به گزارش بازرگانی خبرگزاری مهر، سلامت دهان و دندان، گرچه از نگاه بسیاری از مردم و حتی سیاست‌گذاران حوزه سلامت موضوعی فرعی به‌نظر می‌رسد، اما واقعیت این است که بی‌توجهی به آن می‌تواند تبعات گسترده‌ای در سطح جامعه و اقتصاد به‌همراه داشته باشد. بررسی‌ها نشان می‌دهد ایران در زمینه سلامت دهان و دندان، به‌ویژه در شاخص‌های جهانی، وضعیت قابل دفاعی ندارد و در مقایسه با کشورهای پیشرفته فاصله‌ای محسوس دیده می‌شود.
آمارهایی که نگران‌کننده‌اند
طبق آخرین گزارش وزارت بهداشت، شاخص پوسیدگی، کشیدگی و پرشدگی دندان (DMFT) در گروه سنی ۱۲ سال، حدود ۲.۱ است، در حالی‌که این رقم در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته کمتر از ۱ است. در جمعیت بزرگسال، این عدد گاهی به بالای ۱۴ نیز می‌رسد که از افزایش مشکلات درمان‌نشده دهانی در میان ایرانیان حکایت دارد.
در برخی استان‌ها، آمارهای غیررسمی حاکی از آن است که بیش از ۷۰ درصد افراد بالای ۳۰ سال، حداقل یک دندان ازدست‌رفته دارند. این موضوع نه‌تنها به جنبه‌های جسمی و بهداشتی مرتبط است، بلکه پیامدهای اجتماعی، روانی و اقتصادی نیز به همراه دارد.
مقایسه با کشورهای پیشرو
در کشورهای پیشرفته، سلامت دهان بخشی از برنامه‌های رسمی سلامت ملی محسوب می‌شود. برای مثال، در کشورهای حوزه اسکاندیناوی و ژاپن، دانش‌آموزان از سنین پایین به‌طور مرتب توسط دندانپزشکان معاینه می‌شوند و حتی خدمات ترمیمی ساده نیز در مدارس ارائه می‌گردد.
در مقابل، در ایران خدمات پیشگیرانه مانند فلورایدتراپی، فیشورسیلانت و چکاپ‌های منظم همچنان برای بسیاری از خانواده‌ها در دسترس نیست و هزینه‌ها یکی از مهم‌ترین موانع به شمار می‌رود. برای مثال، قیمت ایمپلنت دندان با روکش می‌تواند از ۱۲ میلیون تومان شروع شده و تا پنج برابر افزایش یابد، موضوعی که برای بسیاری از اقشار کم‌درآمد عملاً دور از دسترس است.
چرا عقب مانده‌ایم؟
بررسی‌ها نشان می‌دهد که دلایل متعددی در وضعیت نامناسب سلامت دهان در ایران نقش دارند:
کم‌توجهی بیمه‌ها: بیشتر بیمه‌های پایه، خدمات دندانپزشکی را یا پوشش نمی‌دهند یا تنها بخشی ناچیز از هزینه‌ها را تقبل می‌کنند.
هزینه‌های بالا: درمان‌های دندانپزشکی در ایران عمدتاً توسط بخش خصوصی ارائه می‌شود و تعرفه‌ها برای بسیاری از خانواده‌ها سنگین است.
ضعف آموزش عمومی: آموزش‌های مرتبط با بهداشت دهان در مدارس، رسانه‌ها و خانواده‌ها هنوز به سطح مؤثر و مستمر نرسیده‌اند.
فرهنگ واکنشی به‌جای پیشگیری: بسیاری از مردم تنها در صورت بروز درد شدید به دندانپزشک مراجعه می‌کنند، در حالی‌که اقدامات پیشگیرانه می‌تواند هزینه‌ها و عوارض را تا حد زیادی کاهش دهد.
چالش‌های اقتصادی و اجتماعی
پوسیدگی دندان صرفاً یک مشکل زیبایی یا بهداشتی نیست؛ این عارضه می‌تواند عملکرد جویدن، گفتار، خواب و حتی تمرکز در محل کار یا مدرسه را مختل کند. همچنین، فشارهای مالی ناشی از درمان‌های پیشرفته، مانند هزینه لمینت دندان یا جراحی‌های لثه، می‌تواند منجر به نابرابری در دسترسی به خدمات درمانی شود.
تجربه یک کلینیک دندانپزشکی در تهران
کلینیک دندانپزشکی نسترن در تهران، با سابقه‌ای چندساله در ارائه خدمات تخصصی، اعلام کرده است که بیش از ۶۵ درصد مراجعان برای اولین بار زمانی به پزشک مراجعه می‌کنند که کار از پیشگیری گذشته است. این کلینیک که در غرب تهران فعالیت می‌کند، تأکید دارد که ضعف فرهنگ مراجعه منظم، یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها در مسیر ارتقا سلامت دهان در کشور است.
الگوهای موفق جهانی چه می‌گویند؟
در کشورهای موفق، پیشگیری محور اصلی سیاست‌های دندانپزشکی است. از حضور دندانپزشک در مدارس تا سوبسیدهای گسترده بیمه‌ای، همه‌چیز در خدمت این هدف قرار گرفته که شهروندان کمتر نیاز به درمان‌های گران‌قیمت پیدا کنند. همچنین، نقش رسانه‌ها و آموزش‌وپرورش در نهادینه‌کردن عادات بهداشتی دهان بسیار پررنگ است.
چه باید کرد؟
افزایش پوشش بیمه‌ای برای خدمات پایه دندانپزشکی
حمایت از طرح‌های مدرسه‌محور و غربالگری رایگان
تدوین کمپین‌های رسانه‌ای برای فرهنگ‌سازی گسترده
تسهیل در دسترسی اقشار کم‌درآمد به خدمات پیشگیرانه و درمانی
جمع‌بندی
سلامت دهان در ایران همچنان یکی از نقاط ضعف نظام بهداشتی کشور است. اگرچه ظرفیت انسانی و علمی در کشور وجود دارد، اما بدون بازنگری در سیاست‌های بیمه‌ای، توسعه برنامه‌های آموزشی و حمایت اقتصادی از مردم، نمی‌توان به بهبود پایدار در این حوزه امیدوار بود. با الگوبرداری از تجارب موفق جهانی، می‌توان امیدوار بود که سلامت دهان، از یک موضوع فرعی به اولویتی ملی تبدیل شود.
این مطلب، یک خبر آگهی بوده و خبرگزاری مهر در محتوای آن هیچ نظری ندارد.