خبرگزاری مهر- گروه استان‌ها؛ مسجد در کنار کارکرد عبادی مسلمان از مهم‌ترین نهادهای جامعه اسلامی با محوریت مردم است که در طول تاریخ از صدر اسلام تا کنون نقش بنیادین خود را در بزنگاه‌ها به خوبی ایفا کرده است. یکی از مهم‌ترین کارکردهای نهاد مقدس مسجد، کارکرد تربیتی آن است که پیش‌زمینه ایفای این نقش جز با فراهم ساختن زمینه حضور و آمد و رفت مستمر و پررنگ نوجوانان و جوانان در این مکان و ارتباط اثرگذار با ارکان مسجد خاصه امام جماعت امکان‌پذیر نخواهد بود. در این راستا در کنار نقش والدین و دوستان، رسالت امام جماعت مسجد و نیز عملکرد و نوع تعامل آن با اهالی محل و نوجوانان بسیار تعیین کننده است یعنی یک امام جماعت فعال و خلاق که دغدغه کار با نوجوان و جوان را داشته باشد و بر مهارت‌های جذب حداکثری و ارتباط سازنده با مخاطب نوجوان مسلط باشد، می‌تواند در جذب آنها به مسجد و فعالیت‌های مسجدی موفق شود.
حجت‌الاسلام والمسلمین محمدرضا عرفان‌نژاد یکی از این امامان جماعت است که با اشراف کامل بر اهمیت قشر نوجوان و جوان جامعه، فعالیت‌های تبلیغی چندین ساله خود را معطوف بر این قشر ساخته و توفیقات فراوانی در جذب نسل جدید به سمت دین و مسجد داشته است. دارنده دکترای فقه و اصول، استاد دانشگاه و استاد سطوح حوزه علمیه چهارمحال و بختیاری که از کودکی به ورزش‌های بانشاطی همچون کوهنوردی اهتمام داشته است، از بدو ورودش به عرصه طلبگی و تبلیغ نیز این فعالیت‌ها را ادامه داده و در راستای کارهای تبلیغی خاصه در حوزه نوجوانان و جوانان به کار گرفته است. برای آشنایی بیشتر با فعالیت‌های تبلیغی امام جماعت مسجد حضرت زینب (س) در عرصه نوجوانان و جوانان محله میرآباد غربی شهرکرد، گفتگویی انجام شده است که با هم می‌خوانیم.
* آیا موافق این گزاره که برخی‌ها می‌گویند نقش‌آفرینی مسجد در جامعه ما نسبت به اوایل انقلاب کمرنگ شده است، هستید؟
مسجد سنگر کار فرهنگی، دینی و الهی و خاستگاه تحول اجتماعی است و برخی‌ها تصور می‌کنند که امروز کارکرد این مکان مقدس کمرنگ شده و اقبال به آن تقلیل یافته است در حالی که مسجد اگر فعال باشد و کارکردهای واقعی خود را ایفا کند، محل جذب و آمد و رفت آحاد جامعه از هر قشری خواهد شد.
مسجد در وضعیت جنگ نرم و تبلیغات سو دشمنان و بدخواهان علیه دین نیز جایگاه و کارکردهای خود را حفظ کرده و این مکان الهی در سایه برنامه‌ریزی، ابتکار و استمرار کارهای تبلیغی و فرهنگی می‌تواند رونق یابد و علاوه بر اعمال عبادی محل گره‌گشایی از کار مردم و راهبری و مدیریت محله باشد.
* در خصوص فعالیت خودتان در مسجد حضرت زینب (س) محله میرآباد غربی شهرکرد با محوریت نوجوانان بیشتر توضیح دهید.
بنده حدود چند ماه است که به عنوان امام جماعت این مکان مقدس منصوب شدم که البته چون از چندین سال قبل در این محله ساکن بودم کارهای فرهنگی و تبلیغی خاصه برای مخاطب نوجوان و جوان در این محله از پایگاه مسجد داشتم و نسل آن نوجوانان امروز به مردان موفق خدمت‌گذار در عرصه‌های مختلف همچون نیروی انتظامی، آموزش و پرورش، بازار و … تبدیل شدند. این فعالیت‌های تبلیغی، فرهنگی و جهادی مسجدمحور امروز نیز با نسل نوجوان این محله ادامه دارد و بر خلاف تصور خیلی‌ها که قائلند نوجوانان دین‌گریز و دین‌ستیز هستند و سمت دین گرایش نمی‌یابند، واقعیت میدانی این است که این نسل را نباید رها به حال خود گذاشت همچنان که در مدت کمتر از یک سال که بنده امام جماعت این مسجد شدم، بسیاری از نوجوانان محله پای ثابت مسجد شدند.
