نکات مهم در درمان و کنترل ریفلاکس اسید معده؛ کاهش وزن، حذف محرک‌های غذایی و اصلاح شیوه خوابیدن | ایران مدلبز

متخصص بیماری‌های داخلی و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی مشهد ضمن مهم خواندن سبک زندگی افراد در کنترل و درمان ریفلاکس تأکید کرد: عواملی همچون کاهش وزن، عدم استفاده از محرک های غذایی و نوشابه های گازدار و اصلاح شیوه خوابیدن می تواند در کنترل و درمان این بیماری نقش بسزایی داشته باشد.

دکتر زهرا عطایی، در گفتگو با وب دا، ضمن اشاره به وضعیت شیوع بیماری ریفلاکس اسیده معده به مری (GERD)، در سطح جهان اظهار کرد: این عارضه با نرخ تقریبی ۵ تا ۱۰ درصد در کشورهای آسیایی مشاهده می‌شود و در مناطق آمریکایی شیوع بالاتری دارد.

سوزش سر دل یا احساس برگشت اسید به دهان؛ شایع ترین علامت

دکتر عطایی در تشریح تظاهرات بالینی این بیماری گفت: شایع‌ترین علامتی که بیمار را به مطب می‌کشاند، همان سوزش سر دل یا احساس برگشت اسید به دهان است. با این حال، طیف نشانه‌ها بسیار گسترده‌تر است و شامل علائم دیگری نظیر درد در ناحیه مری، احساس گیر کردن غذا، درد سینه، افزایش بزاق، تهوع‌های مکرر و حتی صدای خس‌خس سینه می‌شود.

وی به علائم غیر اختصاصی که نیاز به هوشیاری ویژه دارند هم اشاره و بیان کرد: توجه به سرفه‌های مزمن که بیش از ۸ هفته به طول انجامیده باشد، خرابی مکرر دندان‌ها و گرفتگی صدا در بیماران، می‌تواند نشانه‌های پنهان ریفلاکس باشد که نباید از آن‌ها غافل شد.

تشخیص کاملاً بالینی؛ رد نیاز به تست‌های روتین

دکتر عطایی تأکید کرد که فرآیند تشخیص این بیماری نیازمند مداخلات آزمایشگاهی خاصی نیست و تشخیص بیماری رفلاکس اسید یک تشخیص کاملاً بالینی است. ما بر اساس شرح حال کامل اخذ شده از بیمار، معاینات صورت گرفته، بررسی نوع داروهای مصرفی و سابقه خانوادگی، به این تشخیص می‌رسیم و در قدم اول نیازمند هیچ تست آزمایشگاهی خاصی نیستیم.

معیارهای ارجاع به اقدامات تکمیلی: زنگ خطرها در شرح حال

این متخصص داخلی تصریح کرد که در کنار تشخیص بالینی، وجود برخی نشانه‌ها ما را به سمت اقدامات سنجیده‌تر سوق می‌دهد که این موارد، علائم عبارتند از:

• سابقه بی‌اشتهایی یا کاهش وزن بیش از ۵ کیلوگرم در عرض ۶ ماه اخیر
• ذکر هرگونه خون همراه با استفراغ یا مدفوع.
• ابراز احساس گیر کردن غذا در مسیر مری.
• داشتن استفراغ‌های مکرر.
• ذکر سابقه دستگاه گوارش در فامیل درجه اول یا سن شروع علائم در سنین پایین‌تر.

پروتکل درمان: دارودرمانی مقدم بر مداخله جراحی

در پاسخ به این پرسش که آیا درمان دارویی ناموفق به جراحی منجر می‌شود، دکتر عطایی رویکرد مرحله‌ای را تشریح کرد: در صورتی که بیمار علائم مهم نداشته باشد، درمان دارویی آغاز می‌شود. اما اگر بیمار بیش از ۵ سال سابقه رفلاکس داشته باشد، یا سن بالای ۵۰ سال، چاقی، مصرف سیگار (فعلی یا سابق)، یا سابقه خانوادگی سرطان داشته باشد، آندوسکوپی باید در برنامه قرار گیرد.

وی افزود: اگر این موارد احراز نشد، درمان دارویی بر اساس تکرار علائم آغاز می‌شود؛ برای علائم کم، از داروهایی نظیر فاموتیدین و برای علائمی که بیش از دو بار در هفته رخ می‌دهند، از داروهایی نظیر امپرازول استفاده می‌کنیم و در صورت نیاز، دوز دارو دو بار در روز افزایش می‌یابد، یا از داروهایی مانند لانسوپرازول بهره می‌بریم.

اهمیت تغییر سبک زندگی و محدودیت جراحی:

دکتر عطایی تأکید کرد: در تمام موارد درمان دارویی، اصلاح سبک زندگی یک جزء حیاتی است و باید مکرر به بیمار توضیح داده شود. تنها در صورتی که بیمار تحت تمام اقدامات درمانی دارویی و اصلاح لایف استایل، به شرایط مطلوب نرسد، به سمت جراحی هدایت خواهد شد؛ لذاهیچگاه پس از یک دوره کوتاه درمانی، نباید مسیر جراحی را طی کرد.

دستورالعمل‌های اجباری اصلاح سبک زندگی

دکتر عطایی در پایان به نکات کلیدی اصلاح لایف استایل اشاره کرد که اهمیت فوق‌العاده‌ای در کنترل ریفلاکس دارد:

1. ۱٫ کاهش وزن: برای کاهش برگشت اسید ضروری است.
2. ۲٫ بالا بردن ارتفاع تخت: تخت باید به میزان ۶ تا ۸ اینچ شیب‌دار شود (نه صرفاً با افزایش تعداد بالش).
3. ۳٫ وضعیت خواب: بیمار باید به سمت چپ بخوابد.
4. ۴٫ ممنوعیت‌های غذایی: غذاهایی که علائم را تشدید می‌کنند، به‌ویژه فست‌فودها، غذاهای تند، شور و چرب و پرادویه و همچنین نوشابه‌های گازدار باید کاملاً قطع شوند.
5. ۵٫ پایان غذا خوردن قبل از خواب: بیمار باید حداقل دو تا سه ساعت قبل از خواب از مصرف هرگونه غذا خودداری کند و از پوشیدن لباس تنگ اجتناب ورزد.