خبرگزاری مهر، گروه استانها- مرجان فرهمند: با نزدیک شدن به شب یلدا بهعنوان یکی از آئینهای کهن و پررنگ فرهنگی ایرانیان، بازار اقلام خوراکی بهویژه آجیل، میوه و شیرینی، با افزایش تقاضا مواجه میشود؛ موضوعی که همواره حساسیت مردم و دستگاههای نظارتی را نسبت به قیمتها و نحوه عرضه کالاها افزایش میدهد.
در سالهای اخیر، نوسانات اقتصادی و کاهش قدرت خرید خانوارها سبب شده است که هرگونه افزایش قیمت در ایام مناسبتی، بیش از گذشته در کانون توجه افکار عمومی قرار گیرد و ضرورت مدیریت بازار و مقابله با سوءاستفادههای احتمالی، اهمیتی دوچندان پیدا کند.
شب یلدا بهعنوان مناسبت خانوادگی، نقشی فراتر از یک رویداد مصرفی دارد و برای بسیاری از خانوادهها نمادی از همدلی و دورهمی است؛ از همین رو، تأمین آرامش بازار در این ایام، بهطور مستقیم با رضایت اجتماعی و اعتماد عمومی گره خورده است.
تجربه سالهای گذشته نشان داده است که در نبود نظارتهای مؤثر، احتمال بروز تخلفاتی نظیر گرانفروشی، احتکار و اعلام قیمتهای نامتعارف افزایش مییابد و این مسئله میتواند فشار روانی و اقتصادی مضاعفی بر شهروندان تحمیل کند.
در چنین شرایطی، اجرای طرحهای نظارتی هدفمند و حضور فعال دستگاههای مسئول، بهویژه تعزیرات حکومتی، نقش مهمی در تنظیم بازار، حمایت از حقوق مصرفکنندگان و پیشگیری از اخلال در نظام توزیع کالاهای اساسی ایفا میکند.
برخورد قاطع تعزیرات با گرانفروشی شب یلدا در خراسان رضوی
سید مرتضی مدنی، مدیرکل تعزیرات حکومتی خراسان رضوی در گفتگو با خبرنگار مهر از اجرای طرح نظارتی ویژه بازار شب یلدا از ۱۵ آذرماه خبر داد و اظهار کرد: تعزیرات حکومتی با حضور رؤسای شعب در گشتهای مشترک، نظارت میدانی بر بازار را تشدید کرده و رسیدگی به تخلفات حوزه کالاهای اساسی و معیشتی مردم را خارج از نوبت و با قید فوریت در دستور کار قرار داده است.
مدیرکل تعزیرات حکومتی استان خراسان رضوی، با اشاره به آغاز طرح نظارتی ویژه شب یلدا بیان کرد: تعزیرات حکومتی از ۱۵ آذرماه با اجرای طرح تشدید نظارت بر بازار، در دو نوبت گشت مشترک و با حضور رؤسای شعب، کنترل و رصد بازار را بهصورت میدانی در دست گرفته است.
وی با تأکید بر جایگاه قانونی تعزیرات حکومتی افزود: دستگاههایی نظیر جهاد کشاورزی و صنعت، معدن و تجارت بهعنوان ضابطان تعزیرات در این طرحها همکاری دارند و پروندههای مرتبط با کالاهای اساسی، شکایات مردمی، گرانفروشی و احتکار، با قید فوریت در اداره کل تعزیرات حکومتی استان رسیدگی و اجرا میشود.
مدنی تصریح کرد: پلمب واحدهای متخلف، نصب پارچه تخلف بر سردر واحد صنفی و اعمال جریمههای نقدی سنگین، از جمله ابزارهای بازدارنده تعزیرات برای جلوگیری از تکرار تخلفات است و برخورد با متخلفان در چارچوب قانون، قاطع و بدون اغماض انجام خواهد شد.
مدیرکل تعزیرات حکومتی استان خراسان رضوی با اشاره به تشدید نظارتها در آستانه شب یلدا گفت: افزایش قیمت خودسرانه اقلام اساسی خوراکی از جمله آجیل، شیرینی، میوه، حبوبات، روغن، گوشت، قند و شکر بهصورت ویژه توسط تعزیرات حکومتی رصد میشود و بازرسیهای میدانی با همکاری سایر دستگاههای نظارتی در حال انجام است.
وی افزود: گزارشهای مردمی در این ایام خارج از تشریفات اداری و در اسرع وقت رسیدگی میشود و در موارد اصرار و تکرار تخلف، برخوردها شدیدتر و بازدارندهتر خواهد بود.
مدنی با ارائه آماری از عملکرد تعزیرات حکومتی استان اعلام کرد: از ابتدای سال جاری تاکنون، ۱۰ هزار و ۳۸۶ فقره پرونده گرانفروشی در تعزیرات حکومتی خراسان رضوی رسیدگی شده که منجر به صدور احکام محکومیت به میزان ۳ هزار و ۵۱۹ میلیارد و ۷۰۷ میلیون ریال شده است.
