ماه به اعلام رویکردها و اهداف این معاونت پرداخت. در آن زمان برخی مباحث مربوط به جمعیت نیز مطرح بود.
سرمایه معنوی عمیق راهپیمایی اربعین برای کودکان
زهرا بهروز آذر معاون زنان و خانواده ریاست جمهوری با بیان اینکه راهپیمایی اربعین حسینی علاوه بر اینکه یک رویداد معنوی است، باعث افزایش تاب آوری شرکت کنندگان در این مسیر نیز می‌شود، اظهار کرد: یکی دیگر از مسائل زیبا در راهپیمایی اربعین حسینی، خیر و نیکی است که در این مسیر اتفاق می‌افتد، در این راهپیمایی تعداد زیادی از افراد را می‌بینیم که می‌خواهند به همنوعان خود بدون هیچ گونه توقعی خیر و نیکی کنند و این تجربه‌ای است که در هیچ نقطه زمین از لحاظ زمانی و مکانی امکان تجربه آن وجود ندارد.
وی در یک برنامه رادیویی تصریح کرد: مسیر راهپیمایی اربعین یک مسیر دوستدار کودک است و می‌بینیم که هر ساله برنامه‌های خوبی برای کودکان از سوی موکب‌ها برنامه‌ریزی می‌شود و در این ارتباط مهم است که پدر مادرها نیز در این راهپیمایی بیشتر به فکر فرزندانشان باشند تا این راهپیمایی به خاطره‌ای به یاد ماندنی و شیرین در اذهان آنها تبدیل شود.
افزایش سهم زنان در دولت پیگیری می‌شود
زهرا بهروز آذر، معاون امور زنان و خانواده رئیس جمهور در خصوص پیگیری وعده رئیس جمهور برای افزایش سهم زنان در هیأت دولت گفت: رئیس جمهور و اعضای شورای راهبری، دولت را فقط هیأت وزیران در نظر نگرفته بودند. افزایش تعداد حضور زنان در دولت پیگیری می‌شود.
وی افزود: تاکنون خانم شینا انصاری رئیس سازمان محیط زیست، خانم فرزانه صادق در جایگاه وزارت راه و شهرسازی و بنده به عنوان معاون امور زنان و خانواده رئیس جمهور، سه نفر خانمی هستیم که در کابینه حضور داریم و ان‌شاءالله اخبار خوشی در روزهای آتی خواهیم داشت.
بهروزآذر همچنین اظهار داشت: تأکید رئیس جمهور و معاون اول به تمام وزیران است که در ترکیب شورای معاونین خودشان حتماً از ظرفیت زنان و جوانان و اقوام استفاده شود؛ در این مسیر پیشنهاد شده است، مشابه فرایند معرفی وزرا، کارگروه‌های تخصصی در دستگاه‌ها ایجاد و فرایند انتصابات به صورت تخصصی و مبتنی بر شایستگی‌ها صورت گیرد.
سقط سالانه ۲۰ هزار جنین برای یافتن ۱۰۰۰ جنین ناسالم
انسیه کتابچی معاون وقت برنامه‌ریزی پایش و ارزیابی عملکرد دبیرخانه ستاد جوانی جمعیت در خصوص حذف غربالگری و سقط‌های پزشکی جنین در قانون جوانی جمعیت و افزایش احتمال تولد نوزاد ناسالم گفت: ماده ۵۳ قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت به دنبال حذف غربالگری‌ها نیست بلکه به دنبال استانداردسازی غربالگری‌ها است. غربالگری در ذات خود به‌معنای یافتن مشکل در جمعیت هدف است. یعنی غربالگری ۳ ماهه اول می‌آید و به دنبال ناهنجاری ژنتیکی بین مادران باردار می‌گردد.
وی در ادامه گفت: از ۱ میلیون غربالگری با مثبت کاذبی که بعضی از آزمایشگاه‌های غیر استاندارد هم داشتند به صورت میانگین در سال به ۱۵۰ هزار نفر می‌گفتیم شما های‌ریسک هستی. درحالی‌که در طول یک سال بدون هیچ غربالگری فقط ۱۰۰۰ بچه با ناهنجاری ژنتیکی به دنیا می‌آید. یعنی به ۱۴۹ هزار نفر برچسب بی‌جا می‌زنیم. از این خانواده‌ها این ۱۰۰ هزار نفر هزینه‌های هنگفتی می‌دادند که بفهمند بچه‌شان سالم است یا نه. برخی در آن آزمایش تهاجمی آمینوسنتز بچه‌شان را از دست می‌دادند. ۲۰ هزار نفر بچه که اکثراً سالم بودند را سقط می‌کردند در حالی که از کل ۱۵۰ هزار مورد در بدترین حالت فقط ۱۰۰۰ کودک ناسالم متولد می‌شد. بقیه هم که می‌خواستند به هر قیمتی بچه را نگه دارند تا روز زایمان استرس می‌کشیدند و عمدتاً هم سالم بودند.