* کار با نسل جوان امروز را چگونه می‌بینید؟
معتقدم نسل امروز اتفاقاً منطقی، فهیم، آگاه، قدرشناس و پای کار هستند که اگر ما بزرگ‌ترها با محبت و منطق و صمیمانه با آنها رفتار کنیم، حقیقتاً همراه هستند و همین نسل امیدهای آینده این مرز و بوم خواهند بود. رهاشدگی نسل نوجوان و جوان در میان انبوه آسیب‌های کف جامعه یک غفلت بزرگ به‌شمار می‌رود و مهم‌ترین مجاهدت و رسالت ما در خانه، مدرسه، دانشگاه، مسجد و … تربیت نیروی انسانی مؤمن، متعهد و معتقد برای آینده کشورمان است که باید سرلوحه کار همه ما قرار گیرد.
* چه برنامه‌ها و فعالیت‌هایی در مسجد حضرت زینب (س) شهرکرد برای نوجوانان تدارک می‌بینید؟
برنامه‌های متنوع و متکثر ویژه نوجوانان و جوانان طراحی و اجرا شده و اصل مهم در همه برنامه‌ها ایجاد یک فضای بانشاط و جذاب برای نوجوانان است با این توضیح که در بدو ورودم به این مسجد به عنوان امام جماعت، هیئت امنا نسبت به این موضوع توجیه شدند که مسجد بیش و پیش از هر چیز باید محل حضور و رفت و آمد نوجوانان و جوانان محله باشد.
* از دیدگاه شما حضور و تنفس نوجوانان در فضای مسجد چقدر ضرورت دارد؟
بسیار مهم و ضروری است. اگرچه حضور بزرگان محله و پدرها و مادرها در مسجد نیز ضروری و بسیار ارزشمند است اما طی این چندماه، قاطبه برنامه‌ریزی فعالیت‌های مسجد معطوف بر نوجوانان و جوانان محله بوده و به همه ارکان مسجد و بزرگان محله اعلام کردم که سرمایه‌گذاری اصلی متمرکز بر این قشر بوده و همه در این راستا یاری‌گر باشند که خوشبختانه این هدف‌گذاری مورد پذیرش قرار گرفت و کار آغاز شد.
در این راستا بسیاری از امور مسجد به نوجوانان واسپاری شده است یعنی کلیددار مسجد، همچنین امور نظافت، پذیرایی، تلاوت قرآن، اذان و مکبری، هیئت مسجد و طراحی و برگزاری برنامه‌های مختلف در مسجد همه و همه با مسئولیت نوجوانان به پیش می‌رود. خوشبختانه نگرانی‌هایی که برخی دلسوزان نسبت به واسپاری کارها به نوجوانان داشتند نیز رفع شده و اگر هم ضعفی بود بتدریج برطرف شد و همه کمک می‌کنند تا نوجوانان ما امور مسجد را به خوبی به پیش ببرند و خوشبختانه قریب به ۴۰ نوجوان محله پای ثابت مسجد هستند. خوشحالی بنده این است که نمازهای جماعت صبح با حضور این نوجوانان فعال و بانشاط برپا و تأییدی بر این ادعاست که نسل امروز اتفاقاً پای کار دین هستند.
* برای جذب مخاطبان نوجوان به مسجد چه راهکارهایی در پیش گرفتید؟
در وهله اول باید به نیاز آنها توجه کنیم تا بتوانیم ارتباط صمیمانه را شکل بدهیم و طبیعتاً نوجوانان نیاز به تفریح و بازی دارند که در این راستا برنامه‌های تابستانی مفصل و کلاس‌های بانشاطی در سه ماهه تابستان برگزار شد.
یک برنامه‌ریزی روزانه نیز به‌ویژه در ایام تابستان برای نوجوانان مسجد داشتیم که شنبه‌ها پیاده‌روی خانوادگی مسجدی‌ها در جاده سلامت تا یادمان شهدای گمنام، یکشنبه‌ها بازی فوتبال، دوشنبه‌ها حضور در یکی از هیئات شهر با همراهی نوجوانان مسجد، سه‌شنبه‌ها برنامه هیئت مسجد حضرت زینب (س) با کمک همه اهالی محل و پخت نذری توسط بانوان مسجد، چهارشنبه‌ها محفل تلاوت قرآن کریم با حضور قاریان ممتاز شهر و پنجشنبه‌ها برنامه استخر برنامه‌ریزی شده و اجرا می‌شود.
