اثر مفید عناب بر کاهش فشار خون، ضربان قلب و کلسترول به اثبات رسید | ایران مدلبز

نتایج مطالعات انجام‌شده توسط دکتر محمد ناصر شافعی، استاد گروه فیزیولوژی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، نشان داد مصرف عناب (Ziziphus jujuba) برای کاهش فشار در افراد دچار فشار خون بالا و نیز کاهش ضربان قلب و کلسترول مفید است.

عناب، یکی از گیاهان دارویی مشهور در خراسان جنوبی، سال‌هاست که به طور سنتی برای درمان فشار خون بالا در ایران استفاده می‌شود. دکتر شافعی و همکارانش با انجام مجموعه‌ای از تحقیقات علمی، زوایای تازه‌ای از اثرات این گیاه بر فشار خون، ضربان قلب، گلوکز خون، تری‌گلیسیرید، کلسترول و گلبول‌های خونی را آشکار کردند. این نتایج ارزشمند مورد استقبال جامعه علمی جهانی قرار گرفت و در قالب پنج مقاله معتبر در نشریات بین‌المللی منتشر شد.

دکتر شافعی در توضیح این تحقیقات در گفتگو با وب دا گفت: به اتفاق همکاران، اثرات عصاره‌های عناب را بر فشار خون پایه و مدل‌های مختلف پرفشاری خون مورد بررسی قرار دادیم. نتایج نشان داد که عصاره این گیاه در حالت پایه باعث کاهش فشار خون و ضربان قلب می‌شود.

وی ادامه داد: برای بررسی مکانیسم این گیاه، اثر عصاره آن در دو مدل پرفشاری خون – شامل پرفشاری ناشی از آنژیوتانسین۲ و پرفشاری ناشی از کمبود نیتریک اکساید – بررسی شد و در هر دو مدل، کاهش فشار خون و ضربان قلب مشاهده گردید.

به گفته این استاد فیزیولوژی، برای شناسایی مؤثرترین ماده گیاه، فراکسیون‌های مختلف آن نیز بررسی شد که مشخص گردید فراکسیون اتیل‌استات – حاوی ترکیبات محلول در چربی – بیشترین تأثیر را بر عملکرد قلبی-عروقی دارد.

وی افزود: در مطالعه دیگری اثر عصاره و فراکسیون‌های عناب بر گلوکز خون، تری‌گلیسیرید، کلسترول و گلبول‌های خونی بررسی شد. نتایج نشان داد که مواد قطبی این گیاه – عمدتاً محلول در آب – بیشتر باعث کاهش گلوکز خون و تری‌گلیسیرید می‌شوند. همچنین عناب موجب افزایش گلبول‌های قرمز و سفید و کاهش پلاکت‌ها شد.

نتیجه کلی این مطالعات نشان داد که مصرف عناب برای کاهش فشار خون در بیماران مبتلا به پرفشاری خون مفید است، اما به دلیل کاهش فشار خون پایه، افراد با فشار خون پایین باید در مصرف آن احتیاط کنند. همچنین به علت کاهش پلاکت‌ها، این گیاه می‌تواند برای رقیق کردن خون و پیشگیری از لخته مؤثر باشد.

این مجموعه پژوهش‌ها در قالب پنج مقاله علمی به چاپ رسیده است:

1. Hypotensive Effect of Hydroalcoholic Ziziphus jujuba Extract on Normotensive Rats – Current Nutrition & Food Science, 2019.
2. Effect of Aqueous and Ethyl Acetate Fractions of Ziziphus jujuba Mill Extract on Cardiovascular Responses in Hypertensive Rats – Malaysian Journal of Medical Sciences, 2020.
3. Protective effects of long-term administration of Ziziphus jujuba fruit extract on cardiovascular responses in L-NAME hypertensive rats – Avicenna Journal of Phytomedicine, 2018.
4. Ethyl Acetate and Aqueous Fractions of Ziziphus jujuba Prevent Acute Hypertension Induced by Angiotensin II in Rats – Cardiovascular & Hematological Disorders Drug Targets, 2020.
5. Long-Term Administration of Ziziphus jujuba Extract Attenuates Cardiovascular Responses in Hypertensive Rats Induced by Angiotensin II – Ancient Science of Life, 2017.