تأکید متخصصان بر مصرف آگاهانه داروهای خواب‌آور؛ بی‌خوابی علامت است، نه یک بیماری مستقل | ایران مدلبز

فوق‌تخصص روان‌پزشکی و فلوشیپ طب خواب و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، با تأکید بر ضرورت مصرف آگاهانه داروهای خواب‌آور گفت: بی‌خوابی در اغلب موارد یک علامت ثانویه ناشی از بیماری‌های زمینه‌ای است و درمان اصولی آن مستلزم شناسایی علت اصلی بوده و نه مصرف خودسرانه و طولانی‌مدت داروهای خواب‌آور.

دکتر سید کاوه حجت، فوق‌تخصص روان‌پزشکی و فلوشیپ طب خواب بیمارستان ابن سینا، در گفت‌وگو با وبدا با اشاره به طبقه‌بندی داروهای خواب‌آور اظهار داشت: این داروها به‌طور کلی به دو گروه اصلی تقسیم می‌شوند. گروه نخست شامل داروهای بنزودیازپینی و داروهای موسوم به Z است که از جمله آن‌ها می‌توان به آلپرازولام، لورازپام، کلونازپام، دیازپام و زولپیدم اشاره کرد. این داروها به دلیل ایجاد وابستگی، صرفاً باید به‌صورت کوتاه‌مدت، مقطعی و فقط با تجویز پزشک متخصص مصرف شوند.

وی افزود: مصرف طولانی‌مدت بنزودیازپین‌ها به‌هیچ‌عنوان توصیه نمی‌شود و می‌تواند عوارضی مانند اختلال حافظه و فراموشی، اختلال تعادل، سرگیجه و وابستگی دارویی به‌دنبال داشته باشد. همچنین مصرف این داروها می‌تواند باعث اختلال در رانندگی و افزایش خطر تصادفات شود.

فلوشیپ طب خواب دانشگاه با هشدار نسبت به تداخلات دارویی خطرناک تأکید کرد: مصرف همزمان داروهای خواب‌آور با داروهای مخدر بسیار خطرناک است و حتی می‌تواند منجر به وقفه تنفسی حین خواب شود؛ از این‌رو این ترکیب دارویی به‌طور مطلق ممنوع است.

رئیس کلینیک خواب بیمارستان ابن‌سینا در ادامه به گروه دوم داروهای خواب‌آور اشاره کرد و گفت: این گروه شامل داروها و مکمل‌هایی است که خاصیت وابستگی ندارند و عوارض کمتری ایجاد می‌کنند؛ از جمله ملاتونین به‌عنوان هورمون تنظیم‌کننده خواب، منیزیم و ترکیبات گیاهی نظیر سنبل‌الطیب که اثربخشی آن‌ها در بهبود کیفیت خواب در مطالعات علمی مورد تأیید قرار گرفته است.

وی خاطرنشان کرد: اگرچه این ترکیبات در اغلب موارد ایمن‌تر هستند، اما ممکن است عوارضی مانند خواب‌آلودگی روزانه، سردرد یا کابوس‌های شبانه ایجاد کنند و در صورت بروز این علائم، مراجعه به پزشک ضروری است.

دکتر حجت با اشاره به اهمیت بررسی علل زمینه‌ای بی‌خوابی تصریح کرد: بی‌خوابی می‌تواند ناشی از اختلالات اضطرابی و افسردگی، اختلالات تنفسی حین خواب مانند آپنه انسدادی خواب یا عوارض جانبی برخی داروها از جمله کورتون‌ها، داروهای قلبی و برخی مسکن‌ها باشد. در این شرایط، درمان بی‌خوابی بدون توجه به عامل زمینه‌ای نه‌تنها مؤثر نیست، بلکه می‌تواند منجر به مصرف مزمن دارو و افزایش تدریجی دوز شود.

وی در پایان تأکید کرد: درمان مؤثر بی‌خوابی نیازمند شرح‌حال دقیق و تشخیص علت اصلی است و مراجعه به متخصص طب خواب، بهترین مسیر برای پیشگیری از وابستگی دارویی و انتخاب درمانی پایدار و مؤثر محسوب می‌شود.