مهدیه سادات مدرسی متخصص زنان، فلوشیپ پریناتولوژی و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران در گفتگو با خبرنگار مهر در رابطه با خودمراقبتی بانوان در شرایط بحران توضیحاتی داد و گفت: بحران‌هایی مانند همه‌گیری کرونا (کووید -۱۹)، جنگ یا بلایای طبیعی، تأثیر مستقیم بر سلامت جسم و سلامت روان انسان‌ها دارند و می‌توانند موجب افزایش اضطراب، افسردگی، تغییر اشتها و اختلالات خواب شوند. در این شرایط، انسان باید توانایی مقابله با استرس و آسیب‌های روانی و جسمی را تقویت کرده و پس از بحران به حالت عادی بازگردد.
وی ادامه داد: در چنین موقعیت‌هایی، هم حمایت اجتماعی و هم اقدام فردی نقش مهمی در بازیابی سلامت روان دارد. توجه ویژه به زنان و مادران در این میان ضروری است، زیرا آنان به‌دلیل نقش محوری در خانواده، در معرض فشارهای بیشتری قرار دارند. در بحران‌ها، احتمال بروز خشونت‌های خانگی نیز افزایش می‌یابد؛ ازاین‌رو، توانمندسازی بانوان پیش از بحران با آموزش مهارت‌هایی مانند کنترل خشم، کنترل استرس، مهارت‌های زندگی و فرهنگ خودمراقبتی اهمیت زیادی دارد.
اهمیت خودمراقبتی زنان در بحران‌ها
مدرسی اذعان کرد: خودمراقبتی به معنای انجام اقدامات کوچک اما مستمر برای حفظ سلامت جسمی و روانی است. کارشناسان توصیه می‌کنند زنان برای حفظ سلامت جسم خود تغذیه سالم، ورزش منظم و خواب کافی را در اولویت قرار دهند و از مصرف الکل، کافئین زیاد و مواد مضر خودداری کنند.
وی افزود: افراد مبتلا به بیماری‌های زمینه‌ای باید مصرف منظم داروهای خود را ادامه دهند. تغذیه سالم شامل مصرف متعادل همه گروه‌های غذایی، استفاده از مواد تازه، کاهش مصرف چربی، قند و روغن، پرهیز از پرخوری و مصرف محدود مواد فرآوری‌شده است. همچنین نوشیدن روزانه ۸ لیوان آب سالم و نگهداری آب معدنی در مکان خنک و دور از نور خورشید توصیه می‌شود.
این استاد دانشگاه تاکید داشت: همچنین در زمینه فعالیت بدنی نیز انجام فعالیت‌های متوسط مانند پیاده‌روی سریع به مدت ۳۰ دقیقه در روز پیشنهاد می‌شود. رعایت بهداشت فردی و محیطی، به‌ویژه در دوران قاعدگی، اهمیت زیادی دارد. اگر زنان در شرایط بحرانی به نوار بهداشتی دسترسی نداشته باشند، باید از پارچه نخی تمیز و ضدعفونی‌شده استفاده کنند و ناحیه تناسلی را خشک و تمیز نگه دارند تا از بروز عفونت جلوگیری شود.
وی ادامه داد: زنان همچنین باید به رابطه جنسی سالم و حفاظت‌شده توجه داشته باشند و برنامه‌های غربالگری سلامت مانند غربالگری سرطان سینه و دهانه رحم، دیابت، چربی خون و تیروئید را به‌صورت منظم انجام دهند.
سلامت روان زنان در شرایط بحران
مدرسی اظهار داشت: برای حفظ سلامت روان در دوران بحران، توصیه می‌شود پیگیری اخبار محدود شود و اخبار تنها از منابع معتبر دنبال شود. زنان باید با تمرین‌هایی مانند تنفس عمیق، مدیتیشن، دعا، گفت‌وگو با افراد مورد اعتماد یا نوشتن احساسات و افکار خود، استرس را کاهش دهند.
وی تصریح کرد: فعالیت‌هایی مانند مطالعه، گوش دادن به موسیقی و حفظ برنامه منظم روزانه نیز به کاهش اضطراب کمک می‌کند. خودسرزنشی باید کنار گذاشته شود و در صورت مشاهده علائم شدید روانی مانند گریه‌های بی‌دلیل یا افکار منفی مکرر، لازم است از روان‌شناس یا مشاور حرفه‌ای کمک گرفته شود. در شرایط بحرانی، خدمات مشاوره آنلاین نیز در دسترس است.
برنامه‌ریزی اضطراری برای زنان
این متخصص زنان متذکر شد: زنان برای شرایط اضطراری برنامه‌ریزی داشته باشند. شناسایی محل‌های امن در خانه و شهر، و آماده‌سازی یک کیف اضطراری شامل آب، غذا، لباس، داروهای ضروری، وسایل کمک‌های اولیه، مدارک شناسایی و پد بهداشتی از اقدامات ضروری است.
مراقبت از زنان باردار در بحران
مدرسی بیان کرد: زنان باردار در بحران‌ها به حمایت بیشتری نیاز دارند، زیرا اضطراب و افسردگی می‌تواند بر رشد جنین تأثیر بگذارد و منجر به زایمان زودرس یا تولد نوزاد نارس شود. به گفته کارشناسان، باید تغذیه سالم، استراحت کافی و تقسیم وظایف خانوادگی در دوران بارداری رعایت شود.
این استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران خاطر نشان کرد: دانشگاه زنان باردار باید مراقبت‌های پزشکی روتین خود را حتی در شرایط بحرانی، از طریق ویزیت آنلاین یا مراجعه به مراکز مجاز ادامه دهند و در کلاس‌های آمادگی زایمان آنلاین شرکت کنند.