قیمت آجیل متناسب با کاهش ارزش ریال افزایش یافته است
جمال حسینی، رئیس اتحادیه صنف آجیل و خشکبار مشهد در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به افزایش ۸۰ تا ۸۵ درصدی قیمت آجیل نسبت به سال گذشته اظهار کرد: این افزایش ناشی از رشد نرخ ارز و کاهش ارزش پول ملی است و گرانفروشی سازمانیافتهای در بازار آجیل وجود ندارد؛ ضمن اینکه با تشدید بازرسیها در آستانه شب یلدا، نظارتها بهصورت مستمر در حال انجام است.
رئیس اتحادیه صنف آجیل و خشکبار مشهد با اشاره به وضعیت قیمتها در آستانه شب یلدا بیان کرد: بررسی آمارها نشان میدهد متوسط قیمت آجیل در آذرماه ۱۴۰۴ نسبت به آذرماه ۱۴۰۳ حدود ۸۰ تا ۸۵ درصد افزایش داشته که این میزان تقریباً برابر با رشد نرخ ارز در همین بازه زمانی است؛ بنابراین افزایش قیمتها ناشی از کاهش ارزش ریال بوده و نمیتوان آن را به گرانفروشی نسبت داد.
وی با بیان اینکه بخشی از محصولات آجیل و خشکبار وارداتی و بخشی صادراتمحور هستند، افزود: محصولی مانند پسته، حدود ۸۰ درصد تولیدش صادر میشود و قیمت آن بر اساس دلار تعیین میشود؛ تنها ۲۰ درصد از پسته تولیدی در داخل کشور مصرف میشود و طبیعی است که قیمت آن تابع نرخ ارز باشد.
حسینی درباره نظارتها تصریح کرد: بهصورت هفتگی گشتهای مشترک با بازرسان سازمان صمت داریم و در آستانه شب یلدا، تعداد بازرسیها افزایش یافته و جلسات هماهنگی مشترک برگزار شده است. بازار آجیل بهطور مستمر رصد میشود و با هرگونه تخلف برخورد خواهد شد.
رئیس اتحادیه صنف آجیل و خشکبار مشهد در توضیح اختلاف قیمت آجیل در سطح شهر گفت: آجیل مخلوط متعارف امسال در بازار مشهد از کیلویی حدود ۶۰۰ هزار تومان تا یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان عرضه میشود. تفاوت قیمتها بیشتر به نوع ترکیب، میزان استفاده از مغزها و درجه ظاهری محصولات مربوط است. بهعنوان مثال، استفاده از مغز پسته که قیمت آن بالای دو میلیون تومان است، قیمت نهایی آجیل مخلوط را افزایش میدهد.
وی در پاسخ به پرسشی درباره نقش دلالان در افزایش قیمتها گفت: قیمت آجیل و خشکبار بر اساس سه مؤلفه نرخ ارز، میزان تولید و عرضه و تقاضا تعیین میشود و نرخ دستوری یا یارانهای در این صنف وجود ندارد. واسطهها نمیتوانند بهتنهایی قیمت را بالا ببرند و بازار بر اساس عرضه و تقاضا تنظیم میشود.
حسینی با تأکید بر صرفه اقتصادی آجیل برای پذیرایی افزود: یک کیلو آجیل میتواند برای ۲۵ تا ۳۰ نفر مورد استفاده قرار گیرد که سهم هر نفر حتی در گرانترین حالت حدود ۴۰ تا ۴۵ هزار تومان میشود. در مقایسه با سایر اقلام پذیرایی، آجیل همچنان مقرون بهصرفهترین گزینه است و بیش از ۵۰ درصد کالاهای عرضهشده در آجیلفروشیها قیمتی زیر ۵۰۰ هزار تومان دارند.
رئیس اتحادیه صنف آجیل و خشکبار مشهد درباره آجیلهای اقتصادی ویژه اقشار متوسط و ضعیف جامعه نیز گفت: محصولات ارزانتر معمولاً از نظر ظاهری ریزتر هستند اما از نظر خاصیت و سلامت تفاوتی با نمونههای گرانتر ندارند. تفاوت اصلی در اندازه و ظاهر است، نه کیفیت تغذیهای.
وی با اشاره به نظارت بر سلامت و اصالت کالاها تأکید کرد: اتحادیه تنها بر واحدهای دارای پروانه کسب نظارت مستقیم دارد و به مردم توصیه میکنیم آجیل شب یلدا را از واحدهای پروانهدار تهیه کنند. در صورت مشاهده هرگونه تخلف، فروش کالای کهنه یا تقلبی، شهروندان میتوانند به اتحادیه مراجعه کنند تا موضوع بهطور کامل پیگیری شود.