اجرای ۳۵ درصدی قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت
کتابچی در رابطه با میزان پیشبرد قانون بیان کرد: اگر به نسبت سایر قانون‌های کشور محاسبه کنیم در خصوص قانون جوانی جمعیت خیلی خوب کار کردیم. قوانینی داریم که ۱۰ تا ۱۵ سال خاک می‌خورند و حتی ۵ درصدش هم اجرا نشده‌اند. ولی با توجه به اینکه فقط ۳ سال از ابلاغ این قانون می‌گذرد نزدیک به ۳۰ الی ۳۵ درصد از این قانون اجرا شد.
معاون برنامه‌ریزی و پایش ستاد ملی جوانی جمعیت در خصوص اظهاراتی در فضای مجازی مبنی بر پر هزینه بودن طرح گفت: اولاً همه قانون نیازمند اعتبار نیست. ما ۱۷۰ حکم داریم که ۴۵ تای آن نیاز به اعتبار جدید دارند. در برخی موارد دستگاه‌ها کارشان را انجام می‌دهند و فقط اولویت یا شکل آنها عوض می‌شود. یعنی یکسری موارد جزو وظیفه ذاتی دستگاه‌ها است که اولویت‌هایشان تغییر داده می‌شود.
آمار جمعیت ایران ۸۶ میلیون نفر است نه ۹۱ میلیون!
محمد جواد محمودی رئیس مؤسسه تحقیقات جمعیت در نشست خبری با موضوع آخرین تحولات جمعیتی کشور ضمن اعلام برخی آمار جهانی منتشر شده در سازمان ملل در حوزه جمعیت گفت:
برای پیش‌بینی و برآورد جمعیت یک کشور عدد جمعیت حاصل از سرشماری به عنوان پایه سالانه، عدد نرخ باروری و همچنین میزان امید به زندگی در آن کشور لازم است تا بتوان میزان جمعیت در سال‌های بعد را به درستی و نزدیک به واقعیت تخمین زد.
وی افزود: جمعیت ایران بر مبنای سرشماری جمعیت سال ۹۵ حدود ۷۹ میلیون نفر بوده است که بر اساس این پایه جمعیت ۷۹ میلیونی و نرخ باروری ۱.۶ درصد، و عدد امید به زندگی ۷۶ در ایران جمعیت کشور در سال جاری حدود ۸۶ میلیون نفر برآورد می‌شود. این در حالی است که برخی مؤسسات خارجی وابسته به سازمان ملل جمعیت ایران را در حدود ۹۱ میلیون نفر اعلام کرده‌اند. علاوه بر این در چند سال اخیر حدوداً سالی ۶۰۰ هزار نفر به جمعیت ما اضافه شده است اگر همین تعداد را از سال ۹۵ تا ۱۴۰۳ سالانه به جمعیت بیفزاییم نهایتاً جمعیت ما ۸۶ میلیون نفر می‌شود.
نرخ باروری در کشور پایین‌تر از سطح جانشینی است
علی اکبر محزون مدیر کل سابق دفتر جمعیت و سرشماری مرکز آمار ایران با اشاره به بحث شاخص باروری کل گفت: متوسط تعداد فرزندی که به ازای هر خانم به دنیا می‌آمد در چند دهه قبل بین ۶ تا ۷ فرزند بود. یک سطحی داریم به اسم سطح جانشینی جمعیت که اگر دو فرزند جایگزین پدر و مادر شوند می‌گوئیم جایگزینی جمعیت اتفاق افتاده و لب مرز است. ۰.۱ هم به دلیل احتمال مرگ و میر فرزندان اضافه می‌شود بنابراین سطح جانشینی در دنیا ۲.۱ است. نرخ باروری ما از این سطح جایگزینی و خط قرمز هم عبور کردیم و پایین‌تر هستیم.
