خبرگزاری مهر – گروه استان ها: استان کرمان به عنوان وسیع‌ترین و متنوع‌ترین مناطق جغرافیایی ایران، با سابقه‌ای غنی از تمدن‌های باستانی و جاذبه‌های طبیعی منحصر به فرد، پتانسیل عظیمی برای تبدیل شدن به قطب گردشگری کشور دارد.
توسعه گردشگری در استان کرمان نه تنها می‌تواند به کاهش وابستگی اقتصادی به بخش‌های سنتی مانند معادن و کشاورزی کمک کند، بلکه نقش کلیدی در ایجاد اشتغال پایدار، حفظ میراث فرهنگی و تقویت تعاملات بین‌المللی ایفا نماید.
بر اساس آمارهای اخیر، کرمان با بیش از ۸۹۰ اثر ثبت ملی و چندین سایت جهانی یونسکو، از جمله ارگ بم و بیابان لوت، می‌تواند سالانه میلیون‌ها گردشگر داخلی و خارجی را جذب کند.
با این حال، چالش‌های ساختاری و زیرساختی مانع از شکوفایی کامل این صنعت شده است.
این گزارش بر اساس داده‌های به‌روز از منابع معتبر، به بررسی ضرورت توسعه گردشگری در کرمان می‌پردازد.
نگاهی به پتانسیل‌های گردشگری کرمان
کرمان با تنوع اقلیمی از کویرهای سوزان لوت تا کوهستان‌های سرسبز بافت و رابر، و از میراث تاریخی تا ظرفیت‌های اکوتوریسم، یکی از غنی‌ترین استان‌های ایران در حوزه گردشگری است.
کرمان میزبان بیشترین تعداد آثار ثبت‌شده در فهرست میراث جهانی یونسکو در ایران، از جمله ارگ بم (بزرگ‌ترین بنای خشتی جهان)، قنات‌های قاسم آباد و اکبر آباد و عرصه کویر لوت است.
این آثار نه تنها نماد تمدن‌های باستانی هستند، بلکه می‌توانند به عنوان پایه‌ای برای گردشگری تاریخی عمل کنند.
بازار بزرگ کرمان، حمام وکیل، مجموعه گنجعلی خان و موزه‌های مردم‌شناسی و هنر معاصر، بافت تاریخی شهر کرمان را به یک موزه زنده تبدیل کرده‌اند.
همچنین، مرقد شهید حاج قاسم سلیمانی در سال‌های اخیر به ظرفیت گردشگری مذهبی افزوده شده و بازدیدکنندگان زیادی را جذب می‌کند.
شهر ماهان با باغ شاهزاده (میراث جهانی) و آرامگاه شاه نعمت‌الله ولی، و روستای صخره‌ای میمند، فرصت‌هایی برای گردشگری فرهنگی و بوم‌گردی فراهم می‌آورند.
از کلوت‌های منحصربه‌فرد شهداد و کویر لوت (گرم‌ترین نقطه زمین) تا آبشار کشیت و مناطق کوهستانی رابر، کرمان طیفی وسیع از تجربیات طبیعی ارائه می‌دهد.
پتانسیل اکوتوریسم در این استان، با تمرکز بر طبیعت‌گردی پایدار، می‌تواند به کاهش بیکاری روستایی و رونق صنایع دستی کمک کند.
شهداد و کویرهای اطراف، با آسمان صاف و ستاره‌باران، ایده‌آل برای گردشگری نجوم است و همچنین، مسیر باستانی ادویه (۷۰۰۰ ساله) کرمان را به عنوان پلی تاریخی در شبکه تجارت جهانی معرفی می‌کند.
چالش‌های توسعه گردشگری حل نشده اند
علی‌رغم پتانسیل‌های فراوان، استان کرمان با موانعی روبرو است که توسعه را کند کرده است و کمبود اقامتگاه‌های استاندارد، جاده‌های نامناسب و عدم نوسازی تجهیزات، از مشکلات اصلی هستند. همچنین عدم معرفی کافی ظرفیت‌ها در سطوح ملی و بین‌المللی و ضعف ارتباط با شبکه‌های جهانی، باعث شده سهم گردشگران خارجی کرمان کمتر از استان‌های همسایه باشد.
نبود صندوق توسعه گردشگری، تخصیص ناکافی بودجه و چالش‌هایی مانند کدینگ سوخت برای گردشگران، مانع پیشرفت هستند.
همچنین، در حالی عدم توجه به سیاست‌گذاری برای گردشگری کویری، تهدیدی برای پایداری است که حفظ سنت‌های محلی در کنار توسعه و مدیریت بحران‌های زیست‌محیطی مانند خشکسالی، ضروری است.
ثروتی که در محرومیت رها شد
توسعه گردشگری در کرمان نه تنها یک ضرورت اقتصادی، بلکه ابزاری برای تحقق اهداف ملی است. این صنعت می‌تواند به کاهش وابستگی به نفت و معادن کمک کند و اشتغال پایدار ایجاد نماید. برای نمونه، سرمایه‌گذاری ۹ هزار میلیارد ریالی اخیر در زیرساخت‌ها، می‌تواند به رونق اقتصادی منجر شود.
جذب گردشگران به حفظ میراث و تقویت هویت محلی کمک می‌کند و شعار «لبخند دنیا به کرمان ۱۴۰۵» استاندار، با برگزاری رویدادهای فرهنگی و ورزشی، می‌تواند کرمان را به مقصدی جهانی تبدیل کند.
تمرکز بر گردشگری مسئولانه، مانند اکوتوریسم و بوم گردی، به حفظ محیط زیست و کاهش مهاجرت روستایی یاری می‌رساند و کرمان با بیش از ۴۰۰ رویداد فرهنگی در هفته گردشگری ۲۰۲۵، می‌تواند الگویی برای توسعه پایدار باشد.
