به گزارش خبرنگار خبرگزاری مهر، بیماریهای واگیر در دنیا و ایران سالیان سال است منجر به مرگ هزاران نفر شده است. قبل از انقلاب، بیماریهای واگیری همچون سرخک، سرخجه، کزاز و … سالیانه منجر به مرگ جمعیت بسیاری از کودکان و جمعیت فعال جامعه میشد.
بر اساس دادههای رسمی، پیش از واکسیناسیون عمومی در ایران، یکچهارم از کل مرگهای نوزادی به دلیل کزاز نوزادی بود. سالیانه بین ۱۵۰ تا ۵۰۰ هزار مورد سرخک در کشور رخ میداد و سهم قابل توجهی از کودکان بدلیل بیماریهای عفونی و واگیردار در ایران جان خود را از دست میدادند.
با شروع واکسیناسیون عمومی در ایران از ابتدای سال ۱۳۶۳ و توسعه برنامه واکسیناسیون که کم کم واکسنهای ایرانی نیز در این برنامه قرار گرفت، سهم قابل توجهی از مرگها و بیماریهای واگیر کاهش معنی داری پیدا کرد. بطوری که فقط در یک مقوله، واکسیناسیون سرخک توانست از ابتلای ۲۵۰-۳۰۰ هزار نفر و ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ مرگ سالیانه پیشگیری کند.
توسعه این برنامه ایمن سازی در سراسر ایران توانست پوشش اکثر ۱۴ واکسن روتین کودکان را به ۹۵ درصد برساند و بیش از ۲۰ سال است هیچ موردی از دو بیماری مهلک فلج اطفال و آبله در ایران گزارش نشود و به مرحله ریشه کنی این بیماری برسیم. در حالی که این بیماری هم اکنون در بسیاری از کشورهای دنیا وجود دارد.
بر اساس بررسیهای موسسه ژرفاش، مطالعات آماری دقیق نشان میدهد بخاطر ایمنیزایی بالای واکسنهای روتین، کشور ایران توانسته است در سالهای مختلف سند جهانی حذف سرخک و سرخجه را از نهادهای بین المللی بعنوان الگوی موفق سلامت دریافت کند. سندی که کمتر کشوری آن را دریافت کرده اند. این مهم و حذف و کنترل بسیاری از بیماریهای واگیر دیگر محقق نمیشد مگر با پوشش بالای واکسیناسیونهای جاری کودکان که اخیراً گروههای ضدواکسن اقدام به انتشار محتوای بی اساس و خلاف واقع برای ممانعت خانوادههای ایرانی از تزریق واکسن میکنند.
از سویی وظیفه حکمرانی حوزه واکسیناسیون است که با انتشار اطلاعات لازم نسبت به روشنگری اثربخشی و عوارض ناشی از واکسنها اقدام کند و از طرفی دیگر بایستی در فضای مشخص و قانونی با منتشر کنندگان شایعات و محتوای بی اساس درباره واکسیناسیون برخورد لازم صورت گیرد. دادههای وزارت بهداشت نشان میدهد حدود ۸۰ تا ۸۵ درصد از موارد سرخک کودکانی هستند که به هر دلیلی واکسن دریافت نکرده اند و چنانچه تفکر واکسن ستیزی گسترش یابد، نتایج و عواقب آن چیزی خواهد بود که این روزها اروپا و آمریکا گرفتار است.
بطوری که با کاهش پوشش واکسیناسیون در این کشورها، موارد ابتلاء و به تبع آن مرگ و میر ناشی از آن در کودکان روند افزایشی دارد که منجر به نگرانی نهادهای سلامت محور شده است.
با این حال یکی دیگر از چالشهای این حوزه، در دسترس بودن واکسنهای روتین است. در سال اخیر به دلایل مختلف از جمله مساله تبادل ارزی ناشی از تحریمها، خرید واکسن و مواد اولیه برای تولید آن در داخل دچار مشکل شده است و گاهاً این واکسنهای حیاتی در کشور دچار کمبود میشود.
برای حفظ دستاورد ارزشمند نظام سلامت، بایستی دولت تدابیر لازم برای فراهمسازی واکسنهای ایمن لازم فراهم آورد.
برآیند شواهد و بررسیهای علمی در ۴۰ سال گذشته نشان میدهد پوشش بالای واکسیناسیونهای جاری در کشور یک دستاورد عظیم و نشانهای از قدرت کشور ما در بخش سلامت است. مداخلهای که به همت ساختار شبکه بهداشت و توان مجموعههای واکسن ساز داخلی باعث پیشگیری از ابتلاء، مرگ و میر و بدحالی بسیاری از کودکان و جمعیت عمومی ایران طی سالهای متمادی شد.
به نظر میرسد تلاش لازم برای حفظ این دستاورد در شرایط فعلی بسیار مهم است و این تدبیر باید در اولویت وزارت بهداشت و بخشهای مختلف باشد.