وی در ادامه گفت: از این حدود ۲ فرزند حتی کمتر حدود ۱.۶ فرزند به ازای هر خانم ایرانی در کشور داریم. این یعنی ما در سال‌های بعد جایگزینی جمعیت را نخواهیم داشت و جمعیت میان‌سال سن سالمندی را رد می‌کند و ساختارهای اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی باید برای آن آمادگی داشته باشند.
شیب نزولی تعداد موالید سالانه متوقف شده است
محزون در ادامه گفت: در فضای مجازی یک سری بحث‌های سطحی اتفاق می‌افتد که واقعاً تحلیل کارشناسی نیست. مثلاً مطرح می‌کنند که آمار میزان تولد در سال ۱۴۰۱ از ۱ میلیون و ۷۵ هزار به ۱ میلیون و ۵۷ هزار در سال ۱۴۰۲ رسید. پس این قانون به درد نمی‌خورد و نتوانست خوب کار کند در حالی که این نوع تحلیل درست نیست.
وی در ادامه به میزان پیشرفت قانون اشاره کرد و اظهار داشت: آمار موالید ما در ۱۵ استان افزایشی بود. عدد کل در کشور به تنهایی کافی نیست. شیب نزولی شدید موالید متوقف شد. نکته بعدی درباره سهم فرزندان سوم و چهارم در این آمار است. طبق آمار سه ماهه نخست امسال آمار فرزندان سوم روند افزایشی داشته است.
محزون همچنین بیان کرد: مثلاً در سال ۱۴۰۰ این آمار ۱۵.۵ درصد بود. در سال ۱۴۰۱ به ۱۶.۵ درصد و در سال ۱۴۰۲ به ۱۷.۸ درصد و در همین ۳ ماهه نخست امسال ۱۸.۳۷ درصد رسید. این یک روند افزایشی بود. فرزند چهارم از سال ۱۴۰۰ به ترتیب میزان ۳.۸ درصد، ۴.۲ درصد، ۵.۲ درصد، ۵.۵۶ درصد و فرزند پنجم ۱.۳ درصد، ۱.۷ درصد، ۲.۱ درصد و ۲.۳۶ بوده است. این آمارهایی است که نباید چشم‌مان را روی آن ببندیم.
سقط ۱۰۰۰ جنین در روز از عوامل مهم کاهنده جمعیت
وی در خصوص سقط جنین گفت: ۳۴.۵۷ درصد از ولادت‌های کشورمان سقط جنین اتفاق می‌افتد. یعنی اگر حدوداً یک میلیون و ۱۰۰ هزارتایی میزان تولدها در کشور ما اتفاق بیفتد حدود ۳۸۵ هزار سقط در سال را این مدل برآورد می‌کند. حالا مدل‌های مختلف عددهای متفاوتی می‌دهند. روزی ۱۰۰۰ سقط جنین عدد کمی نیست. همین عدد را اگر بر تعداد تولد ما اضافه می‌شد دیگر دغدغه سطح جانشین با تولد نداشتیم.
ظرفیت‌های توسعه کسب‌وکار خانگی را افزایش می‌دهیم
زهرا بهروزآذر معاون امور زنان و خانواده رئیس جمهور با تاکید بر اینکه موضوع اشتغال خانگی از ظرفیت‌های جدی توسعه کارآفرینی و کسب‌وکار خانگی است، مطرح کرد: زنان تمایل دارند درآمدزایی کرده و کمک هزینه خانواده باشند که کیفیت و رفاه زندگی افزایش پیدا کند. تلاش ما بر این است که دو مسیر ایجاد و رشد کسب‌وکار خانگی را دنبال کنیم.
وی خاطرنشان کرد: توسعه کسب‌وکار خانگی سه منظر دارد؛ توسعه فردی، توسعه مهارت‌های کسب‌وکار و مهارت تکنولوژی. تمام تلاش ما بر این است که ظرفیت‌های توسعه اشتغال زنان را در این سه محور افزایش دهیم.
بودجه زنان و خانواده ۵ همت، پرداختی دستگاه‌ها ۱۲۰ میلیارد!