چگونه از بن بست خارج شویم
صدور مجوزهای بیشتر برای اقامتگاه‌ها و حمل‌ونقل، استانداردسازی تأسیسات برای ارتقای کیفیت خدمات، هم افزایی شهرداری، میراث فرهنگی و شورای شهر و تشکیل معاونت اقتصادی و گردشگری در استانداری، کمپین‌های دیجیتال و برگزاری جشنواره‌هایی مانند سده و بوم‌گردی برای معرفی ظرفیت‌ها، تدوین استراتژی‌های مشخص برای گردشگری کویری، احترام به فرهنگ محلی در توسعه، واگذاری مدیریت به جوامع محلی برای بهره‌برداری بهتر و حمایت از فعالان گردشگری از جمله راهکارهای خروج از وضعیت موجود است.
استاندار کرمان در گفتگو با خبرنگار مهر با اشتیاق از گام‌های بزرگ پیش رو در عرصه گسترش فعالیت‌های مرتبط با سفر و جذب سرمایه‌های تازه سخن گفت.
محمد علی طالبی، کرمان را در موقعیتی توصیف کرد که آماده است تا وارد مرحله‌ای نوین از پیشرفت در بخش‌های گردشگری و فرصت‌های مالی شود.
وی افزود: یکی از ابتکارات برجسته، طرحی خلاقانه برای اوج گیری گردشگری کرمان تا سال ۱۴۰۵ که برای آن نقشه‌های دقیق کشیده شده است.
وی ادامه داد: طبق این نقشه، از اواخر تابستان ۱۴۰۴، مجموعه‌ای از رویدادهای پربار در زمینه‌های تفریحی، رویدادهای ورزشی و برنامه‌های هنری و محلی راه‌اندازی می‌شود، و این موج در سال ۱۴۰۵ با حجم عظیمی از فعالیت‌ها به اوج خواهد رسید.
استاندار کرمان تأکید کرد که تمرکز اصلی بر جلب نگاهی تازه از سوی مردم داخل کشور و گردشگران خارجی به نقاط قوت و زیبایی‌های پنهان کرمان است.
طالبی، گفت: این منطقه با دارا بودن بالاترین آمار مکان‌های برجسته در فهرست جهانی یونسکو نسبت به دیگر استان‌های ایران و با تنوع شگفت‌انگیز در اکوسیستم‌ها و آب‌و هوا، بستری ایده‌آل برای میزبانی از مهمانان جهانی فراهم کرده است.
وی افزود: امیدواریم با برجسته‌سازی این ویژگی‌ها، بتوان به تحقق یک اتفاق ماندگار در سال ۱۴۰۵ دست یافت که نه تنها بازدیدها را چند برابر کند، بلکه چرخ‌های اقتصاد محلی را نیز به گردش درآورد.
طالبی، کرمان را سرزمینی با ذخایر بی‌پایان در حوزه سفر دانست و بر ضرورت باز کردن درهای سرمایه‌گذاری، ایجاد بسترهای مناسب برای رشد سفرهای داخلی و خارجی، و همکاری با فعالان اقتصادی تأکید ورزید.
بخش خصوصی آماده همکاری برای توسعه گردشگری است
رئیس اتاق بازرگانی کرمان نیز در گفتگو با خبرنگار مهر، کرمان را به عنوان یکی از امیدوارکننده‌ترین مقاصد ایران برای جلب مسافران داخلی و خارجی توصیف کرد.
سید مهدی طبیب زاده، با اشاره به بیش از ۸۹۰ بنا و پدیده تاریخی، طبیعی و مذهبی گفت: جغرافیای گسترده و آب و هوای متغیر، همراه با روحیه گرم و پذیرایی بی‌دریغ مردم، کرمان را به گزینه‌ای برتر تبدیل کرده است.
وی افزود: گستردگی جغرافیایی استان کرمان تفاوت‌های چشمگیری را از جنوب به شمال و غرب به شرق به نمایش می‌گذارد؛ از دشت‌های خشک و سوزان بیابان لوت که یکی از افراطی‌ترین نقاط اقلیمی جهان است، تا ارتفاعات سرسبز و پرباران شهرهایی چون بافت و رابر، این تنوع جغرافیایی و اقلیمی به نوبه خود، به غنای فرهنگی، الگوهای معماری بومی، طعم‌های محلی غذاها، هنرهای دستی سنتی و دیگر جنبه‌های مرتبط با تجربه سفر دامن زده است.
وی تصریح کرد: بخش گردشگری کرمان هنوز به پتانسیل کامل خود نرسیده و دستاوردها عمدتاً به فصل‌ها یا مناسبت‌های خاص محدود می شود.
رئیس اتاق بازرگانی کرمان گفت: عوامل این عقب‌ماندگی شامل ناکافی بودن کمپین‌های تبلیغاتی، عدم برجسته‌سازی کافی توانایی‌ها در عرصه‌های ملی و جهانی، کاستی‌های زیربنایی در اقامتگاه‌ها و سیستم‌های جابه‌جایی، عدم نوسازی ابزارها، جدایی از شبکه‌های جهانی سفر و نبود چارچوب یکپارچه برای سفرهای مسئولانه و پایدار است.
داده‌ها حاکی از آن است که خروجی مسافران از کرمان برای مقاصد دیگر بیشتر از ورودی‌ها است، مدت ماندگاری بازدیدکنندگان متوسط است و سهم گردشگران خارجی نسبت به همسایگان کمتر است.
باید گفت با وجود پتانسیل های فراوان، اما به نظر می رسد تبدیل کردن شعارهای برای توسعه گردشگری کرمان به عمل مهمترین اقدامی است که باید انجام شود.