تشخیص درست، گام نخست در مسیر ایمنی بیمار | ایران مدلبز

ایمنی بیمار، ستون سلامت جامعه است؛ اما این ستون تنها زمانی استوار می‌ماند که «تشخیص»، درست، به‌موقع و همراه با مسئولیت‌پذیری سیستمی انجام شود.

موضوع امسال – «ارتقاء تشخیص بیماری برای ایمنی بیمار» – با شعار «تشخیص درست، ایمنی بیشتر» یادآور این حقیقت تلخ است: یک لغزش کوچک در تشخیص، می‌تواند به بهای جان انسانی تمام شود و زنجیره‌ای از رنج و بی‌اعتمادی را در جامعه به راه اندازد.

تشخیص، کلید ورود بیمار به درمان است. اگر این کلید شکسته یا در دسترس نباشد، درهای سلامت هرگز گشوده نخواهند شد. اما چرا هنوز شاهد خطاهای تشخیصی هستیم؟ در یک سو، سیستم‌های ناکارآمد قرار دارند: ارتباط ضعیف میان بیمار و تیم درمان، حجم کاری طاقت‌فرسا و کمبود نیروی انسانی، مدیریتی که بیشتر به آمار می‌اندیشد تا جان انسان‌ها، بیمه‌هایی که به جای پشتیبانی، مانع‌تراشی می‌کنند و بیماران را در باتلاق بوروکراسی غرق می‌سازند.

در سوی دیگر، عوامل شناختی و انسانی است: پزشکانی که زیر فشار خستگی و استرس تصمیم‌های حیاتی می‌گیرند، آموزش ناکافی دیده‌اند یا در دام سوگیری‌های ذهنی می‌افتند.

اما یکی از عمیق‌ترین ریشه‌های این بحران، به آموزش پزشکی بازمی‌گردد. افزایش کمی بی‌برنامه در ظرفیت‌های آموزشی، بی‌توجهی به کیفیت، و ورود دانشجویانی که با سهمیه‌ها و بدون صلاحیت علمی کافی به این مسیر گام می‌گذارند، نه تنها کیفیت آینده‌ی طبابت را تهدید می‌کند، بلکه ایمنی بیماران را نیز به خطر می‌اندازد. از سوی دیگر، همین روند سبب دلسردی و مهاجرت نخبگانی می‌شود که می‌توانستند پرچمداران ارتقای دانش پزشکی باشند، اما در فضای بی‌عدالتی و بی‌انگیزگی، میدان را ترک می‌کنند.

ایمنی بیمار، قربانی مستقیم این چرخه است: بیماران، با پزشکانی روبه‌رو می‌شوند که گاه آموزش کافی ندیده‌اند یا با سیستم‌های فرسوده و بیمه‌های ناکارآمد دست‌وپنجه نرم می‌کنند. در نهایت، آنچه از دست می‌رود نه فقط جان‌ها، بلکه اعتماد مردم به سلامت و عدالت اجتماعی است.

امروز باید شجاعانه بپذیریم: ایمنی بیمار تنها مسئولیت پزشک نیست، بلکه مسئولیت سیاست‌گذاران، مدیران، بیمه‌ها، دانشگاه‌ها، پرستاران و حتی خود جامعه است.

ما نیازمند سیستمی شفاف، پاسخگو و انسانی هستیم؛ سیستمی که کیفیت را فدای کمیت نکند، درهای آموزش را با عدالت بگشاید، و نخبگان را در وطن حفظ کند.

روز جهانی ایمنی بیمار، فرصتی است برای بازاندیشی در این پرسش اساسی: آیا سلامت مردم را بر پایه کیفیت و شایستگی بنا می‌کنیم، یا همچنان در مسیر کمیت‌گرایی، رانت و بی‌عدالتی، جان بیماران را به خطر می‌اندازیم؟ امروز، بیش از هر زمان باید با صدای بلند بگوییم: «درست عمل کنیم، بیمار را ایمن کنیم؛ سلامت مردم را قربانی سیاست و بی‌عدالتی نکنیم.»