سارا فلاحی نماینده مجلس شورای اسلامی گفت: اکنون در فصل‌های مختلف برنامه‌های توسعه موضوع مشارکت زنان خصوصاً مشارکت اجتماعی آنها مطرح شده است، مثلاً فصل ۱۶ ماده ۷۹ و ۸۱ برنامه هفتم توسعه به موضوع زنان اختصاص یافته و بر لزوم ایجاد زیرساخت‌های شتاب‌دهی به حضور زنان در فعالیت‌های اجتماعی در حوزه کارهای خلاقانه، دانش بنیان‌ها در حوزه‌های مختلف تاکید شده است. اما اینکه تا چه میزانی قوانین مجلس را می‌توان اجرا کرد، باید بگویم امیدواریم به سرنوشت قوانین برنامه‌های توسعه دیگر دچار نشویم.
وی افزود: در بند ۹ ماده ۱۸ پیشنهاد شده است که یک درصد بودجه دستگاه اجرایی به حوزه زنان خانواده و جمعیت اختصاص پیدا کند و با جزئیات به عناوین مختلف اشاره کرده‌ایم. اجرای همین بند حدود ۵ تا ۶ هزار میلیارد تومان هزینه بر بود که در این زمینه جلسه‌ای در مجلس برگزار شد که کل دستگاه اجرایی طبق صحبت معاون اجرای معاون زنان رئیس جمهور شاید کمتر ۱۲۰ میلیارد از این پول محقق شده بود، متأسفانه دستگاه‌های اجرایی مخصوصاً در حوزه زنان و خانواده و جمعیت از اجرای قوانین حتی قانون‌هایی که در بودجه تعیین می‌شود نیز شانه خالی می‌کنند و آنها را به منصه ظهور نمی‌رسانند.
زنان در حکمرانی موفق و پایدار عاملان تغییر هستند
زهرا بهروز آذر معاون زنان و خانواده رئیس جمهور در مجمع زنان سازمان شانگهای تاکید کرد: عدالت، شفافیت و بهره‌گیری کامل از تمام ظرفیت‌ها، سه اصل اساسی حکمرانی موفق و پایدار برای حل چالش‌هاست. امروز زنان به عنوان نیمی از سرمایه فکری، تخصصی و انسانی جوامع نقش و اهمیت ویژه‌ای در شناسایی و رفع این چالش‌ها پیدا کرده‌اند. در این میان، نقش زنان نوآور و کارآفرین در همگانی شدن این باور حائز اهمیت است و زنان می‌توانند بازیگر اصلی و پیش‌برنده برای رسیدن به این هدف باشند.
وی افزود: ا تکیه بر توانایی‌های ذاتی‌مان در همدلی، همیاری و نوآوری، توانسته‌ایم موانع بسیاری را از پیش رو برداریم. امروز، با اطمینان می‌توانیم بگوییم که ما زنان عاملان تغییر هستیم و می‌توانیم با هم متعهد شویم که با استفاده از تمامی ظرفیت‌های خود، به ویژه در حوزه‌های فناوری، اقتصاد و سیاست، به بهبود زندگی همه انسان‌ها کمک کنیم تا دنیایی عادلانه‌تر، دوست داشتنی‌تر و پایدارتر داشته باشیم.
اسلام دارای غنی‌ترین الگوها در حوزه زنان و حقوق آنها
معاون رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده در نشست هم‌اندیشی بانوان بین‌الملل خاطر نشان کرد: اسلام یکی از غنی‌ترین الگوها را نسبت به زنان و حقوق آنها ارائه می‌دهد. زن در اسلام مظهر عشق و عظمت است و تاریخ پر از نمونه‌هایی از زنان قدرتمند و تأثیرگذار است که هم در زمینه‌های علمی و هم در زمینه‌های اقتصادی و اجتماعی نقش‌آفرینی می‌کنند.
وی با اشاره به اینکه اسلام دیدگاه‌های بسیار والا و منحصر به فردی درباره زنان دارد که متأسفانه اغلب نادیده گرفته می‌شود، گفت: اسلام به زنان حق مالکیت، حق تحصیل، و حق مشارکت در امور اجتماعی را داده است. در زمانی که در بسیاری از نقاط جهان، زنان از ابتدایی‌ترین حقوق محروم بودند، اسلام کرامت و عزت زن را به رسمیت شناخت.
وی افزود: ما باید تلاش کنیم تا این ارزش‌های والای اسلامی درباره زنان را به جهانیان معرفی کنیم. باید نشان دهیم که اسلام دین عدالت و احترام به کرامت انسانی است، نه دین تبعیض و ظلم.