مردم خواستار تداوم نظارتها تا پایان سال هستند
علی رضایی، یکی از شهروندان مشهدی در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به افزایش قیمت برخی اقلام شب یلدا اظهار کرد: واقعیت این است که مردم با بالا رفتن قیمتها تحت فشار قرار گرفتهاند، اما حضور گشتهای نظارتی و برخورد تعزیرات باعث شده بسیاری از فروشندگان از افزایش بیضابطه قیمتها خودداری کنند.
این شهروند مشهدی با اشاره به تجربه خرید خود در روزهای اخیر گفت: امسال در برخی واحدهای صنفی نظارت محسوستر بود و فروشندگان قیمتها را شفاف اعلام میکردند، هرچند هنوز در مواردی اختلاف قیمت مشهود است که انتظار میرود با متخلفان برخورد جدیتری صورت بگیرد.
وی تصریح کرد: وقتی مردم ببینند گزارش تخلفات واقعاً پیگیری میشود، اعتمادشان به بازار بیشتر میشود و احساس میکنند نظارتها فقط مقطعی یا تشریفاتی نیست، بهویژه در ایامی مثل شب یلدا که مصرف بالا میرود.
رضایی با قدردانی از برخورد تعزیرات حکومتی افزود: پلمب واحدهای متخلف پیام روشنی به بازار میدهد که گرانفروشی هزینه دارد و اگر این روند تداوم داشته باشد، فروشندگان منصف هم متضرر نخواهند شد.
این شهروند مشهدی تأکید کرد: انتظار مردم این است که این نظارتها فقط محدود به شب یلدا یا ایام خاص نباشد و تا پایان سال و حتی بعد از آن ادامه پیدا کند تا بازار به ثبات نسبی برسد.
شفافیت قیمتها مطالبه اصلی مردم در آستانه یلدا است
فاطمه احمدی، از خریداران بازار مشهد در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به گرانی اقلام خوراکی شب یلدا بیان کرد: افزایش قیمتها قابل انکار نیست، اما آنچه بیشتر مردم را آزار میدهد، نبود یک نرخ مشخص و تفاوت زیاد قیمتها در واحدهای مختلف است.
این شهروند مشهدی ادامه داد: وقتی برای خرید آجیل یا میوه به چند مغازه مراجعه میکنیم، قیمتهای کاملاً متفاوتی میشنویم و همین موضوع باعث سردرگمی مردم میشود؛ اگر نظارتها باعث شفافیت قیمتها شود، بخش زیادی از نارضایتیها کاهش مییابد.
وی با اشاره به نقش تعزیرات در کنترل بازار گفت: اقدام تعزیرات برای رسیدگی سریع به شکایات مردمی قابل تقدیر است و بسیاری از فروشندگان هم از این موضوع آگاه شدهاند که امکان تخلف بدون پیامد وجود ندارد.
احمدی افزود: مردم بهخوبی شرایط اقتصادی کشور را درک میکنند، اما انتظار دارند افزایش قیمتها منطقی و متناسب با واقعیت بازار باشد، نه بر اساس سلیقه فروشنده یا شرایط مقطعی.
این شهروند مشهدی خاطرنشان کرد: اگر گزارشهای مردمی بهطور جدی پیگیری شود و نتیجه آن به اطلاع مردم برسد، اعتماد عمومی بیشتر خواهد شد و بازار شب یلدا با آرامش بیشتری سپری میشود.
برخورد قاطع تعزیرات با گرانفروشی شب یلدا در خراسان رضوی
برخورد قاطع و قانونمند با گرانفروشی، مطالبهای جدی و فراگیر در آستانه شب یلدا است که نمیتوان آن را صرفاً به یک بازه زمانی محدود کرد. تشدید نظارتهای میدانی، رسیدگی فوری به گزارشهای مردمی و اعمال ابزارهای بازدارنده، این پیام روشن را به فضای بازار منتقل میکند که سودجویی و تخلف، هزینهبر بوده و نظام نظارتی در برابر آن مماشات نخواهد کرد.
در عین حال، شفافیت قیمتها و اطلاعرسانی دقیق، میتواند نقش مؤثری در کاهش تنشهای بازار و جلوگیری از شکلگیری انتظارات غیرواقعی ایفا کند و زمینه انتخاب آگاهانهتر را برای مصرفکنندگان فراهم سازد.
همراهی مردم با دستگاههای نظارتی، از طریق گزارش تخلفات و خرید از واحدهای صنفی مجاز، یکی از حلقههای تکمیلکننده چرخه نظارت است که میتواند اثربخشی اقدامات قانونی را بهطور ملموس افزایش دهد.تداوم نظارتها فراتر از ایام مناسبتی، تقویت انضباط بازار و حفظ حقوق مصرفکننده، ضرورتی اجتنابناپذیر برای ایجاد ثبات، آرامش اقتصادی و افزایش اعتماد عمومی است؛ مسیری که با عزم جدی دستگاههای مسئول و مشارکت مردم، دستیافتنی خواهد بود.