تلاوت چند آیه و تفسیر کوتاه بعد از اقامه نمازهای جماعت، شرح پنج دقیقه‌ای از حکمت‌های نهج‌البلاغه که تا کنون ۲۰۰ حکمت مرور شده است، برپایی از اردوهای زیارتی سیاحتی درون و برون استانی و نیز اردوهای تفریحی با حضور در مناطق گردشگری استان از دیگر برنامه‌های ثابت مسجد بوده است.
امتیازدهی به نوجوانان و اهدای جایزه به امتیازهای بالاتر یک عامل تشویقی اثرگذار در مشارکت آنان بوده و فعالیت‌هایی از قبیل مطالعه کتاب یا حفظ اشعار شاعران بزرگ ایران برای نوجوانان امتیاز محسوب می‌شود. برگزاری کلاس‌های مکالمه زبان‌های عربی و انگلیسی، پخش فیلم، حضور مستمر و انس نوجوانان با گلزار شهدای گمنام در تپه نورالشهدا، برگزاری بسیاری از برنامه‌های مسجد در پارک، پیاده‌روی از مسجد تا مصلی و شرکت در نماز جمعه، برگزاری منظم دعای ندبه و … باعث انس و الفت نوجوانان با مسجد از ابتدا تا آخر هفته شده است.
* مشارکت نوجوانان و اختصاص وقت به فعالیت‌های مسجد آسیبی به تحصیل آنها نمی‌زند؟
توجه دادن نوجوانان به درس و تحصیل را بسیار مهم می‌دانم و اعلام کردم که نوجوانان با معدل پایین در مسجد ما جایی ندارند و تأکید وافر نسبت به اولین دادن به درس شده است. همیشه به نوجوانان مسجد تأکید می‌شود که شما به عنوان نوجوانان مسجدی باید در عرصه تحصیل نیز به نخبگی برسید و الگوی سایر همکلاسی‌ها باشید و دوستانتان را که در درسی ضعیف هستند، کمک و راهنمایی و از این طریق آنها را نیز به مسجد جذب کنید.
* استقبال و همراهی و حمایت خانواده‌ها چگونه بوده است؟
خانواده‌ها ابراز خرسندی می‌کنند که حضور فرزندانشان در مسجد منجر به تغییرات محسوس در رفتار و افزایش حس مسئولیت‌پذیری آنها شده است.
بنده هم باوجود مشغله فراوان در دانشگاه و حوزه، کار برای مسجد را با عشق و علاقه و احساس وظیفه انجام می‌دهم زیرا قائلم وقت گذاشتن برای نوجوان و جوان خاصه از پایگاه مسجد نتیجه‌بخش است که در این راستا خانواده‌ها هم حقیقتاً حمایت مادی و معنوی از مسجد دارند و کارهای مسجد را با محوریت نوجوانان با همدیگر پیش می‌بریم. امیدوارم با همکاری خانواده‌ها و همه ارکان مسجد بتوانیم نسلی موفق و قوی از نوجوانان را پرورش دهیم که در آینده به کشورمان خدمت کنند و برای جامعه مفید باشند.
همه کارها با همکاری خانواده‌ها محقق می‌شود برای مثال استفاده از گوشی و فضای مجازی را با کمک و همکاری همدیگر برای این نوجوانان محدود و در بسیاری از مواقع، ممنوع کردیم چرا که استفاده نامتعارف و بیش از حد از این فضا قطعاً آسیب‌های جبران‌ناپذیر خاصه برای نوجوانان در پی خواهد داشت. به فضل الهی رشد این نوجوانان مسجدی محسوس بوده است که جا دارد از خانواده‌های این نوجوانان قدردانی کنم.
* آیا همه نوجوانان محله در فعالیت‌های مسجدی مشارکت دارند؟
تلاش می‌شود حتی‌الامکان همه نوجوانان را در فعالیت‌های مختلف مسجد پوشش بدهیم اما باتوجه به نبود نیرو و امکانات لازم، دستیابی به این مهم استلزاماتی دارد و تا کنون توانستیم حدود ۴۰ نوجوان را تحت پوشش قرار بدهیم. همچنین باید بر اهمیت بُعد رسانه‌ای کار فرهنگی و مذهبی تأکید کنم که در این راستا تلاش دارم فعالیت‌های نوجوانانه مسجد را در بسترهای مختلف اطلاع‌رسانی به سمع و نظر مخاطبان برسانم و رسانه‌ای کردن این اقدامات مصداق نشر خیر و الگوهای اثربخش است.